Kripto paraların toplam piyasa değeri 471 milyar dolar geriledi. Kripto paralar sık sık 'dijital altın' veya 'dijital güvenli liman' olarak tanımlansa da piyasa son zamanlarda altından çok ABD hisse senedi piyasalarına paralel bir seyir izledi. Altının ons fiyatı yüzde 3.74 yükselirken Nasdaq yüzde 14.4 düştü. Goldman Sachs, JP Morgan gibi dev bankalar uzun vadede yükseliş beklentilerini korurken Nouriel Roubini, Peter Schiff gibi ünlü ekonomistler 'Bitcoin balonunun' patlayacağını iddia etmeye devam etti
2022 yılı şu ana kadar kripto para yatırımcıları içi oldukça olumsuz geçti. Bitcoin geçen yıl kasım ayında 68.789 dolarla tarihi zirvesini görmüştü.
100.000 dolarlık psikolojik seviyeye ne zaman ulaşılacağı tartışılırken gelen kâr satışları, Çin'in kripto para madenciliğine getirdiği sert kısıtlamalar ve Fed'in ufukta görülen sıkılaştırma hamleleri Bitcoin'de düşüş trendinin başlamasına yol açtı.
Bitcoin 2021 yılını 46.306 dolardan kapattı. Ancak düşüş 2022'de de devam etti. Piyasa değeri bakımından dünyanın en büyük kripto parası 22 Ocak'ta kısa bir süreliğine de olsa 35.000 doların altını gördü. Bu seviyeden tepki alımları geldi.
Bitcoin geçen hafta 45.000 doların üzerini görse de bu seviyede tutunamadı ve bugün itibarıyla 38.270 dolara geriledi. 2022 genelinde Bitcoin yaklaşık yüzde 20 değer kaybetti. Riskli varlıklar olarak görülen kripto paraların güçlü bir yükselişe geçmesinin önündeki en önemli etken yine Fed oldu.
FAİZ ARTIRIMI BEKLENTİLERİ YÜKSELDİ
Fed Başkanı Jerome Powell son yaptığı açıklamada mart ayında faiz indirimine gidecekleri yönünde çok kuvvetli bir sinyal verdi. Bunun üzerine daha önce Fed'den 2022'de 5 kez faiz artırımı beklediğini açıklayan Morgan Stanley bu beklentisini revize ederek 6 kez 25'er baz puanlık faiz artırımı beklediğini bildirdi. Goldman Sachs da ABD'de yüksek seyreden enflasyon sonrası bu yılki Fed'den 5 adet faiz artırımı beklentisini 7 faiz artırımına revize etti. Aşağı yukarı tüm kurumlar ve analistlerin Fed'den faiz artırımı beklentisinde artış yaşandı.
DİJİTAL ALTIN MI HİSSE SENEDİ Mİ?
Bitcoin'de son zamanlarda yaşanan hareket yeni bir tartışmayı da beraberinde getirdi. Bitcoin'in ilk olarak geniş kitlelere ulaştığı 2017-2018 döneminde kripto paranın 'dijital güvenli liman' olduğu sık sık dile getiriliyordu. Altın fiyatları ile Bitcoin fiyatı arasında o dönem cidden bazı paralellikler vardı. Ancak son dönemde kripto paraların altından çok hisse senedi piyasalarıyla özellikle de ABD'de teknoloji hisselerinin yer aldığı Nasdaq'la paralel bir seyir izlediğine dikkat çekiliyor. Bu görüş özellikle Ukrayna krizi sebebiyle borsalarda ve kripto paralarda yaşanan düşüşlerde iyice popüler hale geldi.
Altının ons fiyatı cuma kapanış itibarıyla 1898 dolara yükselirken 2022'deki yükselişi yüzde 3.7 oldu.
Buna karşılık Nasdaq Bileşik Endeksi yüzde 14.4 geriledi. S&P 500 ise yüzde 9.3 düştü. Bitcoin son 1 ayda yüzde 6 değer kaybederken altının ons fiyatı bu dönemde yüzde 3.1 yükseldi. Nasdaq'da 1 aylık kayıp yüzde 4.28'i, S&P 500'de ise yüzde 2.99'u buldu.
BORSALARA GÖRE SON 6 AYDA DAHA SERT DÜŞTÜ
Ancak vadeyi uzattığımızda yani 6 aylık performansa baktığımızda Bitcoin'in hisse senedi endekslerinden çok daha sert bir kayıp yaşadığını görüyoruz. Bitcoin'de söz konusu dönemde yüzde 22.47 düşüş yaşanırken, Nasdaq'daki kayıp yüzde 7.9'da kaldı. Dolayısıyla hisse senetleri ve kripto paralar arasında benzerlik kurmak mümkün olsa da paralel hareket ettiklerini kesin bir şekilde söylemek henüz mümkün değil. Son 6 ayda altında ise yüzde 6'nın üzerinde yükseliş yaşandı. Bu bakımdan illa geleneksel bir yatırım aracıyla bir paralellik kurulacaksa hisselerle kripto paralar son dönemde daha benzer bir seyir izledi. Ancak bu noktada birçok analist kripto para piyasasının kendi dinamikleri olduğuna dikkat çekiyor.
PİYASA GENELİNDE SERT GERİLEME
Kripto para piyasası geneli 2022 performansına baktığımızda ana kripto paraların tamamının bu yıl yatırımcısına kaybettirdiğini görüyoruz. Söz konusu kripto paralar arasında bu yıl en dikkat çekici düşüşlerden birisi yüzde 50.1 ile Solana'da yaşandı.
