Sigortalı çalışanların en çok takip ettiği konuların başında kendilerine yönelik primlerin kurumlarca ödenip ödenmediği.
Pirim ödemesini kendileri yapan kesim ise boşluktaki pirimleri doldurabilmek için yol ve yöntem arayışına giriyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun sigortalı çalışanların ödemelerini borçlandırması ise en sık başvurulan yöntemlerden.
Kurumun resmi kayıtları da borçlanmanın nasıl olacağını ve bundan kimlerin hangi kriterlerle bu borçlanmayı yaparak hakkını muhafaza edebileceğine de açıklık getiriyor.
Kurumsal açıdan borçlanabilecek kişilere yönelik düzenlemenin esasında 5510 sayılı kanun var
5510 sayılı kanunun içeriği nedir?
Bu kanunun amacı, sosyal sigortalar ile genel sağlık sigortası bakımından kişileri güvence altına almak; bu sigortalardan yararlanacak kişileri ve sağlanacak hakları, bu haklardan yararlanma şartları ile finansman ve karşılanma yöntemlerini belirlemek; sosyal sigortaların ve genel sağlık sigortasının işleyişi ile ilgili usûl ve esasları düzenlemekt.
Kanun ayrıca sosyal sigortalar ile genel sağlık sigortasından yararlanacak kişileri, işverenleri, sağlık hizmeti sunucularını, bu kanunun uygulanması bakımından gerçek kişiler ile her türlü kamu ve özel hukuk tüzel kişilerini ve tüzel kişiliği olmayan diğer kurum ve kuruluşları kapsamaktadır
5510 sayılı Kanuna göre sigortalı sayılanların borçlanmalarına dair Sosyal Güvenlik Kurumu'nda bazı haklar tanınmıştır.
Kurumun borçlanma imkanı sunduğu kişi ve haklar ise şu şekilde:
Talepte bulunma şartı
Ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile sigortalı kadının, üç defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla borçlanılacak sürelerde uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılmaması ve çocuğunun yaşaması şartlarıyla talepte bulunulan süreleri borçlanmaya tabi.
Doktora ve staj durumları
Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri, Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri ve Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri de bu kapsamda
İstifa, tutukluluk ve gözaltı halinde
Ayrıca, sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri,Grev ve lokavtta geçen süreleri,Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri için de geçerli.Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri de bu hüküm kapsamında
Yurt dışı ve öğrencilik
25/2/2011 tarihinden sonraki sürelere ilişkin olmak üzere, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri ile Sigortalı olmaksızın, 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna göre yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait süreleri için de düzenleme mevcut.
Kazancın yüzde 32'si üzerinden
Kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde 82'nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın yüzde 32'si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak borçlandırılan süreler sigortalılıklarına sayılıyor.
Neye göre yüzde 20?
Ancak, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, 25/2/2011 tarihinden sonraki kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik sürelerine ilişkin genel sağlık sigortası primleri ödenmiş ise bu sürelere ait borçlanma tutarı yüzde 20 oranı üzerinden hesaplanır.
1 ay içinde ödenmek zorunda
Borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmemesi durumda söz konusu borçlanma geçersiz sayılmakta, bu sürelerin tekrar borçladırılması halinde için ise yeni başvuru şartı aranmaktadır.
Tamamen ya da kısmen ödenebilir mi?
Sigortalılar ya da hak sahipleri tarafından borçlanılan sürelerin tamamı ödeyebileceği gibi bir kısmı da ödenebilmektedir. Kısmi ödeme yapılması halinde ödenen miktara karşılık gelen süre kadar prim ödeme gün sayısına ilave yapılmaktadır.Bu Kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülmektedir.
Milli eğitimde eksik gün sayısı
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders ücreti karşılığında ilgili mevzuatı çerçevesinde uzman ve usta öğretici olarak çalıştırılanlar, bu durumlarını milli eğitim il veya ilçe müdürlüklerince belgelendirmeleri kaydıyla, bu maddenin yürürlük tarihinden önceki bu çalışmalarından dolayı ay içinde 30 günden eksik kalan sürelerini tamamlayabiliyorlar
Sıkıyönetim ve mahkeme sürecini de saydırabilirsiniz
1971 tarihli ve 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu uyarınca kurulan sıkıyönetim mahkemelerinin görev alanına giren suçlar nedeniyle yakalanan veya tutuklananlardan, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yönetime el koyduğu 12 Eylül 1980 tarihinden itibaren haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilenlerin, gözaltında veya tutuklulukta geçen süreleri için kendilerinin ya da hak sahiplerinin bu durumlarını belgeleyerek, gözaltında veya tutuklulukta geçen süreleri,41 inci madde esaslarına göre kendileri veya hak sahipleri borçlanabilmekte, borçlanılan bu süreler 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında değerlendirilmektedir.
