Sosyal Güvenlik Sistemi ülkemizde tüm risklere karşı sigortalı çalışan kişileri güvence altına almaktadır.. Sosyal güvenlik bir dayanışmadır ve bu sayede iş kazası geçirenlere, meslek hastalığına yakalananlara gelir bağlanır. Hastalanan kişilere geçici ödenek verilir. Emeklilik koşullarını sağlamaları halinde emekli aylığı bağlanıyor. Bu bağlamda Sosyal Güvenlik kurumu da spesifik olarak bazı kesimlere sigortalık ile ilgili yasal uygulamaları tatbik ederken vatandaşlar da bunun nasıl bir içeriği sahip olduğunu merak ediyor. İşte Sosyal Güvenlik bağlamında sıkça sorulan ve yanıtları merak edilen konulardan bazıları....
Üniversite öğrencilerinin sigortalılığı
6111 sayılı Kanun ile; kamu idareleri, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar, kamu yararına faaliyet gösteren dernekler ile vergi muafiyeti tanınan vakıflar tarafından tam burs sağlanan ve Yükseköğretim Kurulu tarafından ayrılan kontenjanlar dâhilinde yükseköğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler hariç olmak üzere (bu öğrencilerin sağlık giderlerinin üniversitelerin mediko merkezleri tarafından karşılanması öngörülmektedir), üniversitelerde yüksek öğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilere yüksek öğrenimleri devam ettiği sürece kendileri tarafından prim ödemek suretiyle genel sağlık sigortalısı olmaları imkânının getirilmesi, bu öğrencilerin genel sağlık sigortası sağlık yardımlarından yararlanabilmeleri için öğretim dönemi başında genel sağlık sigortası primlerini peşin ödemeleri imkanı sağlanmıştır.
Çalışan çocukların sigortalılığı
Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası;
Meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler ile kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı, günlük prime esas kazanç alt sınırının (asgari ücretin brüt günlük tutarı) otuz katından fazla olmayanlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası
uygulanır. Bu kişiler, hizmet akdi statüsünde sigortalı sayılırlar ve bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında ayrıca genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır.
Ayrıca;
Kendi nam ve hesabına bağımsız çalışma ve kamu görevlisi statüsünde sigortalı sayılması gerekenlerden 18 yaşını doldurmamış olanlar 18 yaşından sonra sigortalı sayılırlar.
Bir meslek veya sanat okulunu bitirenlerden, Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre mahkemece ergin kılınmak suretiyle, öğrenimleriyle ilgili görevlerde çalışanlar hakkında 18 yaşın bitirilmiş olması şartı aranmamaktadır.Bu durumda sigortalı olabilmek için genel kural İş Kanunu hükümlerine göre genç veya çocuk işçi olmak sosyal güvenlik anlamında hizmet akdiyle çalışmayı gerektirmektedir.
Onbeş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, ondört yaşını doldurmuş ve ilköğretimi tamamlamış olan çocuklar, bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler.
Çırak ve Mesleki Eğitim Görenlerin Sigortalılığı
5510 sayılı Kanuna göre 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler hakkında yalnızca iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası hükümleri uygulanır. Bunlar hizmet akdi kapsamında sigortalı sayılırlar.
6111 sayılı kanun ile de Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile Yükseköğretim Kanununa tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden prime esas kazançları prime esas kazanç alt sınırından fazla olmayan öğrencilerden bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanların genel sağlık sigortası kapsamına alınması sağlanmış ve aynı Kanunla saha önce sigorta kapsamında olmayan zorunlu stajyerler 5510 sayılı Kanun ile kısmen sigortalılar kapsamına alınmıştır.
İŞKUR Kursiyerlerinin Genel Sağlık Sigortalılığı
6111 sayılı Kanun ile Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerlerden bakmakla yükümlü durumunda olmayanların, genel sağlık sigortası primleri Türkiye İş Kurumu tarafından ödenmek suretiyle genel sağlık sigortalılığı kapsamına alınması, kursiyerlerin kendileri ile varsa bunların eş, çocuk ana ve babalarının da sağlık hizmetlerinden yararlanması imkânı sağlanmıştır.
