Muammer Kaddafi'nin vahşice öldürülüp-devrilmesinden sonra iç savaşın devam ettiği Libya'da, Rusya da rol kapma arayışında. İngiliz hükümet raporlarında ve basınında çok sayıda paralı Rus asker ve görevlisinin, Halife Hafter'e bağlı güçlere destek için Libya'da bulunduğu öne sürüldü.
Libyalı savaş ağası Halife Hafter geçtiğimiz Nisan ayında başkent Trablus'a bir saldırı başlattı. Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Fransa ve Suudi Arabistan tarafından desteklenen Hafter'e bağlı Libya Ulusal Ordusu (LUO), ülkenin büyük bir bölümünün kontrolü altında tutuyor. Ancak beş ay geçmiş olsa da Hafter'e bağlı güçler Trablus'u ele geçirmeye yakın görünmüyor.
Rusya adına çalışan gizli şirket
Rusya'nın son iki yılda Hafter'e sağladığı desteğe dair çok sayıda rapor var. İngiliz hükümeti yetkilileri tarafından hazırlanan raporlardan birinde, Wagner Grup'a ait 300 paralı askerin Libya'da olduğunu ifade edilmişti. Wagner Grup'un kurucusu olan YevgenyPrigozhin, medya da dahil olmak üzere geniş bir şirketler ağının merkezinde bulunuyor. Prigozhin'in emri ve hakimiyeti altında sosyal medya trolleri, petrol-madencilik ve inşaat şirketleri bulunuyor. Kurulan Wagner ağı, dünyanın her yerinde Moskova yönetimi adına -kolaylıkla sorumluluğu inkar edilebilecek şekilde- askeri, siyasi ve ekonomik müdahaleler gerçekleştiriyor.
İngiliz Daily Beast gazetesi, eski Rus siyasi mahkum Mikhail Khodorkovsky tarafından kurulan Dossier Center ile işbirliği içinde Wagner ağının Libya'daki faaliyetine dair bir dizi araştırma gerçekleştirdi.Dossier Center tarafından ifşa edilen belgeler Rusya'nın Libya'daki gizli faaliyetlerine ışık tutuyor.
Sosyal medya ordusu kuruldu
Ulaşılan bilgiler Rusya'nın Libya'daki varlığının tahmin edilenden daha geniş olduğunu ortaya çıkardı.
Belgelere göre Rusya, sadece müttefiklerine silah desteği sağlamakla kalmıyor aynı zamanda rakip gruplara karşı internet medyasında kara propaganda yürütüyor. Ancak şu ana kadar Wagner ağı varlığını gizlemekte başarılı oldu, hatta Rusya ile ilişkilerini bir koz olarak kullanan Hafter, şirket içinde rahatsızlık oluşturdu.
Hafter rüşvetle topraklarını genişletti
Prigozhin'in çalışanlarından birinin iddiasına göre, Hafter ele geçirdiği bölgeleri savaşla değil aşiret liderlerine -BAE'den tedarik ettiği- toplamda 150 milyon dolar rüşvet vererek ele geçirdi ve onlardan Libya Ulusal Ordusu'nun bayrağını dalgalandırmalarını talep etti.
10 Nisan'da kaleme alınan bir bilgi notuna göre Hafter, kendi güçlerine ait araçlara Rus plakaları yerleştirerek, Rusya'nın kendisine araç verdiği izlenimini oluşturmak istedi. Şirket çalışanları bu plakaları değiştirmek için çaba sarf etti.
