Türkiye gazetesi yazarı İsa Karakaş, çalışanların kafasındaki soru işaretlerine tek tek cevap verdi. İşte o yazı...
Yeni koronavirüs gölgesinde bu Kurban Bayramını nihayet kısıtlamasız geçireceğiz. Bu bayramı da daha önceden olduğu gibi kimi vatandaşlar memleketlerinde kimi tatilde kimi de çalışarak geçirecek…
Diğer yandan hükûmetin bu hafta sonuyla takip eden haftanın tüm günleri dâhil olmak üzere 9 günlük tatil etmesi tüm çalışanları sevindirdi. Birçok okurumuz 9 gün tatil yapıp yapamayacağını, bugünlerde çalışırsa ne kadar ücret alacağını merak etmektedir.
KAMUDA 9 GÜN ÖZEL SEKTÖRDE 4,5 GÜN TATİL
Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz günlerde 16 Temmuz Cuma akşamından, 26 Temmuz Pazartesi sabahına kadar 9 gün tatil olacağını ilan etti. Hafta tatili ile Kurban Bayramını aradaki Arife günüyle birleştirilen 9 günlük tatilin sadece kamu kesimi için geçerli olduğunu özel sektörü bağlamadığının altını çizelim. Ancak özel sektör işverenleri istemeleri hâlinde elbette işçilerine 9 günlük tatil yaptırabilir. Bunu aradaki çalışma günlerini; işçilerle yapacakları diyalog neticesinde yıllık izin, ücretsiz izin veya telafi çalışması hâlinde alternatiflerle değerlendirebilirler.
KURBAN BAYRAMINDA ÜCRET HESABI
Ulusal Bayram Ve Genel Tatiller Hakkında Kanuna göre Kurban Bayramı; Arife günü saat 13.00'ten itibaren 4,5 gündür. Buna göre Arife günü önümüzdeki Pazartesi günü saat 13.00'te başlayacaktır. Bayramın son günü ise 23 Temmuz 2021 tarihinde sona erecektir. Arife günü ile birlikte toplamda dört buçuk günlük Ramazan Bayramı günleri tüm çalışan işçiler açısından da aynı zamanda resmî tatildir. Ramazan Bayramında işçilerin çalışıp çalışmamasına göre özel hakları bulunmakta olduğundan yapılacak ödemelerin hesabı da özellik arz etmektedir.
İş hukukumuzda dinî bayram günlerinde çalışma karşılığı olmaksızın o günün ücretinin ödeneceği, tatil yapılmayarak çalışıldığında ise, ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücretin ödenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır.
Kurban Bayramında çalışıp çalışmayacağı toplu veya ferdi iş sözleşmesiyle işçi ve işverenin anlaşmasıyla belirlenebilir. Belirtilen akitlerde hüküm bulunmaması hâlinde bahse konu günlerde çalışılması için çalışanın onayının alınması mecburidir. Çalışanın onay vermemesi hâlinde bayram günlerinde rızası hilafına çalıştırılamaz. İş yerlerinde çalışan işçilere her bir bayram günü için;
Hiç çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak,
Tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ilave ücret ödenmesi gerekecektir.
Yüzde usulünün uygulandığı iş yerlerinde de işçi ücretlerinin işverence işçiye ödenmesi gerekmektedir.
Örneğin bir otelde temizlikçi olarak çalışan Serpil Hanım, aylık 6.000 TL ücret alıyorsa, günlük ücreti 200 TL'dir. Serpil Hanım, her bir bayram günü çalışmazsa maaşında ve sigortasında herhangi bir eksiltilme yapılmadan ücretleri tam olarak yatırılacaktır. Ancak örneğimizdeki Serpil Hanım, tatil yapmayarak çalışırsa; o gün için 200 TL yerine 400 TL'ye hak kazanacaktır. Bu durumda Serpil Hanımın üç buçuk günlük (Arife günü için yarım günlük) Kurban Bayramı Arifesi ile bayram günlerinin tamamında çalıştığını varsayarsak bugünler için (4,5X200=) 900 TL kazanacaktır. Böylece örneğimizde adı geçen Serpil Hanım'a 2021 Temmuz ayı için toplamda 6.900 TL ödeme yapılması gerekecektir. Diğer yandan bu ücret artışının SGK emekliliğinde de faydası olacaktır.
FAZLA MESAİ HESABI
Bayram günü olarak kabul edilen günlerde işçi normal çalışma süresinin üzerinde çalışıp fazla mesai yaparsa ayrıca ilave bir günlük ücrete ek olarak %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanmaktadır.
Bu nedenle bayram günü çalışan işçiler fazla mesai yapmazlar ise her halükârda çifte yevmiyeye hak kazanacaktır. Fazla mesai yaparlarsa çift yevmiyenin yanı sıra her fazla mesai saati için %50 zamlı fazla çalışma ücretine de hak kazanacaklardır. Hemen belirtelim ki; fazla mesai ücretleri de işçinin emeklilik maaşının hesabında SGK tarafından dikkate alınmaktadır.
İSPAT ŞEKLİ
Bayramda çalışıp da %100 zamlı ücreti ödenmeyen işçi işten ayrılmamış ise İŞKUR müdürlüklerine ya da Çalışma Bakanlığı İş Müfettişlerine bir dilekçe ile şikâyette bulunabilir. İşten ayrılmış ise önce ara bulucuya gitmesi gerekmektedir.
Ara bulucuda uzlaşamamış ise iş mahkemesine başvurabilecektir. Bayram günlerinde çalıştığını iddia eden işçi, bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Hem idari hem de mahkeme safhasında işçinin imzasını taşıyan bordro bu konuda -sahteliği ispat edilinceye kadar- kesin delil niteliğinde kabul edilmektedir.