Stabil coinler hariç ilk 10'a yer alan kripto paraların 2022 performansı:
Tabloda görüldüğü üzere son 1 ayda ise Ripple ve AVAX'ta piyasa genelinin aksine yükselişler yaşandı. Ripple, ABD'de devam eden davada herhangi bir ceza çıkmayacağına yönelik beklentiyle yükseldi. AVAX'ta ise haber akışından çok yatırımcının artan ilgisi etkili oldu.
471 MİLYAR DOLAR SİLİNDİ
2022 başında kripto paraların toplam piyasa değeri 2 trilyon 211 milyar dolar seviyesindeydi. Bu rakam bugün itibarıyla 1 trilyon 740 milyar dolara geriledi. Yani 2022'de şu ana kadar kripto para piyasasından 471 milyar dolar silindi.
BANKA BEKLENTİLERİ OLUMLU
2022 yılı şu ana kadar kripto para yatırımcısı için olumsuz geçse de daha parlak bir gelecek öngörenlerin sayısı halen çoğunluk olmaya devam ediyor. Goldman Sachs son yayımladığı değerlendirmede uzun vadeli Bitcoin fiyat tahminini 100.000 dolar olarak korudu. Tabii burada Goldman Sachs analistlerinin bu tahmini Bitcoin'i altının dijital alternatifi olarak görerek yaptığını belirtmek gerekiyor. Bankanın analistleri Bitcoin'in bir tasarruf aracı olarak altından pazar payı çalmasını bekliyor.
JP Morgan da benzer şekilde kripto paraların giderek altına dijital bir alternatif olarak görüldüğünü bunun yanında da kurumsal ilginin her geçen gün arttığını bildirdi. Bu bilgilerin ışığında 146.000 dolarlık uzun vadeli Bitcoin fiyatı hedefini korumaya devam etti.
Tabii bankaların zaman zaman özellikle kripto para tahminlerinde dramatik bir biçimde yanıldığını da unutmamak gerekiyor. Örneğin basına sızan 2020 tarihli bir iç yazışmada Citi analistlerinin 2021 Aralık ayı Bitcoin tahmininin 318.000 dolar olduğu öğrenildi.
'GERÇEK DEĞERİ SIFIR'
Tabii Bitcoin ve genel olarak kripto para piyasasının bir 'balon' olduğunu düşünen önemli ekonomistler de bulunuyor. 'Kriz kahini' olarak tanınan dünyaca ünlü ekonomist Nouriel Roubini şubat başında kaleme aldığı yazısında 'Bitcoin balonunun yakında patlayacağını' iddia etti. Bitcoin'in gerçek değerinin 'sıfır' olduğunu ifade eden Roubini "Hatta düzgün bir karbon emisyonu vergisi uygulansa değeri negatif olurdu" ifadelerini kullandı. Roubini bunun yanında Bitcoin'i yasal ödeme aracı olarak kabul eden ilk ülke olan El Salvador'da bu kararı alan Devlet Başkanı Nayib Bukele'nin görevden alınması gerektiğini ifade etti.
'MUMU YAKINDA SÖNECEK'
Bitcoin'in geleceğinin parlak olmadığını düşünen bir diğer ünlü ekonomist ise Peter Schiff. Schiff kripto parayla ilgili son yaptığı değerlendirmede "Bitcoin takıntısı olanlar geçmişte yaşıyor. Gelecek altındadır. Son 10 yılda yaşananların gelecek 10 yılda yaşanacaklarla bir ilgisi yoktur. Artık altının parlama zamanıdır. Bitcoin'in mumu yakında sönecek. Değişimi kavrayamayan Bitcoin yatırımcıları her şeylerini kaybedecek" ifadelerini kullandı.
DEĞERİ YILLAR İÇİNDE KATLANDI
Ünlü ekonomistin son 10 yılda olanları dikkate almamamızı istemesinde Bitcoin'in inişleri çıkışlarına rağmen yatırımcılarına son yıllarda büyük getiriler sağlaması oldu. 10 yıl önce Bitcoin'in değeri 6 dolar civarındaydı. Yani o dönem bu paraya yatırım yapıp tutanlar şu anda parasını yaklaşık 6.400 katına çıkarmış durumda.
Dolayısıyla 12 yıldır hayatımızda olan Bitcoin'de aslında artan popülaritesine rağmen bazı meseleler hep aynı kalıyor. Son 10 yılda olduğu gibi Bitcoin'in halen hangi geleneksel yatırım aracının alternatifi olduğu tartışılıyor. Bunun yanında çakılacağını düşünenler kadar 'uçacağını' düşünenler de bulunuyor.
FED DİKKATLE İZLENECEK
Analistler Fed'in faiz artırımlarının kripto para piyasasında genel olarak fiyatlandığını bundan sonra mart ayından itibaren Fed'in faiz artırım hızının takip edileceğini belirtti. Faiz artırım hızı veya miktarının tahminleri aşması durumunda bunun kripto para piyasasını olumsuz etkileyebileceğini belirtti.
REGÜLASYON ÇALIŞMALARI TAKİP EDİLİYOR
Bunun yanında Ukrayna merkezli yaşanan gerilim, şu anda çok konuşulmasa da koronavirüs salgınının gidişatı piyasalarda etkili olabilir. Bunların yanında dünya genelinde Türkiye dahil pek çok ülke kripto paralarla ilgili regülasyon çalışmaları yürütüyor. Başta Çin, Rusya ve ABD olmak üzere atılacak adımların kısıtlayıcı mı yoksa teşvik edici mi olduğu piyasanın seyrinde etkili olacak. Dolayısıyla yatırımcının her zaman olduğu gibi küresel ölçekli olayların yanında ülkeler özelindeki gelişmeleri de takip etmesi gerekiyor.
(Selim Karahan, Habertürk)
