Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre, İnşaat Maliyet Endeksi Temmuz 2021'de yıllık yüzde 44,76 arttı. Güncel piyasa fiyatları üzerinden illere göre inşaat maliyeti hesaplama hizmeti veren insaathesabi.com'un verilerine göre, Mart 2020'den bu yana demirde TL bazında yüzde 153 ve dolar bazında yüzde 75, PVC'de TL bazında yüzde 305 ve dolar bazında yüzde 180 artış yaşandı. İnşaat malzemelerinin pandemiden bu yana döviz ve TL bazlı fiyat artışı kıskacında olduğunu vurgulayan insaathesabi.com Kurucu Ortağı, İnşaat Yük. Mühendisi ve SPK Lisanslı Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Mikail Karaca, “Hammaddenin yanı sıra, navlun fiyatlarında 1 yılda yüzde 500'ü aşan, ithal ürünlerde de 2018'den bu yana yüzde 300'e varan yükselişler, satış fiyatlarını tetikledi. Talep, kiralık eve kaydı. Arz, talebi karşılayamayınca kiralık evlerin tansiyonu yükseldi. Maliyet artışları durmadığı müddetçe kiralık ev krizi güncelliğini koruyacak” diye konuştu.
HAMMADDE FİYATLARI ARTMAYA DEVAM EDİYOR
Maliyet artışının illere ve kullanılan malzeme türüne göre değişkenlik gösterdiğini belirten Karaca, hammaddedeki artışın kolay kolay durmayacağını söyleyerek şunları paylaştı:
“Türkiye genelinde genel inşaat maliyetlerinin son 1 yılda yüzde 40 ila 120 arasında arttığını görüyoruz. Ancak bu oranlar oldukça genel bir yaklaşım sunuyor. Demir örneği üstünden ele alalım: Kasım 2020'de 490 dolar olan demirin ton fiyatı, mayısta yani 6 ay sonra 740 dolara çıktı. Döviz bazında yüzde 50 fiyat artışı yaşandı. Öte yandan kasım ayında 7,80 olan dolar kuru mayısta yüzde 9 artarak 8,50'ye yükseldi. TL bazında fiyat yine yüzde 60 arttı. Böylece aradan 1 yıl geçmeden TL bazında yine yüzde 60 artış oldu.”
PANDEMİDE YAVAŞLAYAN ÜRETİM, 2021'DE TALEPLERİ KARŞILAYAMADI
Navlun fiyatlarında 10 kata varan artışların da hammadde fiyatlarına yansıdığını belirten Karaca, “Pandemide birçok sektör üretim yapmadı, tüketicilerin ihtiyaçları birikti. Aşılamanın yaygınlaşmasıyla kısıtlamalar gevşemeye başladı, siparişler çoğaldı. Tüm sektörlerde üretim faaliyetleri aynı anda başlayınca siparişleri taşıyacak konteyner bulmak güçleşti. Ekim 2020'de Çin'den 2 bin dolara gelen bir konteynerin fiyatı, bugüne geldiğimizde 13 bin dolar civarına çıktı. Üstelik fiyatlar artmaya da devam ediyor. İnşaat projelerinde kullanılan ithal ürünler de döviz kuru ve TL bazlı fiyat artışlarından etkileniyor” ifadesinde bulundu.
ULUSLARARASI PİYASALARIN TÜRKİYE'YE ETKİSİ
Uluslararası piyasaların Türkiye'deki inşaat sektörüne etkileri incelendiğinde, navlunun yanı sıra hammadde fiyatlarındaki artışın öne çıktığını söyleyen Karaca, öne çıkan hammaddeleri şöyle anlattı:
“Bin metrekarelik bir yapıda yaklaşık 50 ton yani yaklaşık 400 bin TL'lik demir kullanılıyor. Elektrik kablolarının tamamının içinde bakır var ki bakırın fiyatı son 1,5 yılda yüzde 150 arttı. İskeleden çatı kaplamasına, kapıdan pencereye inşaatta pek çok yerde kullanılan alüminyumun fiyatı ise son 1,5 yılda 2,5 kat arttı. İnşaatlarda doğrama ve pimaşlarda kullanılan PVC ise 3 kata yaklaşan oranla fiyatı en çok artan malzemelerden biri oldu.”
İNŞAAT MALİYETİ HESABINDA YÜZDE 98 DOĞRULUK ORANI
Yerli ürünlerin de fiyatının arttığını söyleyen Karaca, bu durumu şöyle açıkladı:
“Türkiye'de piyasası 50 TL olan bir ürün, Avrupalı bir şirket tarafından 10 Euro'ya yani kabaca 100 TL'ye satılıyorsa, yerel üretici yüzünü daha fazla para kazanacağı yurt dışı satışa çeviriyor. Cumhuriyet tarihinin ihracat rekorunu kırmamız, tam da bu yüzden. Türkiye'den bir müşteri belki ürünü yerli üreticiden alacak ama o ürün artık 100 TL'den pazar buluyor, o yüzden fiyatı da otomatikman artıyor. Diğer yandan pandemiden önce 6 ay vadeli satış yapmayı kabul eden üreticiler artık ödemeyi nakit alıp teslimatı 2-3 ay sonra yapmaya başladı çünkü mal yetiştiremiyor.”
insaathesabi.com olarak maliyet artışını illere ve kullanılan malzeme türüne göre hesapladıklarına değinen Karaca, “Global piyasayı, hammadde fiyatlarını, döviz kurlarını, malzemelerin fiyat değişkenliklerini 81 il için ayrı ayrı takip ediyoruz. Türkiye'de inşaat maliyet yazılımı olan tek firma olarak yüzde 98 doğruluk oranları elde ediyoruz” dedi.
