Işkın nedir? Işkın otu faydaları nelerdir? Işkın (Işgın) nasıl yenir? Işgın (Işkın) neye iyi gelir? soruları Canan Karatay'ın açıklamasının ardından binlerce kişi tarafından araştırılmaya başlandı. Kalp ve İç Hastalıkları Profesörü Canan Karatay sağlıklı beslenme konusunda yaptığı açıklamalar ile gündeme gelmeye devam ediyor. Karatay son açıklamasında Işkın otunun tüketilmesi tavsiyesinde bulundu. Peki Işkın (Işgın) bitksi hangi hastalıklara iyi gelir? Işkın otu nasıl tüketilir?
Prof. Dr. Canan Karatay'ın tavsiyelerini günümüzde pek çok insan yakından takip ediyor. Prof. Dr. Canan Karatay son açıklamasında sağlıklı yaşam için tüketilmesi gereken otu ilk kez duyurdu. Kalp ve damar sağlığı açısından insan vücudu açısında çok önemli bir yere sahip olan ışkın otunun sıkça tüketilmesi konusunda Karatay'dan açıklama geldi. Bu açıklamanın ardından ışkın otunun faydalarının neler olduğu, hangi hastalıklara iyi geldiği ve nasıl tüketileceği vatandaşlar tarafından araştırılmaya başlandı. İşte ışkın (ışgın) otuna dair detayalar...
Işkın nedir?
Işkın Türkiye'de doğal ortamında yetişen kalp ve damar yollarına iyi geldiği belirtilen bitkiler arasında yer alıyor. Işkın ile yapılan yemek ‘Dünyanın en sağlıklı yemeği' olarak tanımlanıyor. Işgın ya da Işkın (Rheum ribes), kuzukulağıgiller (Polygonaceae) familyasından 1000 – 4000 m yüksekliklerde yetişen, mayıs-haziran aylarında sarımsı beyaz çiçek açan, 40–150 cm boyunda, çok yıllık, otsu bir ravent türüdür. Tanımlanmış 103 Rheum türünden biridir ve nominat (autonym) seksiyonda (sect. Rheum) sınıflandırılır. Güneybatı Asya'nın ılıman ve subtropikal bölgelerinde (Türkiye, Suriye, İsrail, Filistin, Ürdün, Lübnan, Ermenistan, Azerbaycan, Irak, İran, Afganistan ve Pakistan) yayılım gösterir ve Türkiye'de yabani olarak yetişen tek ravent (Rheum) türüdür. Cinsin diğer türleriyle serbestçe melezlenebilen ışgının çiçekleri hermafrodittir ve tozlaşması rüzgâr tarafından yapılır. Tıbbi bitkilerden olup farmakolojik araştırmalarda çok sık kullanılır.
Işkın otu faydaları nelerdir?
Işkın bitkisinin faydalarının saymakla bitmeyeceği belirtiliyor. Işgın otu insanlar için ilaç niyetinde kullanılabiliyor. Çiğ olarak yenildiği gibi pişirilerek yemeği yapılarak da tüketilen ışkın bitkisi kalp ve damar sağlığına oldukça faydalıdır.
Pek çok farklı kırmızı sebzede bulunan polifenol isimli madde ışgın otunda yüksek miktarda bulunur. Bitkinin kansere karşı önleyici etkisi bu özelliğinden ileri gelir. Polifenol maddesi ışkın otunun pişirilmesi ile ortaya çıkar, dolayısıyla bu otun kaynatıldıktan sonra tüketilmesi önerilir.
Işkın otu vitamin ve mineral açısından da oldukça zengindir. A, B1, B2, C, E ve K vitaminleri yönünden zengin olan ışkın otu bağışıklık sistemini destekleyici etkiye sahiptir.
Kolarisi düşük olmasına rağmen iştah açıcı özelliği olan ışkın (ışgın) otu aynı zamanda kilo aldırmada da yardımcı olarak kullanılabilir.
Soğuk alkgınlığı ve gribe karşı koruyucu etkiye sahip.
Ateş düşürücü etkisi olan ışkın bitkisinin suyunun tansiyon ve şekeri dengelediği belirtiliyor.
