Koç Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Semahat Arsel Hemşirelik Eğitim ve Araştırma Merkezi ve Vehbi Koç Vakfı Sağlık Kuruluşlarının işbirliğiyle Hemşirelik Haftası kapsamında her yıl düzenlenen Dünya Hemşireler Günü programı bu yıl, Covid-19 salgını nedeniyle online bir toplantı olarak gerçekleştirildi. “Covid-19 Sürecinde Hemşirelik” başlığıyla düzenlenen panelde açılış konuşmasını Koç Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ayişe Karadağ yaptı.
Panelde, Türk Hemşireler Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Gülten Koç, Hemşirelik Fakülteleri Dekanlar Konseyi Başkanı Prof. Dr. Sevim Buzlu, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürü Dr. Füsun Avşar ve Gazeteci ve Televizyoncu Afşin Yurdakul yer aldı. Covid-19 salgınıyla mücadele sürecinde hemşireliğin ele alındığı programda, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından hazırlanan “2020 yılı Dünya Hemşirelik Durum Raporu”nda yer alan bulgular da açıklandı.
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Dünya Hemşirelik Durum Raporu'nda, “Hemşireler sağlık sisteminin bel kemiğidir. Bugün, birçok hemşire Covid-19'a karşı verilen savaşta ön saflarda yer alıyor. Bu rapor, hemşirelerin sağlık hizmet sunumunda aldıkları önemli roller konusunda kati bir hatırlatma ve de dünyayı sağlıklı tutmak için ihtiyaç duydukları desteği almaları için yapılan acil bir çağrıdır” ifadesine yer verdi.
Panelde, DSÖ'nün Şubat ayı sonunda pandemi ilan ettiği Covid-19 mücadele sürecinde, iyi eğitim almış, nitelikli ve deneyimli hemşirelere duyulan ihtiyacın bir kez daha ortaya çıktığına dikkat çekilerek, küresel sağlıkta hemşirelerin öncü ses olduklarına vurgu yapıldı. Bu kapsamda, Uluslararası Hemşireler Konseyi 2020 yılı Hemşireler Gününün temasını, “Hemşireler: Dünya Sağlığı İçin Öncü Bir Ses” olarak ilan etti.
Dünya Sağlık Örgütü ve (DSÖ), Uluslararası Hemşireler Konseyi tarafından “ortaklaşa hazırlanan, Türkiye'nin de içinde bulunduğu 191 ülkenin verilerinin yer aldığı 2020 Yılı Hemşirelik Durum Raporu'nda, 21. yy sağlık hedeflerine ulaşılması için hemşirelerin daha etkili hale getirilerek, güçlendirilmesi gerektiği vurgulandı.
Türkiye'de sağlık çalışanlarının çoğunluğunu hemşireler oluşturuyor
Türkiye'de yaklaşık 200 bin hemşirenin görev yaptığına dikkat çekilen açıklamada bu sayının sağlık sektörün%39'unu oluşturduğu ifade edildi. Dünyadaki hemşire işgücünün ise 27.9 milyon olduğu ve halen küresel çapta 5.9 milyon hemşire ihtiyacı bulunduğu kaydedildi. Bu amaçla, nitelikli hemşire işgücü yaratılarak eksikliklerin giderilmesi, hemşirelerin karar alma süreçlerinde etkili rol almaları, liderlik pozisyonlarında daha fazla hemşireye yer verilmesi, hemşirelik eğitiminin iyileştirilmesi ve eğitimin lisans düzeyinde olmasına yönelik yatırımlar yapılmasının önemine dikkat çekildi.Raporda, tüm ülkelerde 2030 yılına kadar hemşire açığının giderilmesi için, toplam hemşire mezunu sayısının yılda ortalama %8 artırılarak, hemşirelerin sağlık sisteminde istihdam ve korunma olanaklarının geliştirilmesi gerektiği öngörülüyor.Dünya genelinde hemşirelik ve bu alandaki eğitim için harcanan yıllık tutarın 27.2 milyar dolar olduğu ifade edilen raporda, “Hemşireler ve ebeler, küresel sağlık gücünün yarısından fazlasını oluşturmalarına rağmen kendilerine yapılan eğitim harcamaları, dünya sağlık çalışanları için yapılan harcamanın dörtte biridir” ifadesine yer verildi.DSÖ'nün, 2030 yılı sağlık hedeflerine ulaşılabilmesi için küresel çapta 3.9 trilyon dolarlık yatırım gerektiği belirtilen raporda, “sağlığa ayrılması planlanan yatırımın ortalama %50'sinden fazlasının sağlık çalışanlarının gelişimi, ücretlendirilmesi ve devamlılığının sağlanması için eğitimlerine harcanması öngörülmektedir” sözlerine yer verildi.
