Afrika Büyüme ve Fırsat Yasası'nın (AGOA) sona ermesi, kıtada milyonlarca kişinin işini kaybetmesine ve binlerce iş kolunun kapanmasına yol açabilir. Uzmanlar, Washington'un ekonomik etkisini Çin, Türkiye ve Hindistan gibi rakiplere kaptıracağını ifade ediyor. AGOA, ABD Kongresi tarafından 2000 yılında dönemin Başkanı Bill Clinton döneminde yürürlüğe girdi ve eski başkanlar George W. Bush ile Barack Obama tarafından da desteklendi. Yasa, 2015'te 10 yıl süreyle uzatılmış ve mevcut haliyle 30 Eylül 2025'te süresini doldurdu.
Washington yönetimi, Sahra Altı Afrika ülkelerinin ABD pazarına gümrüksüz erişimini sağlayan AGOA programının uzatılması için görüşmelerini sürdürüyor. Programın sona ermesi, Afrika ülkelerinde endişeyle takip edilirken, uzmanlar özellikle tekstil, giyim ve otomotiv sektörlerinde ciddi istihdam kayıplarına neden olabileceğini vurguladı.
AGOA'NIN EKONOMİK ETKİLERİ VE RİSKLER
AGOA, uygun görülen ülkelere 6 binden fazla ürün kaleminde gümrüksüz ihracat imkânı tanıyordu. ABD Ticaret Temsilciliği verilerine göre, program sayesinde Sahra Altı Afrika'nın ABD'ye ihracatı 2022'de 20 milyar doları aştı. Bu ihracatın büyük kısmı tekstil, giyim, otomotiv ve imalat ürünlerinden oluşuyordu.
Programın sona ermesi halinde özellikle Lesotho, Esvatini ve Kenya gibi ülkelerde binlerce tekstil işçisinin işini kaybetme riski ortaya çıkacak. Lesotho'da tekstil ürünlerinin yaklaşık yüzde 90'ının ABD'ye ihraç edilmesi, olası kayıpların büyüklüğünü gösteriyor. Program kapsamında doğrudan veya dolaylı olarak 1,3 milyon kişinin istihdam edildiği tahmin ediliyor.
ABD Kongresinde bazı üyeler AGOA'nın uzun vadeli uzatılmasını savunurken, diğerleri bazı Afrika ülkeleriyle ABD çıkarları arasında uyumsuzluk yaratabileceği gerekçesiyle temkinli yaklaşıyor. Washington geçmişte insan hakları ihlalleri nedeniyle Uganda ve Nijer gibi ülkeleri programdan çıkarmıştı.
Afrika liderleri, AGOA'nın uzatılmasını talep ederek, programın sona ermesinin yalnızca Afrika'ya değil ABD ekonomisine de zarar verebileceğini belirtiyor. Uzmanlar, programın bitmesinin Afrika ülkelerini alternatif ticaret ortaklarına yöneltebileceğini ve Çin'in bölgedeki etkisini artıracağını ifade ediyor.
TÜRKİYE AFRİKA'DA GÜÇLÜ BİR ORTAK OLARAK ÖNE ÇIKIYOR
Türk Afrika İş Adamları Derneği (TABA) Sahra Altı Afrika Diplomatik İlişkiler Direktörü Olivia Rabearisoa, AGOA'nın sona ermesinin milyonlarca kişinin işini kaybetmesine yol açacağını söyledi. Rabearisoa, anlaşmanın Afrika'da yerel üretimi teşvik ettiğini ve binlerce kişiye istihdam sağladığını belirterek, sona ermesi durumunda en çok tekstil ve tarım sektörlerinin etkileneceğini ifade etti. Kadınlar ve gençlerin en fazla etkilenecek gruplar arasında olduğunu belirten Rabearisoa, Türkiye'nin Afrika için güçlü bir alternatif partner haline geldiğini vurguladı.
TABA Kurucusu ve Başkanı Mehmed Fatih Akbulut, AGOA'nın sona ermesiyle Afrika ülkelerinin yeni ortak arayışına gireceğini ve Türkiye'nin bu süreçte güvenilir bir ticaret ortağı olarak öne çıkabileceğini belirtti. Türk şirketlerinin tekstil, mobilya ve gıda sektörlerindeki yatırımlarının arttığını kaydeden Akbulut, oluşabilecek istihdam boşluğunu Türkiye'nin doldurabileceğini söyledi.
Şanghay Üniversitesinden Dr. Hasan Aydın da AGOA'nın sona ermesinin Afrika ülkeleri için ciddi ekonomik sonuçlar doğuracağını belirtti. AGOA kapsamındaki ihracat avantajlarının kaybolmasıyla Afrika ihracatçılarının yüzde 10 ila 30 arasında değişen gümrük vergileriyle karşılaşacağı, bunun özellikle tekstil, hazır giyim, otomotiv ve tarım sektörlerinde ihracat kaybına yol açacağı ifade edildi.
Uzmanlar, AGOA'nın sona ermesinin yalnızca ekonomik değil, jeopolitik sonuçlar da doğuracağını, ABD'nin kıtadaki güvenilir ortak imajının zedeleneceğini, Çin, Hindistan, AB ülkeleri ve Türkiye gibi aktörlerin Afrika pazarında öne çıkacağını belirtti. Türkiye için ise Kenya ve Lesoto gibi ülkelerde tekstil ve hazır giyim alanında Afrika pazarına girme fırsatının doğduğu kaydedildi.
aa
Yorum Yap