Azerbaycan, Türkmenistan ve Özbekistan arasında gerçekleşen üçlü zirve Hazar Denizi çevresindeki Türk devletleri arasında işbirliğini güçlendirdi. Uzmanlara göre bu gelişmeler Türk ekseninin Orta Asya'da etkinliğini artırarak Türkiye'nin enerji ve taşımacılıkta köprü rolünü kuvvetlendirecek.
22 Ağustos 2025'te Zengezur Koridoru'nun önemli bir parçası olan Kars-Dilucu demir yolunun temelinin atılmasıyla birlikte Türk dünyasında ikinci önemli gelişme de Türkmenistan'da yaşandı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ve Türkmenistan Halk Maslahatı Başkanı Gurbangulu Berdimuhammedov'un üçlü görüşmesi sonunda taşımacılık, enerji, turizm, ticaret ve kültürel alanda işbirliği için anlaşmalar imzalandı.
Özellikle taşımacılık ve enerji işbirliğini öne çıkaran anlaşmalar kapsamında, Azerbaycan Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu'nun yük kapasitesi 1 milyon tondan 5 milyon tona çıkarıldı. Bakü Uluslararası Deniz Limanı'nın kapasitesi de 15 milyon tona ulaştırıldı. Zengezur Koridoru'nun açılması ihtimalinin artması da Hazar çevresi ülkeleri için bu rotayı cazip hale getirdi. Özbekistan, Azerbaycan ve Türkmenistan arasında ulaştırma, lojistik ve özel sektör işbirliği için ortak şirketler kurulması kararı alındı. Özbekistan ayrıca Hazar Denizi'nde gemi taşımacılığına katılmak için hazırlıklara başladı.
Enerji alanında ise Türkmenistan'ın doğal gaz rezervleri Azerbaycan üzerinden Türkiye ve Avrupa pazarlarına ulaştırılma planı kapsamında değerlendiriliyor. Ancak doğrudan doğal gaz boru hattı yerine Türkmen gazından üretilen elektrik enerjisinin Hazar üzerinden iletilmesi de masada. Bu yöntem, çevresel gerekçelerle daha önce itiraz edilen Trans-Hazar Doğalgaz Boru Hattı sorununu aşma potansiyeline sahip.
Ayrıca SOCAR, Özbekistan'da petrol arama çalışmaları başlatarak yeni enerji işbirlikleri için adım attı. Yakın zamanda büyük bir petrol keşfinin gündeme gelmesi, Özbekistan'ın enerji güvenliği ve Azerbaycan ile ilişkileri açısından stratejik önem taşıyor.
Uzmanlara göre, Azerbaycan-Türkmenistan-Özbekistan işbirliği Türk ekseninin Orta Asya'da gücünü artırmakta, Doğu-Batı arasında yeni bir transit koridor oluşturmakta ve Türkiye'nin jeostratejik köprü rolünü daha da pekiştirmektedir.
Yorum Yap