Sosyal Güvenlik Uzmanı Faruk Erdem, EYT'lilerle ilgili kazanılmış hakları sıraladı:
"EYT'liye zamlı maaş formülü"
EYT'lilerin başvuruları sonrasındaki ay başından itibaren emekli maaşları hesaplanmaya başlanacak. Düzenlemeyle herkes kazancına ve prim gününe göre maaşa kavuşacak. EYT'liler promosyon ve ikramiyelerini de başvuru işleminden sonra alacak
EYT ile ilgili düzenlemenin Ocak ayı içinde yasalaşması bekleniyor. Resmi Gazetede yayımlandıktan sonra da başvuru süreci başlayacak. Bu aşamada yoğunlukların önüne geçebilmek için başvuruların e-devlet üzerinden yapılması bekleniyor. Bayvurunun ardından yasa gereği ilk emekli maaşı ise bir sonraki ayın başından itibaren hesaplanıyor. Bu durumda Ocak ayı içinde yapılacak başvuru sonrasında maaş hesabı 1 Şubat tarihinden itibaren başlayacak ve EYT'linin parası bu tarihten itibaren birikecek.
AYLIKLARI ARTACAK
EYT'li ya da mevcut yasaya göre emekli olan herkesin maaşı aynı formül üzerinden hesaplanıyor. Bu noktada ortaya atılan 'EYT'linin maaşı düşecek' sözleri gerçeği yansıtmıyor. Dolayısıyla EYT'linin maaşında bir kesinti olmayacağı gibi aksine son artışlardan da olumlu etkilenecek ve maaşları artacak. Ancak yüksek kazançtan çalışan birisi daha sonra asgari ücret ile çalışmaya başlarsa bu kez 'yüksek kazançtan' hesaplanan emekli maaşı asgari ücretle birlikte daha az artıyor. Örneğin maaşı 8 bin lira olarak hesaplanan bir sigortalının yüksek kazançtan devam etmesi halinde alacağı emekli maaşı 10 bin liraya çıkacaksa, asgari ücrete geçtiği için alacağı maaş 9.000 liraya çıkacak. Görüldüğü gibi maaşta bir düşme değil, kazançta bir azalma söz konusu oluyor. Yani maaş her durumda artış gösteriyor.
ORTALAMA 10 BİN LİRA
Emekli maaşı hesabı kişiden kişiye değişiyor. Böylece herkes kendi kazancına göre bir emekli maaşına kavuşuyor. Ancak EYT'liler ile ilgili istatistiklere bakıldığında çoğunun çalıştığı ve kalifiye eleman olduğu görülüyor. Yine 400 bin kadarının da memur olduğu ve prim gün sayılarının 6-7 bin günü geçtiği düşünülürse EYT'lilerin alacağı emekli maaşının ortalama 10 bin lirayı geçmesi de bekleniyor. Bu rakamın üstünde maaşlar olabileceği gibi altında da maaşlar olacak. Çalışmayanlar ya da asgari ücretle çalışmış olanlar için ise taban maaş olarak zaten 5.500 TL açıklandı. Bundan daha az emekli maaşı ödenmeyecek. Bağlanan emekli maaşı bu rakamın altında kalırsa seyyanen artışla 5.500 TL'ye tamamlanacak
MAAŞ VE DEĞİŞİK ÖDEMELER VAR
EYT kapsamında emekli olacakları sadece maaş değil değişik ödemeler de bekliyor olacak. Bunu da beş başlıkta görmek mümkün...
ÇİFT MAAŞ: EYT'liler yukarıda da anlattığımız gibi diğer emekliler gibi maaşlarını alacaklar. Maaşlar başvurunun ardındaki ay başından başlayarak hesaplanacak ve her ay istenilen banka şubesine yatırılacak. Emeklilere her yıl Ocak ve Temmuz aylarında oluşan enflasyona göre zam yapılıyor. Bu yıl olduğu gibi refah payı da eklenebiliyor. EYT'liler için en düşük maaş Temmuz ayına kadar 5.500 lira olarak hesaplanacak. EYT'liler emekli olduktan sonra da çalışabilecekler. Bu durumda hem emekli maaşını hem de çalıştıkları yerden ücretlerini alabilecekler.
KIDEM TAZMİNATI: Çalışan EYT'liler emeklilik işlemleri yaptırabilmek için işyerlerinden ayrılacaklar. 1475 sayılı yasanın 14. maddesi gereğince emeklilik için istifa edenler kıdem tazminatı alabiliyorlar. EYT'liler de son işyerlerinde bir yıllarını doldurmuşlarsa biriken kıdem tazminatlarını alabilecekler. Hatta bunun için KGF aracılığı ile şirketlere kredi verilecek ve bu paralar işçilerin hesabına yatırılacak. EYT'liler emekli olduktan sonra tekrar çalışmaya devam ederlerse yeni bir kıdem tazminatını da hak edecekler. Ancak bu ikinci tazminat için kendi istek ve kusuru dışında çıkartılmış olmaları gerekiyor.
PROMOSYON: Her EYT'li emeklilik için başvururken ilk maaşını alacağı bankayı ve şubesini seçecek. İsterlerse bu bankadan isterlerse yine e-devletten seçecekleri başka bir bankadan maaşlarını almaya devam edebilecekler. Bankalara maaşlarını taşırlarken de promosyon hakları olacak. Şu anda 7500 lirayı bulan promosyon miktarlarının EYT'lilerin de sisteme katılmasıyla artacak rekabet ile 10 bin lirayı geçmesi bekleniyor.
İKRAMİYE: EYT'liler emekli olduktan sonra emeklilere ödenen ikramiyelerden de yararlanacak. Her yıl Ramazan ve Kurban bayramlarında ödenen ikramiyelerin 2023 yılı için ilk ödemesi Nisanın 20'sinden önce yapılması bekleniyor. EYT'liler bu ikramiyeyi alabilecek. Ayrıca bu yıl ikramiyeye zam yapılması da bekleniyor.
VERGİ AVANTAJI: EYT'liler emekli olduktan sonra emekliler için sağlanan birçok avantajdan da yararlanacak. Bunlardan birisi de emlak vergisi muafiyeti. Emekliler çalışmadıkları sürece 200 metrekareden küçük tek evleri için emlak vergisi ödemiyor.
Kaynak: Yeni Asır
