Pezeşkiyan'ın "Zengezur Koridoru" sinyalinin perde arkası: Türkiye'ye karşı çıkılmayacağını anladılar
İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın Zengezur Koridoru ile ilgili "endişeye gerek yok" şeklindeki açıklamaları, bölgede jeopolitik denklemlerin yeniden şekillendiği bir dönemde dikkat çekti. Uzmanlar, Pezeşkiyan'ın açıklamalarının yapıcı bir yaklaşım ve iş birliğine açık bir irade içerdiğini belirtti.
Pezeşkiyan, İran'ın kuzeybatısındaki sınır geçişleri gibi konulara geniş perspektiften bakılması gerektiğini belirterek, Zengezur Koridoru konusunda İran halkının endişe etmesine gerek olmadığını vurguladı. Bu açıklamaların ardından İran iç siyasetinde bazı muhafazakar çevreler, Pezeşkiyan'ı koridoru hafife almak ve İran'a yönelik çevreleme çabalarını göz ardı etmekle suçladı.
İran Araştırmaları Merkezi (İRAM) Başkanı Doç. Dr. Serhan Afacan, bu açıklamaları İran'ın yeniden pozisyon alma çabası olarak değerlendirdi. Afacan, 13 Haziran'da İsrail'in İran'a saldırısı sonrası Tahran yönetiminin bölgesel siyasette daha esnek ve gerçekçi bir tutum geliştirdiğini ifade etti. Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın da Zengezur Koridoru'na daha olumlu yaklaştığını hatırlatan Afacan, Paşinyan'ın Türkiye ziyareti sırasında yaptığı “Gelsinler, geçsinler. Bunda ne kötülük var?” sözlerinin dikkatle izlenmesi gerektiğini söyledi.
Afacan, 10 Temmuz'da Abu Dabi'de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Paşinyan arasında yapılan görüşmenin yapıcı geçtiğini ve bölgesel iş birliklerinin önünü açtığını aktardı. ABD ve Rusya'nın projeye olumsuz yaklaşmaması, İran'ın önceki itirazlarının artık bölgesel denklemi değiştirmeyeceğini ortaya koydu.
Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan'ın Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif'in, bölgesel iş birliklerinin artık taktik değil, stratejik bir tercih haline geldiğine ilişkin açıklamasına da değinen Afacan, İran'ın dışlanmamak için bu projelere daha pozitif bakacağını söyledi.
Afacan, İran'ın sınırların değişmemesi yönündeki ısrarının artık Ermenistan dahil kimse tarafından desteklenmediğini, bu nedenle Pezeşkiyan'ın söyleminin İran'ın sürecin dışında kalmamak için yaptığı bir manevra olduğunu belirtti.
Milli İstihbarat Akademisi Başkan Yardımcısı Dr. Hakkı Uygur da Pezeşkiyan'ın açıklamalarını İran'ın kendi jeopolitik konumunu güçlendirme hedefiyle attığı bir adım olarak değerlendirdi. Uygur, Zengezur Koridoru'nun İran'ın ulusal çıkarlarına zarar vermediğini belirtti.
Uygur, İran'ın geçmişte bölgesel projelerden dışlandığı hissine kapıldığında sert tepki gösterdiğini ancak Zengezur Koridoru'nun Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki ikili bir anlaşmaya dayandığını söyledi.
Pezeşkiyan'ın 13 Haziran sonrası oluşan bölgesel dengeler ışığında yaptığı açıklamanın rasyonel olduğunu kaydeden Uygur, Türkiye, Azerbaycan ve Pakistan gibi ülkelerin 12 günlük İran-İsrail çatışması sırasında İran'ın istikrarını önceleyen pozisyonlar aldığını ve bunun Tahran'da bazı çevrelerde ulusal güvenlik algılarını yeniden şekillendirdiğini ifade etti.
Uygur, İran'ın maksimalist dış politika tutumunun komşu ülkelerle ilişkilerini zedeleyebileceğini ve bu durumun ekonomik ve siyasi açıdan İran'a ağır bedeller getirebileceğini belirtti.
Uzmanlara göre, İran yönetimi artık bölgesel iş birliklerinin dışında kalmanın maliyetlerini hesaplayarak Zengezur Koridoru ve Kalkınma Yolu gibi projelere daha yapıcı yaklaşmak zorunda. Pezeşkiyan'ın açıklamaları da bu yönde atılmış önemli bir diplomatik sinyal olarak değerlendiriliyor.
Yorum Yap