Semahat Arsel: Hâlâ sağlıklı gelecek hayali kurabiliyorsak, bu hemşireler sayesindedir
Türkiye'de hemşirelik mesleğinin gelişmesi için maddi ve manevi desteğini esirgemeyen, mezuniyet sonrası ilk eğitim ve araştırma merkezi olan SANERC'i kuran ve halen de Yönetim Kurulu Başkanlığını yürüten Vehbi Koç Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Semahat Arsel, Hemşireler Günü'ne özel mesajında şunları söyledi: “Koronavirüs salgınında, kıymetli sağlık çalışanlarımızın emekleri bizlere umut ışığı oluyor. Sağlık kuruluşlarımızda büyük özveriyle çalışan herkese minnetlerimizi sunarken, 12 Mayıs Dünya Hemşireler Günü vesilesiyle kıymetli hemşirelerimize ayrı bir teşekkür etmek istiyorum. 2020 yılı, Florance Nightingale'in doğumunun 200. yılı olması nedeniyle Uluslararası Hemşireler Konseyi, Dünya Sağlık Örgütü ile birlikte 2020 Yılını, Uluslararası Hemşireler Yılı olarak ilan etti ve Hemşireler Gününün temasını da, “Hemşireler: Dünya Sağlığı İçin Öncü Bir Ses” olarak açıkladı.Kurucusu olmaktan her zaman onur duyduğum Vehbi Koç Vakfı Hemşirelik Fonu, Koç Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi ve SANERC sayesinde mesleğine gönülden bağlı olan binlerce hemşire ile tanıştım. Hastalarımızın iyileşmesindeki eşsiz emeklerine, üstlendikleri hayati rollere ve örnek bir sorumluluk ruhuyla nasıl çalıştıklarına birçok defa şahit oldum. Koronavirüs salgınını yaşadığımız bu tatsız günlerde, hâlâ mutlu ve sağlıklı gelecek hayalleri kurabiliyorsak, bu hemşirelerimiz sayesindedir. Uzman, bilgili ve çağdaş hemşirelerimizle yaptığımız gönül birliğinin her zaman olduğu gibi bugün de bütün insanlarımıza ışık olmasını gururla izliyor, hepsine bir kez daha minnetlerimi sunuyorum.”
Prof. Dr. Ayişe Karadağ: “Hemşireler sağlık sisteminin bel kemiğidir.”
