ABD Hazine Bakanlığı, 1 Mayıs 2025'te yaptığı açıklamayla ABD ile Ukrayna arasında “ekonomik ortaklık” anlaşması imzalandığını duyurdu. Anlaşma kapsamında “ABD-Ukrayna Yeniden Yapılandırma Yatırım Fonu” kurulacağı belirtildi. Washington yönetimi, bugüne kadar Ukrayna'ya sağladığı askeri ve mali desteğin karşılığı olarak Kiev'in doğal kaynaklarına erişim hakkı kazandı. Anlaşma, hem ekonomik kalkınma hedefleri hem de Rusya'ya karşı politik bir hamle olarak değerlendiriliyor.
“BU ANLAŞMA RUSYA'YA AÇIK BİR MESAJDIR”
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, anlaşmayla ilgili yaptığı açıklamada, “Trump yönetimi özgür, egemen ve müreffeh bir Ukrayna'yı merkezine alan barış sürecine bağlı” diyerek Rusya'ya karşı kararlılık mesajı verdi. Bessent, “Bu anlaşma, Ukrayna'nın yeniden inşasında yalnızca savaşın finansmanına katkı sunmayan devlet ve aktörlerin yer alabileceğini garanti eder” ifadelerini kullandı.
TRUMP: “DOĞAL KAYNAK ORTAKLIĞI, KİEV'E GÜVENLİK GARANTİSİ SAĞLAYABİLİR”
ABD Başkanı Donald Trump, News Nation kanalına yaptığı açıklamada, anlaşmanın yalnızca ekonomik değil aynı zamanda askeri güvenlik açısından da önemli olduğunu belirtti. Trump, “Eğer bir anlaşma yapabilirsek, bunu imzalamanız çok iyi olur çünkü Rusya çok daha büyük ve çok daha güçlü” dediğini Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'e aktardığını ifade etti.
“Rusya hızla ilerliyor, büyük ve güçlü bir ülke. Ancak ABD kadar güçlü değil” diyen Trump, anlaşmanın “Rusya'yı engelleyebileceğini” savundu. Ayrıca bu ekonomik ortaklığın, bugüne kadar sağlanan askeri yardımın karşılığını telafi etmek için tasarlandığını da sözlerine ekledi.
EKONOMİK ORTAKLIKTA NADİR TOPRAK ELEMENTLERİ DETAYI
Trump'ın açıklamalarında dikkat çeken bir diğer konu ise, anlaşmanın nadir toprak elementlerini de kapsaması oldu. Bu durum, ABD'nin stratejik kaynaklara doğrudan erişim hedefini gözler önüne serdi. Enerji, savunma ve teknoloji sektörleri için kritik öneme sahip nadir toprak elementlerinin, ABD'nin küresel rekabet gücünü artırmak için kullanılacağı değerlendiriliyor.
ANLAŞMANIN ARKA PLANINDA YATAN JEOPOLİTİK STRATEJİ
Anlaşmanın sadece ekonomik değil aynı zamanda jeopolitik bir yön taşıdığı da vurgulandı. Rusya'nın geniş çaplı işgali sonrası Ukrayna'ya en büyük destek veren ülke konumundaki ABD, bu yeni adımla Ukrayna'nın ekonomik toparlanmasını hızlandırırken, aynı zamanda Orta ve Doğu Avrupa'da etkisini artırmayı hedefliyor.
“YATIRIM FONU” İLE ABD'NİN UKRAYNA'DAKİ VARLIĞI KURUMSALLAŞIYOR
ABD Uluslararası Kalkınma Finansmanı Kurumu (DFC) ile birlikte yürütülecek olan fonun, Ukrayna'nın yeniden yapılandırma sürecine doğrudan yatırım yapacağı aktarıldı. Böylece ABD, Ukrayna'daki varlığını sadece askeri değil, ekonomik kurumlar aracılığıyla da kalıcı hale getirmiş olacak.
ZELENSKİY'İN ROMA BULUŞMASINDAKİ KİLİT GÖRÜŞME
ABD Başkanı Trump'ın, Roma'da Ukrayna lideri Zelenskiy ile yaptığı özel görüşmenin ardından imzalanan anlaşma, diplomatik çevrelerde önceden planlanmış bir stratejik hamle olarak yorumlandı. Trump, bu anlaşmanın Kiev için bir “kalkınma sigortası” olduğunu dile getirerek, “Bu işbirliği uzun vadeli barışın temelini atıyor” dedi.
TRUMP YÖNETİMİ UKRAYNA ÜZERİNDEKİ NÜFUZUNU ARTIRIYOR
Anlaşmanın içeriği, ABD'nin Ukrayna üzerindeki stratejik kontrolünü güçlendirdiği yönünde eleştirilere de neden oldu. Ancak Trump cephesi bu hamleyi, “karşılıklı faydaya dayalı, özgürlük temelinde bir iş birliği” olarak nitelendirdi. Anlaşmanın, ilerleyen süreçte diğer Batılı ülkelerle benzer protokolleri tetiklemesi bekleniyor.