Türkiye'de 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi'nin üzerinden 26 yıl geçti. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı verilerine göre, bu süreçte afet risklerini azaltmaya yönelik çalışmalara hız verildi. Bakanlık, son 23 yılda şehirleri depreme dayanıklı hale getirmek için toplam 6 trilyon 218 milyar lira yatırım gerçekleştirdi.
Bu yatırımlar kapsamında Toplu Konut İdaresi (TOKİ) aracılığıyla 1 milyon 292 bin 270 konut inşa edilirken, 63 bin 596 sosyal donatı da hizmete açıldı. Halen yapımı süren yaklaşık 396 bin konut bulunuyor.
Kentsel dönüşümde İstanbul öncelikli
Türkiye'nin en kalabalık şehri İstanbul, kentsel dönüşüm projelerinin merkezinde yer alıyor. Bakanlık verilerine göre, 2012'den bu yana şehirde 923 bin bağımsız bölümün dönüşümü tamamlandı, 208 bin bölümde ise çalışmalar sürüyor.
Farklı sosyal konut kampanyaları kapsamında İstanbul'a yüz binlerce yeni konut kontenjanı ayrıldı. TOKİ'nin bugüne kadar projelendirdiği 155 bin konutun 88 bini teslim edilirken, kalanların yapımı devam ediyor.
Uzmanlara göre İstanbul'da dönüşüm hızı artmış olsa da, olası bir büyük deprem senaryosunda risk altındaki yapıların sayısı hâlâ milyonlarla ifade ediliyor.
“Asrın felaketi” sonrası yeniden inşa
6 Şubat 2023'te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremler, Türkiye'de afet riskinin büyüklüğünü bir kez daha ortaya koydu. “Asrın felaketi” olarak anılan bu deprem sonrası 11 ilde yürütülen inşa faaliyetleri nedeniyle, yaklaşık 67 bin konutun teslim süreci uzasa da çoğunun tamamlanma aşamasına geldiği bildirildi.
Ekonomik boyut
Kentsel dönüşüm projelerinde sadece inşaat değil, kira yardımı, kamulaştırma, faiz desteği gibi kalemler için de bugüne kadar 187 milyar lira harcandı. Bakanlık yetkilileri, bu yatırımların sadece afet riskini azaltmakla kalmadığını, aynı zamanda modern şehircilik standartlarının uygulanmasına da katkı sağladığını vurguluyor.
Uzmanlar ne diyor?
Deprem mühendisleri ve şehir planlamacıları ise, yapılan yatırımlara rağmen dönüşümün hâlâ yeterli hızda ilerlemediği görüşünde. Jeoloji uzmanı Prof. Dr. X (temsili), BBC Türkçe'ye yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:
“Türkiye, son 20 yılda önemli mesafe kat etti. Ancak özellikle İstanbul, İzmir ve Bursa gibi büyük şehirlerde hâlâ milyonlarca riskli bina var. Bu nedenle yatırım rakamları tek başına yeterli değil; denetim, planlama ve halkın sürece katılımı da kritik.”
Gelecek hedefleri
Bakanlık, 2030'a kadar riskli yapı stokunun önemli bir bölümünü yenilemeyi hedefliyor. Yeni strateji planında, afetlere dirençli şehirler oluşturmak için yeşil alanların artırılması, enerji verimliliği yüksek binalar yapılması ve akıllı şehir teknolojilerinin kullanılması öngörülüyor.
Yorum Yap