Panelin moderatörlüğünü ve açılış konuşmasını yapan Hemşirelik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ayişe Karadağ şöyle konuştu: “Koç Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi'nin temel hedefi; bilimin ışığında, kaliteli hemşirelik bakımı veren, klinik alanda güçlü hemşirelerin yetiştirilmesi. Fakültemiz tüm planlamalarında ülkede, bölgede ve globalde bir bütün olarak hemşireliğin gelişmesini öncelik sırasına alıyor ve buna katkı sağlayacak çalışmaların öncülüğünü yapıyor. Her yıl VKV Sağlık Kuruluşları ile birlikte düzenlediğimiz, 12-18 Mayıs Hemşirelik Haftası programları ve iki yıldır Türkiye temsilciğini üstlendiğimiz “Nursing Now” kampanyası bu misyonun yansımalarından. Bu sene Covid-19 salgını sebebiyle Hemşirelik Sempozyumu'nun online platforma taşıdık. Programımızı; hemşirelik dernekleri, yükseköğretim kurumuna bağlı 169 hemşirelik programı, Sağlık Bakanlığı Sağlık Bakım Meslekleri Daire Başkanlığı ve sosyal paylaşım ağları aracılığıyla ülkemizdeki tüm hemşirelere, eğitimcilere ve öğrencilere duyurulmasını sağlayacak şekilde tasarladık.”
141 hemşirelik lisans programı
Türkiye'de hemşirelik mesleğini icra etmek üzere 141 hemşirelik lisans programında yaklaşık 1000 öğretim elamanıyla hemşire yetiştirildiğini aktaran Prof. Dr. Ayişe Karadağ, bu okullarda halen ortalama 66.000 hemşirelik öğrencisinin öğrenim gördüğünü, Sağlık Bakanlığı'nın sağlık insan gücü verilerine göre ise Türkiye'deki hemşire sayısının yaklaşık 200.000 kişi olduğunu belirtti. Hasta bakımında hemşirelerin rolünün son derece önemli olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Ayişe Karadağ, “Nasıl ki doktorlar için hayat kurtarır diye tanımlama yapılıyorsa iyi eğitilmiş bir hemşire de hayat kurtarır ve hasta bakımında önemli farklılık yaratır” diye konuştu.
Sağlık çalışanlarının yarısından fazlası
Dünyadaki tüm sağlık çalışanlarının yarısından fazlasını oluşturan hemşirelerin, sağlık sisteminin her alanında önemli rol üstlendiğine dikkat çeken Prof. Dr. Ayişe Karadağ sözlerini şöyle sürdürdü: “Hemşireler sağlık sisteminin bel kemiğidir. Tarihsel olarak, bugün de olduğu gibi, hemşireler dünya çapında sağlığı tehdit eden salgınlara karşı gerçekleştirilen mücadelenin ön saflarında yer aldılar. Dünyanın dört bir yanında Covid-19 salgınıyla savaşırken merhametlerini ve cesaretlerini gösteriyorlar. Bu rapor, hemşireliğin sağladığı katkıyı vurgulayarak hemşirelik mesleğine yapılan yatırımın bir maliyet değil topluma fayda olduğunu teyit ediyor. Bu konuda doğru adım atmak, hemşirelik mesleğine yatırım yapmak önemli. Dünya Sağlık Örgütü'nün raporu da eksikliği hissedilen veri ve kanıtlara dayanarak hemşirelikte liderliğin güçlendirilmesi, hemşirelik uygulamalarının ilerletilmesi ve hemşire iş gücünün geleceğe hazır olarak eğitilmesi için çağrıda bulunuyor. Önerilen politikalar, önümüzdeki 10 yıl içinde tüm ülkelerde yeterli hemşire olmasını sağlamak ve hemşirelerin sağladığı birincil sağlık hizmetlerini geliştirmek ve Covid-19 gibi acil sağlık durumlarına cevap verebilmek için eğitim, öğretim ve mesleki kapsamlarını tam olarak kullanmalarını sağlayabileceğine inandığımız eylemleri yansıtıyor.
Sempozyumun devamında, Türkiye Hemşirelik Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. “Dünya Hemşirelik Durum Raporu”, Hemşirelik Fakülteleri Dekanlar Konseyi Başkanı Prof. Dr. Sevim Buzlu “Covid-19 sürecinde hemşirelik eğitimi”, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Sultan Abdülhamid Han Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürü Dr. Füsun Avşar ise “Covid Sürecinde Klinik Alan ve Hemşirelik Bakımı” başlıklı panel gerçekleştirdi.