Işkın bitkisi kabızlık sıkıntısı çekenler için de kullanılabilir.
Işkın (ışgın) aynı zamanda afrodizyak özelliğine sahiptir.
Işkın (Işgın) nasıl yenir?
Işkın bitkisi çiğ olarak tüketiliebielceği gibi pişirilerek de yenebilir. Işkın otu haşlanarak sebze yemeği olarak yenebilir. Işkın otu bitkisini suyu da insan sağlığı açısından oldukça yararlıdır. Işkın otu kavurularak börek şeklinde de tüketilebilir. Ayrıca kavurulduktan sonra üzerine yumurta kırılarak da pişirilebilir.
Işgın otu nerede satılır?
Şifa bitkisi olarak tanımlanan ışkın otunun nerede satıldığı ve nereden alınacağı vatandaşlar tarafından merak edilen bir başka konu. Işkın bitkisi ne yazık ki ülkemizde pazar ve marketlerde çok sık bulunmuyor. Işkın otunun kurusu ve yağı aktarlarda bulunabilir. Bunun için yaşadığınız bölgede taze ürünleri ile bildiğiniz ve güvendiğiniz aktariye malzemeleri satan bir dükkandan ihtiyaç duyduğunuz miktarda alabilir, kuru ve serin bir ortamda uzun süre saklayabilirsiniz. Ayrıca ürüne yine bazı büyük marketlerde paketli olarak da ulaşabilirsiniz. İnternet üzerinden güvenilir adreslerden de bitkiyi sipariş verebilirsiniz.
Işgın nerede yetişir
Türkiye'de yabani olarak yetişen tek ravent (Rheum) türüdür ve doğu illerinde (Ağrı, Muş, Bitlis, Bingöl, Elazığ, Erzincan, Malatya, Tunceli, Hakkâri, Van, Erzurum, Iğdır, Kars, Sivas, Adıyaman, Kahramanmaraş ve Hatay'da Amanos dağı) 1800 – 2800 m yüksekliklerde yayılım gösterir. Şimdilik Türkiye'de tehlike altında bulunmasa da, ticari amaçlı aşırı toplanması türün geleceğini zora sokan etmenlerin başında gelir.
Işkın otu ile ne yapılır?
Türkiye'de bahar sonu yaz başlangıcında (yöresine göre değişkenlik gösteren bir aylık sürede: nisan sonu, mayıs ayı, haziranın ilk yarısı) çiçek durumunun lifli sapları dağ köylülerince yükseklerden/yaylalardan toplanıp Doğu Anadolu şehirlerindeki (özellikle Elazığ, Erzincan, Gaziantep,Tunceli, Hakkâri, Van) pazarlarda «ışgıncı» ya da «ışkıncı»[68] denen satıcılar tarafından demetler hâlinde satılır ve kabuğu muz gibi soyulduktan sonra genelde tuza bandırılıp çiğ olarak yenir. Ekşi ve biraz da mayhoş lezzette olan ışgının kiviye yakın bir tadı vardır. Hakkâri'de dondurma («uşkunlu dondurma» ya da «uçkunlu dondurma») olarak da değerlendirilir. Bitlis Adilcevaz'da turşusu yapılır. Tunceli'de ve Bitlis'te pişirilerek yendiği de olur. Erzurum'da sebze olarak değerlendirilir. Elazığ'da «ışgınlı yumurta»(ya da «ışkınlı yumurta») ve «ekşili ışgın», Van'da «kavurmalı uşgun ekşilisi» ya da «eşgili yemeği» adlı yemek yapılır. «Işgınlı kapuska» (ya da «ışkınlı kapuska») adlı yemekte de kullanılır. Hakkâri'de «uçkunlu kek» olarak da değerlendirilir. Işgın adı Türkçede ravent (Rheum rhabarbarum) anlamında da kullanıldığı için Batı mutfağından aktarılan yemek tariflerinde («ışgınlı kek», «ışgınlı kıtırlı kek», «ışgınlı limonlu kek», «ışgınlı pasta», «ışgınlı tart», «ışgınlı çilekli pay», «ışgınlı krambil», «ışgın reçeli») doğrudan ravent anlamındadır.
