Petrol fiyatlarındaki düşüş ve koronavirüs salgını nedeniyle zor günler geçiren Rus ekonomisi için 2020'nin negatif yönlü baskılarla geçmesi bekleniyor.
Rus kredi derecelendirme kuruluşu ACRA'nın Kıdemli Analisti Dmitriy Kulikov, Rusya'da bütçenin petrolde varil başına 42,4 dolarlık fiyatın temel alınarak hazırlandığını söyledi.
Petrol fiyatlarının varil başına 25-30 dolar bandına düşmesinin ardından, tekrar taban fiyatlara yükselmesini beklediklerini anlatan Kulikov, “Fiyatların bu seviyeye dönmesi, stratejik koordinasyona veya tam tersine küresel petrol üreticileri arasındaki stratejik mücadeleye bağlı. Kısmi iyimser seçenekler arasında söz konusu seviyeye bu yıl dönülmesi bulunurken, daha kötümser tahminlerde söz konusu dönüşün 2021 sonuna sarkabileceği bulunuyor.” dedi.
Turistik ziyaretler ve ilgili hizmet ve tüketici ürünlerinin, dünya ekonomisinin yüzde 6 ila 8'ini oluşturduğuna işaret eden Kulikov, “Bu kalemlerin yüzde 25 ila 30 küçülmesi bile küresel ürün ve hizmet üretiminde yüzde 1,5 ila 2 seviyesinde şok yaratır. Böyle bir şok Rusya'nın fiziksel ihracat hacmini yüzde 3 ila 7 azaltabilir ve bu durum da şu anda olduğu gibi kurda, tüketici ve yatırım ürünlerinin ithalatında şok yaratır.” diye konuştu.
2009 ve 2014'de yaşanan süreçlerle kıyaslandığında, döviz şokunun Maliye Bakanlığı'nın politikaları sayesinde daha az hissedileceğini belirten Kolikov, “Ancak daha yumuşak bir döviz şokunda bile fiziksel tüketim ve yatırımda azalma görülmesi muhtemeldir.” dedi.
Mali konularda yaşanacak stresin 2015'e benzer ancak kısa vadeli bir resesyona yol açabileceğini vurgulayan Kolikov, “Bu şartlarda, hane gelirleri en az bir yıl negatife düşer. Ancak bu durum büyük oranda ekonominin kamu sektöründe maaşların ve ödemelerin enflasyona uyarlanmasına yönelik kararlara bağlı olacak.” değerlendirmesinde bulundu.
"TÜM SEKTORLER ACIYI HİSSEDECEK"
Merkezi Moskova'da bulunan Yeni Ekonomi Okulu Finans, Yatırımlar ve Bankalar Programı Direktörü Prof. Dr. Oleg Şibanov, petrol fiyatlarındaki düşüş nedeniyle Rusya'daki tüm sektörlerin “acıyı” hissedeceğini belirtti.
Hafta başında Moskova Borsası ve Rus rublesinde ciddi değer kayıplarının yaşandığını anımsatan Shibanov, “Ancak, Rus ekonomisindeki çoğu sektör genel olarak dış şartlara bağlı olsa da ithalatçılar asıl sorunları yaşayacak. İhracat fiyatlarındaki düşüş daha zayıf rubleyle desteklenirken, restoranlar, perakende ve turizm gibi sektörler ise korumasız kalacaklar.” dedi.
Rusya'nın makroekonomik istikrarında ise değişim yaşanmayacağını ifade eden Shibanov, “Ulusal Refah Fonu, Maliye Bakanlığı'nın döviz satışlarını önemli bir süre karşılayabilecek durumda. Ekonomik büyüme büyük ihtimalle biraz azalacak, ancak bir bütçe krizi ve/veya dış borç sorunları olmayacak. Rusya bir net “alacaklıdır”. Uluslararası rezervleri hem hükümetin hem de şirketlerin dış borçlarından daha yüksek.” şeklinde konuştu.
Shibanov, Rusya Merkez Bankası ve Maliye Bakanlığı'nın panik yaşanmaması için ilave adımlar attığının altını çizerek, “Bu durumda mali istikrar için bir risk görmüyorum. Hem petrol fiyatlarındaki düşüş hem de koronavirüs ekonomiyi olumsuz yönde etkiliyor, bu nedenle ekonomik büyümenin bu yıl yüzde 1'in altında olmasını öngörüyorum.” dedi.
