ABD borsaları Kovid pandemisi sırasında uygulanan büyük teşvik paketlerinin ardından hisse senetleri, tahviller, gayrimenkuller ve emtialar arasında yayılan “süper balonun” sonuna yaklaşıyor. Efsane yatırımcı Jeremy Grantham'a göre kötümserlik borsalara hükmetmeye başladığında piyasalar tarihin en büyük servet düşüşleriyle karşı karşıya kalabilir.
2015 verilerine göre 118 milyar dolarlık varlığı yöneten küresel yatırım firması GMO'nun kurucularından olan Grantham Perşembe günü yaptığı açılamada, “ABD'de ilk kez tüm büyük varlık sınıflarında eşzamanlı baloncuklar oluştu” uyarısında bulundu. 2008 Küresel Finans Krizi'ni önceden tahmin etmesiyle ün kazanan yatırımcı, majör varlık sınıflarındaki değerlemelerin tarihsel normlardaki gibi üçte iki geri çekilmesi durumunda ABD'deki toplam servet kaybının 35 trilyon doları bulabileceğini söyledi.
MarketWatch'un haberine göre Grantham açıklamasında, “Süper balonlardan şikayet etmemin ve FED'in ve diğer mali kurumların serbestlik ve kolaylaştırma politikalarına kızgın olmamın en temel sebeplerinden biri balonlar söndüğünde neden olacağı hasarın farkın hafife alınmasıdır” ifadelerine yer verdi.
ABD Merkez Bankası'nın (FED) varlık balonlarını "anlıyor" gibi görünmediğini söyleyen Grantham, Kovid sebebiyle yapılan “inanılmaz büyüklükteki teşvikleri” işaret etti. Teşviklerin bir kısmının gerekli olduğunu da belirten milyarder yatırımcı buna karşın, FED'in 2006 yılındaki emlak balonunun patlaması sırasındaki toparlanma hamlelerini takip ettiğini söyledi. FED'in politikalarını eleştiren Grantham kinayeli bir dille, “Ekonomi kurumunun 2009'daki krizden öğrendiği tek 'ders', bu tür krizleri yeterince teşvik vermemiş olmadıklarını değerlendirmeleri gibi görünüyor” dedi.
Grantham Şubat 2021'de yazdığı makalesindekine benzer bir biçimde hisse senedi balonlarının öncelikle piyasaların en riskli bölgelerinde sönmeye başlayacağını öngörüyor. Yatırım uzmanı, “Öyleyse, iyi şanslar. Hepimizin buna ihtiyacı olacak” dedi.
Borsagundem.com'un derlediği bilgilere göre Perşembe günü S&P 500 ve Dow Jones endeksleri Ocak ayının başında yakaladıkları rekor seviyesinden bir adım daha uzaklaştı. Teknoloji endeksi Nasdaq ise Çarşamba günü girdiği düzeltme bölgesine geçtiğimiz gün kaydettiği %1,3'lük düşüşle biraz daha yerleşti. Yatırımcılar FED'in enflasyonla mücadele için parasal genişleme politikalarını sonlandıracağını ve faiz oranlarını bu yıl en iyimser tahminle en az üç kez artıracağını öngörüyor. Bu öngörüler en fazla büyüme odaklı hisse senetleri olan teknoloji hisselerine darbe vuruyor.
Grantham, "Boğa piyasasının vampir aşaması olarak düşündüğüm bir dönemdeyiz. Bu tür zamanlarda sahip olduğunuz her şeyi kullanırsınız. Kovid'le saldırırsınız, parasal genişleme ve yüksek faiz sözleriyle ateş edersiniz ve beklenmedik enflasyonla zehirlersiniz ancak o uçmaya devam eder. Bu önlemler her zaman fiyat kazanç oranlarını öldürmeyi başarır. Ancak oldukça benzersiz bir biçimde bu sefer başarı sağlanamadı ve canavar hala uçmaya devam ediyor" diye yazdı.
Ünlü yatırımcı, “Tam da bu şeyin tamamen ölümsüz olduğunu düşünmeye başladığınız anda ve hatta biraz da siniz bozucu bir şekilde diz çöker ve sonunda ölür. Tüm bunlar ne kadar çabuk olursa o kadar iyi” ifadelerine yer verdi.
Nasdaq Endeksi bu ay Perşembe gününe kadar %9,5 oranında düştü. Aynı dönemde S&P 500 Endeksi %6, Dow Jones Endeksi ise %4,5 oranında düşüş kaydetti.
ALTIN VE GÜMÜŞ YATIRIMLARI YAPIYOR
GMO'nun yatırım tavsiyelerinde, Grantham gelişmekte olan piyasalarda ve özellikle Japonya gibi daha ucuz gelişmiş ülkeler piyasalarındaki değerinin altındaki hisse senetlerine yatırım yapılması gerektiğini vurgulayarak ABD hisse senetlerinden özellikle kaçınılması gerektiğini söyledi. Grantham, “Ayrıca esneklik için bir miktar nakdi ve enflasyon koruması için altın ve gümüş gibi bazı kaynakları da seviyorum” dedi.
Ayrıca Grantham, "ABD'de ve dünyadaki diğer birçok ülkede tarihin en yüksek fiyatlı tahvil piyasalarına ve tabii ki insanlık tarihinin gördüğü en düşük faiz oranlarına sahibiz" dedi.
Emtia piyasalarında yeni başlayan balona da dikkat çeken Grantham, petrol ve birçok değerli metalin önemli ölçüde genel trendlerin üzerinde fiyatlandığını söyledi. Ünlü yatırımcı, “Birleşmiş Milletlerin küresel gıda fiyatları endeksi tüm zamanların en yüksek seviyesi civarında” diye yazdı.
Grantham "2008 yılında da gördüğümüz üzere, şu anda da olduğu gibi yükselen emtia fiyatlarıyla birlikte sönen bir varlık fiyatı balonu kombinasyonu, ekonomik toparlanmaya yönelik güçlü bir saldırıdır ve büyük ekonomik acılara yol açacağı garantilidir" diye yazdı.
Borsa uzmanı ayrıca balon fiyatlandırmalarının servet birikimini zorlaştırdığını ve ilk kez ev sahibi olacak kimselerin bu amaçlarını gerçekleştirme olasılığının düştüğünü söyledi. Grantham, “Daha yüksek varlık fiyatlarıyla birlikte eşitsizlikte de korkunç bir artış var. Birçok insanın imkanı bulunmuyor ve bu birçokları arasına bugünlerde orta sınıf aileler ve ötesindekiler de eklendi. Onlar yalnız bırakıldılar, bunu biliyorlar ve giderek daha fazla (ve anlaşılabilir bir şekilde) buna kızgınlar. Tüm bu tablo da ekonomimize zarar veriyor” dedi.
