Son yıllarda kayıtdışı istihdam azalsa da eksik prim sorunu hem SGK için hem de çalışan için büyük bir sorun olmaya devam ediyor. Sigortasız çalışma kadar önemli olan SGK'ya düşük ücret bildiriminin sonuçları işveren için de ağır oluyor. Çalışan da bu duruma sessiz kalarak düşük emekli aylığına razı oluyor. Öte yandan sağlık sorunu nedeniyle rapor aldığında da olması gerekenden az rapor parası alırken işsizlik gibi bir durumla karşı karşıya kaldığında da düşük işsizlik parasına razı gelmiş oluyor.
Milliyet gazetesinden Cem Kılıç'ın haberine göre; Çalışanlar işverenlerin kendileri adına sigorta primini yatırıp yatırmadıklarını ve hangi ücret üzerinden sigortalı gösterildiklerini e-Devlet üzerinden sık sık takip etmeliler. Bu kontrolü yaparak durumu fark edip gerekli önlemleri alabilirler. Bu durumu fark eden çalışan işverene ihtar çekebileceği gibi ALO 170 ve CİMER gibi şikayet kanallarını da kullanabilir. Şikayet kanallarını kullanırken isim verilmesi zorunlu olmadığı için çalışan işini de riske atmamış olacaktır.
KIDEM TAZMİNATI TALEP ETMEK HAKLARI VAR
SGK'ya gerçek ücreti üzerinden bildirilmeyen çalışanlar haklı nedenle iş sözleşmelerini feshederek kıdem tazminatlarını alabilirler. Bu durumdaki çalışanların öncelikle işverene uyarı çekmeleri, işveren hala asgari ücret üzerinden SGK'ya bildirmeye devam ediyorsa istifa ederek önce arabulucu, sonra mahkeme yoluna gitmeleri gerekiyor. Yargıtay pek çok kararında gerçek ücreti üzerinden SGK'ya bildirilmeyen çalışanın istifa ederek kıdem tazminatı alabileceğine hükmediyor. Yani çalışanlar önce işvereni uyarıp daha sonra gerçek ücreti üzerinden SGK'ya bildirilmediği için istifa ederse kıdem tazminatlarını alabilirler. Ancak bunun için arabulucu ve mahkeme sürecinin tamamlanması gerekir.
İŞVEREN İÇİN YÜKSEK PARA CEZASI VAR
İşçilerinin ücretlerini SGK'ya eksik bildiren işverenin bu nedenle başı ciddi belaya giriyor. Öncelikle bu durum çalışanlara kıdem tazminatını alarak işten ayrılma hakkı veriyor. Yani işveren bu şekilde ücret ödenmesini kabul etmeyen çalışanına tazminat ödemek zorunda kalıyor. Ayrıca bu durumun tespiti halinde işveren hem eksik ödediği tutarları SGK'ya ödemek zorunda kalıyor, hem de bu tutarlara ilişkin gecikme zammı ve cezalarına katlanıyor. Bunun yanında geriye dönük bu bildirimleri yapmak için idari para cezası ödüyor. Dolayısıyla işveren için eksik bildirim büyük bir sorun haline geliyor.
