Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Afganistan'daki savaş suçları iddialarına ilişkin soruşturma açılması talebini reddetmesisi vicdanları sızlattı. ABD Başkanı Donald Trump ise, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) Afganistan'da savaş suçu işlendiği iddialarına ilişkin soruşturma başlatılmaması kararını memnuniyetle karşıladı.
TRUMP: ULUSLARASI
BÜYÜK BİR ZAFER
Trump, Cuma günü Washington'da yaptığı açıklamada kararı "Bu sadece yurtseverler açısından değil, hukukun üstünlüğü açısından da uluslararası büyük bir zafer” sözleriyle değerlendirdi.
Trump'ın açıklaması öncesinde UCM, Afganistan'da savaş suçu işlendiğine ilişkin iddiaların soruşturulmasını reddetmişti. Lahey'deki mahkemeden Cuma günü yapılan açıklamada, bu yönde yapılacak bir soruşturmanın şu aşamada adalete hizmet etmeyeceği ifade edildi. Mahkeme kararına dayanak olarak, Afganistan'ın “günümüzdeki koşullarının başarılı bir soruşturma ve ceza takibatı konusunda çok sınırlı ümit” vermesini gösterdi.
SORUŞTURMA ABD ASKERLERİ
VE İSTİHBARAT GÖREVLİLERİNİ DE
KAPSIYORDU
Başsavcı Fatou Bensouda, 2017 yılında UCM'ye Afganistan'da 2003'ten beri insanlığa karşı işlenen suçlar ile savaş suçları iddialarına ilişkin soruşturma başlatılması talebinde bulunmuştu. İddialar radikal İslamcı Taliban ve Afgan hükümetine bağlı birliklerin yanı sıra ABD'li asker ve istihbarat görevlilerini de kapsıyordu.
ABD geçen yıl Eylül ayında UCM'nin ABD'li askerler ve istihbarat görevlililerine ilişkin soruşturma başlatması halinde yaptırım uygulama tehdidinde bulunmuştu. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, ABD askerlerine karşı Afganistan'daki araştırmalara katılan UCM çalışanlarına ABD vizesi verilmeyeceğini açıklamıştı. Başsavcı Bensouda'nın makamından verilen bilgilere göre de, Bensouda'nın ABD vizesi iptal edilmişti.
Küresel düzeyde savaş suçlularının, soykırım uygulayanların ve insanlığa karşı suç işleyenlerin yargılanması amacıyla 2002 yılında kurulan UCM, 123 ülke tarafından destekleniyor. Ancak ABD mahkemeyi tanımayan ülkeler arasında bulunuyor.
UCM KARARINA TEPKİ
UCM'nin soruşturmayı reddetmesi çeşitli kurum ve uzmanlarca eleştirildi. Amsterdam Üniversitesi Uluslararası Ceza Hukuku profesörü Kevin Jon Heller, “Eğer UCM'nin belirlediği kriterler bunlarsa hiçbir zaman bir soruşturma açılmaz” şeklinde konuştu.
Uluslararası Af Örgütü de bir bildiri yayınlayarak mahkeme kararını kınadı. Kurumun Güney Asya Direktörü Biraj Patnaik, “Afganistan, tüm ülkede ve on beş yıldan fazla bir süredir neredeyse tamamen cezasız kalan çok korkunç suçlara tanık oldu. UCM'nin bugünkü kararı mağdurları şok edici bir şekilde yalnız bırakmış oldu ve mahkemenin zaten tartışmalı olan güvenilirliğini de daha da zayıflatacaktır” dedi.
Amerikalı yetkililer Bensouda öncülüğünde yürütülen incelemelere ve soruşturma talebine karşı çıkmış, 5 Nisan tarihindeyse savcı Bensouda'nın ABD'ye giriş vizesini iptal etmişti.