Ülkedeki harcanılabilir gelirlerde ise muhtemelen durgunluk yaşanacağını belirten Shibanov, “Son yıllarda ücretler önemli oranda artmıştı, ancak diğer gelir kaynakları düşük faizler ve ekonomik faaliyetlerdeki düşük büyüme nedeniyle bunalımlıydı. Genel olarak harcanılabilir gelirlerin düşeceği veya yüzde 1'in altında artacağı öngörülebilir. Ancak bu durum bazı turistik bölgeler için iyi bir haber anlamına gelir ve Türkiye, ödediğin paranın karşılığını çok iyi alabildiğiniz bir ülke olarak Rus turistler için daha da cazip hale gelebilir.” şeklinde konuştu.
RUSYA 1-2 YIL DİRENEBİLECEK DÜZEYDE
ABD merkezli Uluslararası Finans Enstitüsü'nden (IIF) Başekonomist Yardımcısı Elina Ribakova da genel olarak yerel talepteki düşüş nedeniyle Rus ekonomisindeki büyümenin yavaşlayacağı görüşünde.
Daha düşük petrol üretiminin, Rus ekonomisine etkisinin diğer petrol üreticisi ülkelere kıyasla daha düşük olduğunu anlatan Ribakova, “Rusya, 2008 veya 2014'te yaşanan krizlere nazaran çok daha hazır durumda. Bu noktada ön plana çıkan kritik farklılıklar esnek döviz kuru, güvenilir merkez bankası, toplam dış borcun üzerindeki döviz rezervleri ve gayri safi milli hasılanın yüzde 9'una denk gelen mali tamponlar.” dedi.
Ribakova, Rusya Maliye Bakanlığı'nın, petrol fiyatlarının 20-25 dolar bandında olması halinde 6-10 yıl direnç gösterilebileceğine yönelik açıklamalarını hatırlatarak, “Bize göre bu biraz abartı ancak Rusya'nın rezervleri petrolün 30 dolar olması halinde en az 1-2 yıl direnç gösterilebilecek düzeyde.” değerlendirmesinde bulundu.
Rus ekonomisine dair bu yılki büyüme tahminlerini yüzde 0'a düşürmeyi değerlendirdiklerine işaret eden Ribakova, “Koronavirüs nedeniyle yaşanan arz ve talep şoku etkisi Rusya için düşük petrol fiyatlarıyla daha etkili hale geliyor. Ulusal projeler, halk için ekonomik büyümeden daha fazla kritik öneme sahip.” şeklinde konuştu.
Dövizdeki durumun her ülkede turizm açısından hassa bir noktada olduğunun altını çizen Ribakova, “Türk Lirası dahil gelişen piyasalardaki tüm para birimleri baskı altında. Türk yetkililerin mali alanları kullanarak turizm gelirlerindeki etkiyi yumuşatması olası.” dedi.
ENFLASYONDA CİDDİ ARTIŞ BEKLENMİYOR
Rus Ulusal Ekonomi Başkanlık Akademisi (RANEPA) Finans Mühendisliği Kürsüsü Başkanı ve eski Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Konstantin Korishchenko ise petrol fiyatlarındaki düşüşün yerel ekonomide ciddi bir etki yaratmayacağını söyledi.
Rusya'da hükümetin, halkın ve özel sektörün 2014'te yaşanan krizin ardından kriz ortamına alıştığını belirten Korishchenko, “Makro ekonomik istikrarda önemli bir değişiklik yaşanmayacak. Şoku hafifletmek için bütçe ve mali politikalarda ayarlamalar yapılacak.” diye konuştu.
Korishchenko, Rus ekonomisinde bu yıla ilişkin büyümenin “kesinlikle” yavaşlayacağını vurgulayarak, şöyle konuştu:
“Belki de büyüme yüzde 0'a yaklaşacak. Ancak bu küresel ekonomideki yavaşlama oranına paralel olacak. Rusya'da enflasyonun ve ithal ürünlerin fiyatının ciddi oranda artması beklenmiyor. Bunun nedeni halkın düşük gerçek gelirleri. Vatandaşlar 2014-2015'te olduğu gibi döviz, daire, araba veya elektronik eşya almaya koşmayacak. Şimdi petrolle ilgili durumun istikrara kavuşmasını, koronavirüs etkisinin gitmesini ve rublenin güçlenmesini bekleyecekler.”
