Irak'ta askeri varlığını güçlendiren ABD'ye karşı ülkedeki silahlı gruplar ve halkın bir ayaklanmaya kalkışabileceği uyarısı yapılıyor.
ABD Başkanı Donald Trump, pazar günü Amerikan CBS televizyonundaki mülakatı sırasında ABD'nin Irak'taki Aynü'l Esed Üssü'ne çok para harcadığını belirterek, "Irak'taki üssü tutmak istememin nedenlerinden biri İran'ı biraz izlemek istiyorum, çünkü İran gerçek bir sorun." demişti. Trump'ın bu açıklamaları, Washington yönetimin 2011 sonunda çekildiği Irak'ta askeri varlığını yeniden artırmak istediği iddialarını güçlendirdi.
ABD Başkanı'nın sözleri, Irak'ta özellikle İran'a yakın Şii grupların tepkisi çekti.
Irak meclisinde İran'a yakın Şii gruplarla Mukteda es-Sadr'a bağlı Sairun Koalisyonu, ABD ile Irak arasındaki güvenlik anlaşmasının sonlandırılması ve ABD askerlerinin ülkeden çıkarılması için karar aldırmaya çalışıyor. Mecliste mart ayında başlayacak oturumlarda bu konunun ana gündem maddeleri arasında yer alacağı ifade ediliyor.
ABD'YE TEPKİ
İran'a yakın Şii siyasi ve milis güç liderlerinden son günlerde ABD'nin Irak'taki askeri varlığıyla ilgili açıklamaların da ardı arkası kesilmedi.
Haşdi Şabi komutanlarından ve meclisteki Bina Koalisyonu lideri Hadi el-Amiri, ABD'nin Irak'taki askeri varlığını "meydan okuma" olarak nitelendirdi.
Şii lider, Irak topraklarının başka ülkeye saldırı amaçlı kullanılmasına izin vermeyeceklerini belirterek, "Irak, Suudi Arabistan dahil başka hiçbir ülkeye karşı saldırı yeri olamaz. Anayasa, yabancı askeri varlığı reddediyor." dedi.
Meclisin bir diğer büyük grubu Reform ve İmar Koalisyonu'nun lideri Ammar el-Hekim de İran'ı savunarak, "Topraklarımızın komşu ülkelerden intikam alınması için kullanılması tutumu ulusal çıkar ve güvenliğimizi hedef almaktır." açıklaması yaptı.
İran'a yakın Şii milis gücü Asayib Ehlilhak Hareketi lideri Kays el-Hazeli de ABD askerlerine karşı koymaya hazır olduklarını belirtti. Hazeli, yerel medyaya yaptığı açıklamada, "ABD askerlerini karanlık bir gecede ülkemizden çıkarabiliriz." ifadelerini kullandı.
Irak'ta Şiilerin en büyük dini mercii Ayetullah Ali es-Sistani de Trump'ın açıklamalarına karşı, "Başka ülkelere zarar verme noktası olmayı kabul etmeyiz." yanıtı verdi.
SİLAHLI ÇATIŞMA VE HALK AYAKLANMASI UYARISI
Trump'ın sözlerinin tepkiye yol açtığı Irak'ta İran yanlısı Haşdi Şabi milis gruplarının ileride Amerikan askerleriyle çatışmaya girebileceği endişesi hakim.
Iraklı güvenlik uzmanları, ABD'nin ülkedeki varlığına karşı halk ayaklanması ve silahlı çatışma uyarısı yapıyor.
AA muhabirine konuşan güvenlik ve terör uzmanı Dr. Emir es-Saadi, "Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi'nin ABD güçlerinin ülkeden çıkarılması için yasa çıkarmasına ihtiyacı yok. İki ülke arasında uzun vadeli güvenlik anlaşması bulunuyor. ABD'nin buradaki askeri varlığı da buna dayanıyor. Abdulmehdi, ABD yönetimiyle bu anlaşmayı iptal edebilir." dedi.
ABD'nin Orta Doğu'da stratejik çıkarlarının bulunduğuna dikkati çeken Saadi, Irak'taki siyasi grupların Abdulmehdi'ye söz konusu anlaşmanın iptali için baskı yapması ve destek çıkması gerektiği görüşünü paylaştı.
Trump'ın Enbar'daki Aynü'l Esed Askeri Üssü'ne ziyaretiyle bu anlaşmayı ihlal ettiğini savunan Saadi, "ABD anlaşmaya uymazsa Şii silahlı gruplar ve halk ABD'ye karşı ayaklanabilir. Silahlı ayaklanmanın yanı sıra halk kitleleri, sokak gösterileri yaparak, Yeşil Bölge'yi basabilir. Irak'ta ABD'ye karşı silahlı direnişin yeniden ortaya çıkması onlara 2011 öncesi dönemi yaşatabilir." değerlendirmesi yaptı.
