İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, ABD, Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanan Zengezur Koridoru anlaşmasına olumlu yaklaşarak bölgesel işbirliğinin önünü açtı. Uzmanlar, koridorun İran ekonomisi için önemli fırsatlar sunduğunu ve Hazar Denizi üzerinden Türkiye ve Avrupa'ya hızlı taşımacılık yapılabileceğini belirtti.
ABD Başkanı Donald Trump'ın ev sahipliğinde 8 Ağustos'ta Beyaz Saray'da gerçekleşen üçlü zirvede Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, ortak deklarasyona imza attı. İran Dışişleri Bakanlığı, deklarasyonu “bölgede kalıcı barışın sağlanması için önemli bir adım” olarak değerlendirirken, dış müdahalelerin yol açabileceği riskler konusunda endişe belirtti. Önceki açıklamalarında koridora karşı çıkan İran lideri Ali Hamaney'in Uluslararası İlişkiler Danışmanı Ali Ekber Velayeti, ülkenin projeye izin vermeyeceğini belirtmişti. Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan ise 11 Ağustos'ta, Zengezur Koridoru'na ilişkin gelişmelerin abartıldığını ve tüm tarafların İran'ın taleplerini dikkate aldığını ifade etti.
AA muhabirine konuşan bölge uzmanı Razi Selimi, İran'da Zengezur Koridoru tartışmalarının Karabağ Savaşı sonrası Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan anlaşmalardan bu yana sürdüğünü söyledi. Selimi, koridorun İran'ın ekonomik ve lojistik açıdan da yararına olacağını belirterek, “İran, bu koridorla Hazar Denizi üzerinden mallarını Türkiye ve Avrupa'ya hızlıca sevk edebilecektir” dedi. Selimi ayrıca, Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan'ın olumlu yaklaşımının dış politikada gerilimi düşürme ve seçmenine mesaj verme amacı taşıdığını aktardı. İran nüfusunun en az 25 milyonunun Türk kökenli olduğuna dikkat çeken Selimi, bu nüfusun koridorun önemini artırdığını vurguladı.
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesinden Dr. Öğretim Üyesi Kenan Aslanlı, Pezeşkiyan'ın yaklaşımının İran'ın pazarlık masasında elini güçlendirme çabası olduğunu belirtti. Aslanlı, Cumhurbaşkanı'nı “muhafazakarlar arasındaki ılımlı siyasetçi” olarak tanımlayarak, “Pezeşkiyan'ın Zengezur Koridoru hakkındaki çıkışı, ülkedeki muhafazakarlara tepkiden ziyade İran'ın elini güçlendirme çabasıdır” dedi.
Sovyetler Birliği'nin çökmesinden bu yana İran'ın Azerbaycan ile Nahcivan arasındaki kara yoluyla bağlantısını sürdürdüğünü hatırlatan Aslanlı, Zengezur Koridoru ile bu durumun değişeceğini ifade etti. Mart 2022'de Azerbaycan ile İran arasında yapılan anlaşmaya göre, İran üzerinden Azerbaycan'dan Nahcivan'a ve oradan Türkiye'ye taşımacılık yapılabileceğini aktaran Aslanlı, iki ayrı koridorun (Aras Nehri'nin kuzeyinden ve güneyinden) planlandığını söyledi.
Zengezur Koridoru'nun uygulanması, bölgedeki ticari hareketliliği artırırken, İran'ın lojistik ve ekonomik gücünü artıracak ve bölgesel işbirliğini pekiştirecek bir adım olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, koridorun yalnızca İran için değil, Azerbaycan, Ermenistan ve Türkiye açısından da stratejik fırsatlar sunacağını ifade etti.
Yorum Yap