Meltem Suat – Timeturk Dış Haberler Servisi / Özel
ABD Başkanı Donald Trump'ın ev sahipliğinde Beyaz Saray'da düzenlenecek barış zirvesinde, iki ülke lideri İlham Aliyev ve Nikol Paşinyan arasında barış anlaşması imzalanacak. Anlaşmanın en kritik maddesi olan Zengezur Koridoru formülü ise çözüme kavuştu: Koridor, Ermenistan egemenliğinde kalacak ancak ABD denetiminde işletilecek.
Trump'tan “Tarihi Gün” Vurgusu
Barış sürecinde başrolü üstlenen Trump, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada anlaşmanın önemini şöyle ifade etti:
“Yarın Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ı Beyaz Saray'da tarihi bir Barış Zirvesi için ağırlamayı dört gözle bekliyorum. Pek çok lider bu savaşı bitirmeye çalıştı ama hiçbiri başarılı olamadı — ta ki şimdiye kadar, ‘TRUMP' sayesinde.”
Trump, iki ülke lideriyle ABD'nin de taraf olduğu ikili anlaşmalar imzalanacağını belirtti; bölgeye yatırım ve kalkınma projeleriyle ekonomik entegrasyonun hız kazanacağını vurguladı.
Zengezur Koridoru Krizi ABD Formülüyle Aşıldı
Barış görüşmelerinin en tartışmalı başlığı olan Zengezur Koridoru konusunda çözüm formülü ABD'den geldi. Anlaşmaya göre:
- Zengezur Koridoru, Ermenistan topraklarında kalacak,
- Geçişler ABD denetiminde ve gözetiminde yapılacak,
- Koridorun altyapısı ABD'li özel sektör tarafından inşa edilecek,
- Güvenlik, ABD-Ermenistan ortak yapısı tarafından sağlanacak.
Bu model, Azerbaycan'ın Nahçıvan'a kara bağlantısı kurma hedefini gerçekleştirirken, Ermenistan'ın egemenlik kaygılarını da dindirmiş oldu.
Anlaşmanın Başlıca Maddeleri
Bugün imzalanacak barış anlaşmasının çerçevesi şu şekilde belirlendi:
- Taraflar birbirlerinin toprak bütünlüğünü karşılıklı olarak tanıyacak.
- Dağlık Karabağ'daki Ermenilere kültürel haklar, dil ve eğitim özgürlüğü tanınacak.
- Kapalı sınırlar karşılıklı olarak açılacak.
- Zengezur Koridoru uluslararası geçişe açık olacak.
- İki ülke diplomatik ilişkileri normalleştirip büyükelçilikler açacak.
Rusya ve İran'dan Sert Tepki
ABD'nin barış sürecindeki belirleyici rolü, bölgede etkisini kaybetmek istemeyen Rusya ve İran'ın tepkisini çekti. Moskova'dan yapılan açıklamada, “ABD barış değil nüfuz peşinde” denildi. Tahran ise Zengezur üzerinden kurulacak ABD denetiminin “bölge güvenliğini tehdit edeceği” uyarısında bulundu.
Yine de anlaşmanın imzalanmasıyla Güney Kafkasya'da tarihi bir dönemeç aşılmış olacak. Bu gelişme, yalnızca Azerbaycan ve Ermenistan için değil, tüm bölge dengeleri açısından da yeni bir dönemin kapısını aralıyor.