Iraklı bir diğer güvenlik uzmanı Munaf Musevi de ABD güçlerinin terör örgütü IŞİD saldırılarının ardından Irak yönetiminin talebi üzerine ülkeye geldiğini hatırlatarak, Bağdat yönetiminin silahlı çatışmaya izin vermeden diplomatik yollarla Irak'taki ABD askeri varlığını sona erdirme yöntemini denemesi gerektiğini söyledi.
"Irak, yeni bir silahlı çatışma ortamını kaldıramaz." uyarısında bulunan Musevi, ülkede terörden zarar gören bölgelerin yeniden imarıyla ekonomik ve diğer alanlarda kalkınma sürecinin başlaması gerektiğini kaydetti.
Musevi, "Irak hükümetinin yeni bir silahlı çatışma dönemine girmeyi seçeceğini düşünmüyorum ama bunun yaşanma ihtimali de göz ardı edilemez." dedi.
"ABD ASKERLERİ YA ÇIKACAK YA ÇIKACAK"
Şii lider Mukteda es-Sadr'a bağlı Sairun Koalisyonu Milletvekili ve meclisteki Reform ve İmar Koalisyonu Meclis Grup Başkanı Sabah Saadi, Irak'ın egemen bir ülke olduğunu ve hiç kimsenin dayatmada bulanamayacağını ifade etti.
Milletvekili Saadi, "ABD askerleri meclisten çıkacak yasayla ülkeyi terk edecekler. Bunlar (ABD askerleri) Irak'tan ya çıkacak ya çıkacak." diye konuştu.
Irak Stratejik Uzmanlar Merkezi Başkanı Sabah Zengene ise ABD'nin Irak ve bölgedeki askeri varlığını "provokasyon" olarak nitelendirdi. Zengene, şunları söyledi:
"ABD, bölgedeki hesaplaşma ve planlarını bitirmediğini düşünerek Irak'ta yeniden güçlenmek istiyor. ABD, Irak'ta İran'a yakın Haşdi Şabi gruplarının direnişiyle karşılaşabilir. ABD askerleri Musul'da Haşdi Şabi güçlerinin yanından geçerek onları kışkırtmak istedi. Bugün, Irak'ta herhangi bir sorun yok. ABD, yeniden gelerek hem sorun yaratmak hem de sorunlara çözüm bulan aktör olmak imajı vermek istiyor."
ABD güçlerinin ülkeden çıkarılmasıyla ilgili meclisten çıkacak kararı hükümetin de desteklemek zorunda kalacağını dile getiren Zengene, "Hükümet, meclisten çıkacak karara uymazsa Irak'ta yeni bir kriz ortaya çıkar ve ülke kara bir güne uyanır." değerledirmesinde bulundu.
Şii lider Ammar el-Hekim'e bağlı Irak Meclisi'ndeki Ulusal Hikmet Grubu Milletvekili Hasan Hilati de Irak'ta yabancı askeri varlığını kabul etmediklerini ve ABD'nin Irak topraklarını "başka ülkeyle hesaplarını görme yeri" olarak kullanmasına izin vermeyeceklerini belirtti.
Irak ve ABD arasındaki askeri ilişkilerin "stratejik güvenlik anlaşması"na göre belirlendiğini aktaran Hilati, buna göre ABD'nin Irak'ta askeri üs inşa etme hakkının bulunmadığını söyledi. IŞİD'in yenilmesi sonrası ABD güçlerinin buralardan çekilme takviminin olması gerektiğini belirten Hilati, ABD askeri varlığının sonlandırılması için meclisten karar çıkaracaklarını vurguladı.
Iraklı hukuk uzmanı Tarık Harp ise ABD'nin Irak'taki askeri varlığının hukuken iki ülke arasında 2008 yılında imzalanan güvenlik anlaşmasına bağlı olmadığını söyledi.
"Bağdat ve Washington arasında 2008'de imzalanan güvenlik anlaşması hukuken ABD'nin Irak'tan 2011 yılında çekilmesiyle sona erdi." diyen Harp, ABD'nin şu anki askeri varlığının IŞİD'e karşı oluşturulan koalisyonun kurulmasından kaynaklandığını ifade etti.
Tarık Harp, ABD'li güçlerin Irak'tan çıkarılması için Bağdat'ın söz konusu koalisyondan çekilmesi gerektiğini savundu.
ABD'NİN IRAK'TAKİ ASKERİ VARLIĞI
ABD, 2003 yılında işgal ettiği Irak'ta yaklaşık 166 bin askeriyle Aralık 2011'e kadar varlık göstermiş, bu tarihten sonra eski Başkan Barack Obama'nın talimatı üzerine tüm askerlerini Irak'tan çekmişti.
Ancak terör örgütü IŞİD'in 10 Haziran 2014'te ortaya çıkmasından sonra dönemin Irak Başbakanı Nuri el-Maliki'nin çağrısı üzerine ABD yeniden askerlerini Irak'a göndermişti.
ABD Dışişleri Bakanlığının yayımladığı son verilere göre, iki ülke arasında 2014 yılında imzalanan askeri stratejik anlaşma uyarınca Irak'ta 5 bine yakın ABD askeri bulunuyor.
