Kamuoyunda EYT nedir, nasıl hesaplanır? soruları peş peşe soruluyor. Peki EYT çıkar mı, ne zaman çıkacak? İşte Emeklilikte Yaşa Takılanlar için son gelişmeler...
EYT Nedir?
EYT sorunu, 8 Eylül 1999'da kabul edilen 4447 sayılı Kanun ile gündeme geldi. Kanundan önce erkekler için 25, kadınlar için 20 yıl sigortalılık süresi ve 5 bin günlük prim gün sayısı emekli olmak için yetiyordu.Yapılan düzenlemeyle emeklilik yaşı kadınlarda 58'e, erkeklerde 60'a yükseltilirken, emeklilik için gerekli prim gün sayısı ise 7 bin güne yükseltildi.2008'de yine değişti2008'de yapılan bir diğer yasa değişikliğiyle emeklilik için gereken yaş sınırı bir kez daha yükseltildi.2048'de kadın ve erkek çalışanlar için emeklilik yaşını 65'te eşitlemesi öngörülen sistem uyarınca, halen çalışmakta olanların emeklilik yaşı da prim günlerinin dolmasına rağmen yükselmiş oldu. Mevcutları çalışanlara yönelik olarak da işleyen düzenlemeyle birlikte, emeklilikte yıl şartını doldurmasını kısa süre kalanlar da emekli aylığı almak için bir süre beklemek durumunda kaldı.Değişiklikle kadınların kademeli olarak 58, erkeklerin ise emeklilikleri 60 yaşına kadar uzatıldı.
AK Parti, EYT'liler için formül arıyor
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için ara formül arayışını sürdüren AK Parti, sağlık, maden işçiliği, polis ve askerlik, gazetecilik gibi meslek gruplarına verilen “yıpranma” hakkının, bazı iş gruplarına daha tanınarak genişletilmesini gündemine aldı.8 Eylül 1999'da yürürlüğe giren 4447 sayılı yasa ile emekli olmak için 5 bin prim gün sayısı ve erkekler için 25, kadınlar için 20 yıl çalışma şartına bir de kadınlar için 58, erkekler için 60 yaşında olma şartı getirilmişti. Yani emekli olmak için sigortalılık süresi, prim ödeme ve yaş şartı gibi üç koşulun biraradalığı aranmaya başlanmıştı. Yaş şartı getiren yasa nedeniyle yüzbinlerce kişi 1999 öncesinde işe başlayıp prim gün sayısını doldurduğu halde yaşı beklediği için emekli olamama durumu ile karşı karşıya kalmıştı.2023 seçimlerine giderken AK Parti, EYT'lilerle ilgili bir çalışmayı gündemine aldı. Bu kapsamda pek çok formül ortaya atılırken, 3600 prim günü olanlar için kadınlarda 50 erkeklerde 55 yaşını tamamlayanların emekli edilmelerini içeren “kısmi emeklilik”; 1999 öncesindeki emeklilik şartları üzerinden kadınlarda 7 bin 200 gün, erkeklerde ise 9 bin gün sigortalılık süresini tamamlayanların yaş şartına bakılmadan emekli olmasını içeren “süre tamamlaması” ya da emekliliğe kalan süre üzerinden maaştan kesinti yapılarak emekli edilme gibi alternatifler çalışmaya dahil edildi
Yıpranma seçeneği
AK Parti kaynakları, sanayide özellikle beden gücüyle çalışanlar için emeklilikte 57-58 yaş şartının yüksek olduğunu belirtirken, bazı meslek grupları için yaşı aşağı çekecek yeni bir düzenlemenin gündeme gelebileceğini belirtiyor. Bu kapsamda sağlık, maden işçiliği, polis ve askerlik, gazetecilik gibi meslek gruplarına verilen “yıpranma” hakkının, bazı iş grupları için daha da genişletilebileceği ifade ediliyor. “Yıpranma” hakkının hangi mesleklere daha tanımlanabileceği tartışılıyor.
7 milyona dayandı
SGK'nın son verilerine göre Türkiye'de emekli olmak için “belirli bir yaşın doldurulması, hizmet süresi ya da prim gün sayısı” şartlarından herhangi birini tamamlamayan vatandaşların sayısı 1 milyon 725 bin 637 kişi iken bu kriterlerin ikisini tamamlamayanların sayısı 5 milyon 189 bin 694 kişi; kriterlerden herhangi birini ya da ikisini birden taşımayanların sayısı ise toplam 6 milyon 915 bin 331 kişi.
EYT çıkacak mı, kimleri kapsıyor?
İlk ön çalışmanın, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) konusunda Çalışma Bakanlığı'nda başlayacağı öne sürüldü. Çalışmanın ‘ara formül' niteliğinde olduğu ve sadece mağduriyeti belli oranda gidereceği belirtildi. Buna göre, bir kereye mahsus olmak üzere, sigorta prim gün sayısını doldurup, emekli olmak için gerekli yaş süresini bekleyenler için, bir düzenleme tartışılıyor.
Bekleme süresini 2-3 yıl düşürmeyi amaçlayan plana göre, prim gün sayısını tamamlayanlar veya şu anda emekli olmak için 56 yaşını bekleyenlere 2-3 yıllık bir avantaj sağlanacak. Çalışmayla ilgili olarak maliyet analizi yapılacağı, kaç kişinin yararlanacağı ve sonuçlarıyla ilgili değerlendirmeler hazırlanacağı ifade ediliyor.
Kaynak: milliyet.com.tr
