Enflasyonun bir yılda katlandığı ülkemizde neye el atsak ateş pahası. Etten süte, sudan yağa, ekmekten ulaşıma fiyatlanmayan bir şey kalmadı. 2018 Ağustos'unda TL karşısında aniden yükselen dolar kuru 7.21'lere çıktığında bile böyle bir dalgalanmayı görmedik. 2021 yılının son çeyreğinde önüne kattığı her şeyi zamlandıran enflasyon canavarını cesaretlendiren dinamiklerden birisi de piyasa algısı oldu. Belki de ilk kez ‘Bu daha bir başlangıç, zamların devamı gelecek' fısıltıları ile herkes elindeki taşınmaza, araca, ürettiği ürüne ya da verdiği hizmete kendince değer biçmeye başladı. Piyasada kantarın topuzu kaçıncaya kadar bu dalgaya kapılmayan kalmadı. Tarif edilemeyen bu gidişata 20 Aralık 2021 tarihinde ‘dur' demek için harekete geçen Kabine'den çıkan karar ile dolardan kaçış başlamış, piyasaların durulmasına kapı aralanmıştı. Dolar / TL kurundaki gerileme her kesime rahat bir nefes aldırsa da, özellikle gıda ve konut fiyatlarındaki artışın devam ettiğini gözlemledik. Şubat ayına gelindiğinde Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın gıda ürünleri için uygulanan KDV oranından yüzde 7'lik bir fedakârlıkta bulunacağı kararı çıktı. Önce herkes sevindi. Etiketler iki günde değiştirildi, fiyatlar aşağı yönlü revize edildi. Ama bu sevincin uzun sürmediğini gördük. Rusya'nın Ukrayna'ya saldırmasının ardından bozulan uluslararası dengeler piyasalara da yansımaya başladı. Başta enerji fiyatları olmak üzere üretimde dışa bağımlı olduğumuz birçok hammadde ve ara mala zam geldi. Bu zamları bahane eden gıda üreticileri ve perakende sektörü şu anda yine bildiğini okuyor. Vatandaş ise bir ay önce gündeme gelen KDV indirimine rağmen her nedense pazar çantasını daha pahalıya doldurmak zorunda. Şimdi benzer bir gelişmenin konutta uygulanan KDV oranları konusunda da yaşanması muhtemel. Sonda söyleyeceğimi şimdiden söyleyeyim. Konutta KDV'nin düşmesi vatandaşa orta vadede fayda getirmeyecektir. Çünkü üreticisinden, pazarlamacısına herkes arzın daralması talebin yüksekliği nedeniyle yine rakam oyunları ile elindeki konutu istediği fiyata satacaktır.
Bu konuda kulaktan kulağa yayılan haberi hatırlatacak olursak; Konut fiyatlarında özellikle son 1 yıldır yaşanan artışlar Hazine ve Maliye Bakanlığı'nı harekete geçirdi. Konut sektöründe KDV'nin sadeleştirilmesine yönelik çalışmanın tamamlamasıyla gözler Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a çevrilmiş. Hazırlanan çalışmada ikili sistem modeli kapsamında 150 metrekarenin üzerindeki evlerde yüzde 18'lik KDV yükünün azaltılması bekleniyormuş. Hesaplama konutun satılık değeri ile metrekare birim fiyatı üzerinden hesaplanacakmış.
Yeni sistemin benimsenmesi durumunda, 150 metrekarelik bölümün yüzde 8, 1 metrekarelik bölümün yüzde 18'den vergilendirileceği belirtiliyor. Örneğin; 1 milyon liralık 150 metrekarelik daire 80 bin lira KDV ödenirken, 155 metrekarede ise 180 bin lira KDV ödeniyordu. Yeni sistemle 5 metrekarelik bölüm yüzde 18'den vergilendirilecek bu tutar da 5805 lira olacak. Bu durumda ödenecek tutar 85 bin 805 lira olacak.
Sektör temsilcileri düzenlemeyle 150 metrekarenin üzerinde konutlarda talebin artacağını, sektörün canlanacağını, fiyatların da düşeceğini dile getiriyor. Ben bu gelişmenin kısa süreli fayda sağlayacağını düşünüyorum. Çünkü eldeki stoklar maliyet artışları nedeniyle sürekli zamlanmakta. Bunun ötesinde piyasaya yüzde 70 oranında ikinci el konut alış verişi hâkim. Asıl gündeme taşınması gereken konu ikinci el konut piyasasındaki köpüğün alınması yönündeki gerçekçi adımlardır. Hazine ve Maliye Bakanı sayın Nureddin Nebati, eğer bakanlığının gelirlerini artırmak istiyorsa, konut piyasasındaki gerçekçi fiyatların oluşturulması ve alış verişteki resmi süreçlerin bu fiyatlar üzerinden yürütülmesi konusunda harekete geçmesi gerekir. KDV'yi indirmekten ziyade konut piyasasında oluşan fiyat dengesizliğine neden olan platformları yakın takibe almak sayın Nebati'nin ilgili ekibinin ana vazifelerinden birisi olmalıdır. Mülkü olanın istediği fiyatı istediği platformda ilan ederek piyasayı dengesizleştirmesinin önüne geçilmeden konut piyasasında istikrar sağlanamaz. Konunun bir de yabancıya satışlarda aracılık eden acentaların aldığı yüzde 10'luk komisyon boyutunu da bir başka yazımda ele alacağım.