Şirket Hafter ile olan anlaşmasında ne şeffaf oldu ne de bu anlaşmaya bağlı kaldı. Libya'daki çalışanlar Sudan'ın kötü şöhreti ile anılan ve Darfur'da gerçekleyen soykırım ve Haziran ayında Hartum'daki sivil protestoculara yönelik katliamları ile bilinen Cencavid milisleri ve Acil Destek Güçleri ile anlaşma yaptı. Amaç Libya'daki güç dengelerini Moskova'nın menfaatlerine uygun bir şekilde dizayn etmekti. Ömer el Beşir, eskisi kadar güçlü bir iktidara sahip değildi. 2018 yılı sonlarında Rusya'nın desteğini kazanabilmek için Suriye'yi ziyaret ederek rejim lideri BeşarEsed ile görüşmüştü. Beşir ziyaretinde,"Suriye'nin Arap dünyasındaki yerini alana ve eski gücünü kazanana dek Sudan elinden gelen tüm gayreti gösterecektir" ifadesini kullanmıştı.
Kaddafi için televizyon kurdular
Ortaya çıkan dökümanlarda dikkat çeken bir ayrıntı da Libya'nın devrik lideri Muammer Kaddafi'nin oğlu olan ve hala Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin arananlar listesinde olan Seyfülislam Kaddafi hakkındaki bilgiler oldu. Rus resmi yetkilileri Seyfülislam Kaddafi ve yandaşlarının ülkedeki politik sürecin bir parçası olması gerektiğini defalarca kamuoyuna deklare etmişlerdi. Şirket, Seyfülislam'ın liderlik için ehliyetli olmadığını ve psikolojik yapısının buna müsait olmadığını düşünüyordu. 3 Nisan'da Kaddafi'ye Libya'yı nasıl yönetebileceğine dair bir sunum gerçekleştirdiler. Şirket, Seyfülislam'ın görünürlüğünü artırmak amacıyla ölen babasının kurduğu ancak 2011 yılında bombalanan Jamahiriya televizyonunu tekrar kurma kararı aldı. Kanal Kahire merkezli olarak tekrar yayına başladı ancak sık sık arıza yaşandı. Şirket ayrıca hem Kaddafi'yi hem de Hafter'i desteklemek için bir sosyal medya organizasyonu hazırladı. Propaganda amaçlı en az 12 adet Facebook sayfası açıldı ve bu sayfalar haftada iki milyon görüntülenmeye ulaştı.
Hafter Ruslardan insansız hava aracı istedi
Dosyalarda ortaya çıkan en önemli ifşa belki de Libya'da görev yapan Rus üst düzey askerlerin varlığıydı. 6 Nisan tarihli bir brifingte, LUO'nun Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH)'ne bağlı güçlerin gelişmiş silahlarla düzenlediği saldırılarda ağır kayıplar yaşadığı belirtilmişti. Bir LUO temsilcisi, Rus General A.V. Khalzakov'danUMH'ye ait gelişmiş silahların yerini tespit edebilmek için insansız hava aracı desteği istedi. Belgelerde Rusya'nın Hava Kuvvetleri Komutan Yardımcısı Khalzakov'un ve ekibinin tam olarak nerede konuşlandığına dair bir bilgi bulunmuyor.
Hafter güven tazeleme arayışında
İngiliz istihbaratı yetkililerinin geçen sene Ekim ayında The Sun gazetesine verdiği bilgilere göre Rus askerler Bingazi ve Tobruk'taik üs kurdu ve bu üste düzinelerce asker eğitim faaliyeti yürütüyor. Rusya Savunma ve Güvenlik Komitesi Başkan Yardımcısı Aleksey Kondratyev ise Libya'daki askeri varlıklarını reddetmiş ve böyle bir planlarının da olmadığını söylemişti.
Hafter, Libya'nın uluslararası arenada tanınan Serrac hükümetine destek olan Türkiye'ye karşıtlığıyla da tanınıyor.
Hafter güçleri galibiyete çok yakın olduklarını iddia etse de, Trablus savaşı hiçbir tarafın bariz üstünlüğü olmadan devam ediyor. Özel bir Fransız istihbarat portalı olan MaghrebConfidential'de geçen bilgiye göre Hafter 20-24 Ağustos tarihleri arasında müttefiki ile güven tazelemek için Rusya'daydı.
Kaynak: Mepa News
