Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan Vergi Usul Kanunu Sirküler Taslağı'nda iflas ertelemenin kaldırılarak konkordato müessesesinin kapsamlı şekilde yeniden düzenlenmesi sebebiyle, konkordato sürecine giren borçludan alacakların durumuna ilişkin açıklamalara yer verildi.
Sirküler taslağına göre, ticari ve zirai kazancın elde edilmesi veya idame ettirilmesiyle ilgili olarak dava veya icra safhasında bulunan alacaklarla, yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş dava ve icra takibine değmeyecek derecedeki küçük alacaklar, şüpheli alacak sayılıyor ve bu şartları haiz alacaklar için karşılık ayrılması mümkün bulunuyor.
Konkordato süreci, geçici mühlet, kesin mühlet, konkordatonun reddi, konkordato projesinin tasdiki gibi çeşitli aşamalarda düzenleniyor. Geçici mühlet kararı verilmesiyle borçlu aleyhine hiçbir takip yapılmıyor, evvelce başlamış takipler duruyor ve haciz kararları uygulanmıyor.
Geçici mühlet kararından önce dava veya icra safhasına intikal etmiş alacaklar için karşılık ayrılmışsa mahkeme tarafından geçici mühlet kararı verilmesi, alacağa ilişkin şüphelilik durumunda herhangi bir değişiklik meydana getirmeyecek, daha önce ayrılan karşılığa ilişkin herhangi bir düzeltme yapılmasına gerek olmayacak.
Geçici mühlet kararıyla birlikte takip yapılması mümkün olmadığından, bu karardan önce dava veya icra safhasına intikal ettirilmemiş alacaklar için geçici mühlet kararının ilan edildiği hesap dönemi itibarıyla şüpheli alacak karşılığı ayrılabilecek.
Geçici mühletin kaldırılarak konkordato talebinin reddine karar verilmiş olması durumunda ise karşılık ayrılan alacaklar için herhangi bir düzeltme yapılmayacak. Geçici mühlet kararının ilan edilmesiyle karşılık ayrılan alacaklar için ise ayrılmış karşılıkların geçici mühletin kaldırılarak konkordato talebinin reddine ilişkin kararın ilan edildiği hesap dönemi itibarıyla düzeltilmesi (karşılığın iptal edilmesiyle gelir hesabına alınması) gerekiyor.
Bu alacakların dava veya icra safhasına intikal etmesi durumunda genel hükümler çerçevesinde şüpheli alacak karşılığı ayrılması mümkün olacak.
Konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğunun anlaşılması durumunda borçluya kesin mühlet verilecek. Bu aşamada, alacaklılar tarafından dava veya icra süreçleri yürütülemediğinden daha önce ayrılmış karşılıklara ilişkin herhangi bir düzeltme yapılmasına gerek olmayacak.
Geçici mühlet kararının ilan edildiği hesap dönemi itibarıyla şüpheli alacak karşılığı ayrılmamışsa sonraki hesap döneminde kesin mühlet kararının ilan edilmesi durumunda şüpheli alacak karşılığı ayrılmayacak.
Borçlunun iflasına karar verilmesi durumunda, iflas masasına kaydedilen alacaklarda şüphelilik hali devam edeceğinden daha önce ayrılan karşılıklara ilişkin düzeltme yapılmasına gerek olmayacak.
Konkordatonun onaylanması
Konkordatonun tasdiki kararında alacaklıların hangi ölçüde alacaklarından vazgeçtiği ve borçlunun borçlarını hangi takvim çerçevesinde ödeyeceğinin belirtilmesi gerekecek. Bu kapsamda alacakların borçlu lehine vazgeçilen kısmı, değersiz alacak niteliğini kazanacak ve değersiz alacak ile bu alacağa isabet eden karşılık yok edilecek. Projenin tasdik edilmesiyle beraber alacağın vazgeçilmeyen kısmının vadesi ise proje çerçevesinde uzatılmış olacak. Buna göre mahkemece tasdik edilen konkordato projesiyle alacaklı ile borçlu arasında yeni bir borç ilişkisi kurularak eski borç vade-miktar itibarıyla yenilendiğinden bu alacaklar, şüpheli alacak olma vasfını kaybedecek. Dolayısıyla söz konusu alacaklar için ayrılmış karşılıkların düzeltilmesi gerekecek.
Şüpheli hale gelen alacak için bu dönemde karşılık ayrılması gerekecek, ilgili olduğu yılda ayrılmayan karşılığın sonraki yıllarda dikkate alınması mümkün olmayacak. Dava veya icra safhasına intikal ettirilmemiş alacaklardan, vadesi geçici ve kesin mühlet sürelerine rastlayanlar, vadenin dolduğu hesap döneminde şüpheli alacak uygulamasına konu edilebilecek.
