Hazine ve Maliye Bakanlığı, dijital dönüşüm çalışmaları kapsamında vergi dairelerinde bazı işlemleri tamamen robotik ve yapay zeka destekli olarak gerçekleştirmeye başladı. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından geliştirilen dijital uygulamalar sayesinde vergi mükellefleri, internetin olduğu her yerden ve istedikleri zamanda ödeme, dilekçe verme, bildirimde bulunma, beyanname gönderme gibi birçok işlemi yapabiliyor. Dijital Vergi Dairesi üzerinden geçen yıl 362 milyon giriş yapılırken, 12 milyon dilekçe ve bildirim ile 111 milyon beyanname elektronik ortamda verildi. Başkanlık, fatura, serbest meslek makbuzu, irsaliye ve dekont gibi belgelerin de elektronik ortamda düzenlenmesine imkan sağladı ve 2024 yılında 17,8 milyar belge elektronik ortamda oluşturuldu. Defter tutmakla yükümlü 4 milyon mükellef, e-Defter ve Defter Beyan Sistemi ile işlemlerini tamamladı.
Vergi dairelerindeki tahakkuk, tahsilat, haciz, tebligat ve yazışma işlemleri elektronik uygulamalara taşınarak bürokratik süreçler azaltıldı. Yılda 100 milyondan fazla kağıt belgeye tekabül eden ödeme emri, ihbarname, düzeltme fişi ve haciz varakası gibi belgeler elektronik ortama taşınacak. İlk etapta ödeme emirleri e-belge haline getirildi ve ihbarnameler de yıl içinde e-belge olarak düzenlenecek.
Dijital Vergi Dairesi üzerinden mükelleflerin talep ettiği mükellefiyet durum yazıları ve borç durum yazıları sistem tarafından otomatik olarak cevaplandırılıyor. Kesilen cezalara karşı, süresi içinde ödenmeyen indirim talepleri için ek tahakkuk işlemleri ve hukuken kesinleşen ihbarnameler için düzenlenmesi gereken tahakkuk fişleri, personel müdahalesi olmadan robotik süreç otomasyonu aracılığıyla gerçekleştiriliyor. Bu sayede işlemler hızlı tamamlanıyor, tahsil süreçleri hızlanıyor ve insan hatası kaynaklı riskler azaltılıyor.
Gelir İdaresi Başkanlığı, yeni otomasyon çalışmalarıyla vergi dairelerinde yapılan işlemlerin bir kısmını yapay zeka ve robotik süreçler aracılığıyla tamamlamayı planlıyor. Vergi dairesi müdürünün onayı gerektiren belgeler, Vergi Usul Kanunu çerçevesinde Başkanlık tarafından imzalanacak. İlk olarak, pişmanlıkla verilen ancak süresi içinde ödenmeyen beyannameler için düzenlenmesi gereken düzeltme fişi ve vergi-ceza ihbarnameleri tamamen otomatik olarak oluşturuluyor. Sistem, manuel olarak yapılan işlemleri düzenli kontrol ederek sonuçlandırıyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Gelir İdaresi'nin benzer işlem ve süreçleri analiz ederek otomatikleştirme çalışmalarına devam ettiğini açıkladı. Bakan Şimşek, mükelleflerin vergi uygulamalarıyla ilgili taleplerinin yapay zeka teknolojisiyle hızlı ve doğru cevaplandırılacağını belirtti. Bu çalışmalarla hizmet kalitesinin artırılması, bürokratik gecikmelerin ortadan kaldırılması ve sınırlı insan kaynağının verimli kullanılmasının hedeflendiğini vurguladı.