Yıldırım'ın Habertürk'teki köşesinde yayımlanan “Muğla ve Antalya konut fiyat artışı %100'ü geçti” başlıklı analizi:
Ağustos ayındaki yüzde 3.9'luk konut fiyat artışı 2010'un başından beri açıklanan veri setinde üçüncü en yüksek aylık artışı oluşturdu. Mayıs 2020'de yüzde 6.6 ile aylık rekor artışa ulaşan konut fiyatları bu yılın mayıs ayında yüzde 3.9 ile ikinci en yüksek ayı yaşamıştı.
3.9'luk aylık artışla konut fiyatları yıllık bazda yüzde 33.4'e yükseldi. Böylece yıllık artışta rekor kırıldı. Bundan önceki en yüksek yıllık artış yüzde 32.4 ile Nisan 2021'de gerçekleşmişti.
-Konut satışları rekorda değil. Konut kredi faizleri yüksek. Buna karşılık fiyat artışındaki rekorun birden çok nedeni var. Dünyada da konut fiyatlarının yükselmesi, enflasyonun yükselmesi, inşaat maliyetlerinin artması, yeni konut projelerinin yapılmaması bunlar arasında.
-Rekor artışın ağustos ayına denk gelmesi bir rastlantı olmayabilir. Yurtdışı gurbetçiler bir yıllık aradan sonra yaz aylarında Türkiye'ye daha çok geldiler. Daha fazla konut aldılar. Fiyat yükselişlerinde bunun da bir etkisi olabilir.
FİYAT ARTIŞININ BAŞKENTİ BODRUM
-Fiyat artışlarında tatil beldeleri olarak bilinen güney illeri ilk sırada yer alıyor. En başta Bodrum, Marmaris'in de bulunduğu Muğla, Aydın ve Denizli illeri grubunun artış oranı yüzde 53.7. Üç ili ayırmak mümkün değil.
-Ama fiyat artışlarında en önde Bodrum olduğu düşünülebilir. Özellikle pandemi döneminde tatil beldelerinin yüksek rağbet görmesinden en çok bu ilçe nasibini aldı. Artık Bodrum'un fiyat artışının ortalamanın bayağı üzerinde olduğu kesin.
-Turizmin başkenti Antalya'da ise konut fiyatları yüzde 42 arttı. Balıkesir ve Çanakkale'deki fiyat artışları da yüzde 41'i buldu.
-Yıllık fiyat artışının yüzde 40'ın üzerine çıktığı iki il grubu daha var. Gaziantep'te konut fiyatları geçmişten beri yüksek. Bunda Halep'ten alınan göçün de etkisi var.
-Son dönemde ise Şanlıurfa ve Diyarbakır konut fiyatlarında en hızlı artan gruplardan. Ağustos ayında yüzde 6 artış ve yıllıkta yüzde 44 artışa ulaştı. Konut fiyatlarını artıran dinamik konusunda ise bir çıkarımımız yok.
KONUT FİYATLARI % 75 ARTTI
-Ancak konut fiyatlarında son dönemde meydana gelen sert artış baş döndürücü. Yıllık en yüksek rakamları yukarıda verdik. Bir de fiyatların tırmanışa geçtiği Mayıs 2019'dan bu yana geçen 2 yıl bir çeyreklik döneme bakalım. 2.5 yılı bile bulmayan bu dönemde Türkiye konut fiyat endeksi yüzde 74.8 arttı.
-Ortalama artış bu. Muğla, Aydın, Denizli grubunun fiyat artışı ise yüzde 108.1 ile en yüksekte. Muğla'da fazla, Denizli'de daha düşük artışların olduğunu varsaymak lazım.
-Diğer tatil beldesi Antalya'da konut fiyatlarının 2 yıl 1 çeyreklik artışı yüzde 101.6 ile ikinci sırada.
Son 2 yıl bir çeyreklik dönemde Gaziantep grubu yüzde 98.6 arttı. Balıkesir, Çanakkale, Diyarbakır ve Şanlıurfa'da fiyat artışları yüzde 92'yi buldu.
BALON VAR MI?
-Bu durumda konut balonu tanımına henüz giren bir grup yok. Ama olabilir. Robert Schiller'in tanımına göre son 5 yılda fiyatlar reel olarak yüzde 100 artmışsa orada konut balonunda söz etmek mümkün. Bizdeki ise henüz nominal artış ama 5 yılın dolmasına 2 yıl 3 çeyreklik dönemle daha çok var.
-Konut fiyatları alıp başını giderken Türkiye'de konut sahipliği ise artmıyor. Uzun yıllar yüzde 59-61 arasında dalgalanan konut sahipliği oranı 2020 yılında ilk kez yüzde 57'ye geriledi. Yani konutları birden çok konutu olanlar, yabancılar veya gurbetçiler aldı. Fiyatlar yükseldiği için konutlar giderek erişilemez oldu.
REKOR FİYAT ARTIŞIYLA GELEN SORUN
-Bu sonbaharda da kiralar patladı. Sahibinden verilerinden BETAM'ın hesaplamalarına göre Türkiye'de yeniden kiraya verilen konutlarda kira artışı yüzde 35 olarak belirlendi. Konut fiyatları yükselirken kiraların düşmesi ise eşyanın tabiatına aykırı.
-Önümüzdeki dönemin önemli sorunlarından biri de bu.
