Meltem Suat Timeturk Dış Haberler Servisi/Özel
20 Ağustos'ta Bağımsızlık Sarayı'nda gerçekleşen buluşma, Pezeşkiyan'ın Ermenistan temaslarının hemen ardından geldi. Haziranda yapılması planlanan ziyaret, İsrail'in ABD desteğiyle İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırıları nedeniyle ertelenmişti.
“Belarus'ta dostlarınızın yanındasınız”
Görüşmenin başında konuşan Lukaşenko, İran heyetine “Belarus'ta kendinizi dostlarınızın yanında gibi hissedin” diyerek ülkesinin gıda güvenliğinden savunma sanayine kadar her alanda işbirliğine açık olduğunu vurguladı. Lukaşenko ayrıca İran'ın BRICS ve Avrasya Ekonomik Birliği'ne katılımının, Minsk ile Tahran arasındaki ilişkileri güçlendirecek yeni fırsatlar yarattığını ifade etti.
“Yaptırımları ortak çabayla aşabiliriz”
Pezeşkiyan ise ABD ve bazı Avrupa ülkelerinin tek taraflı politikalarını eleştirerek, “İran ve Belarus ancak ortak çabalarla yaptırımların sonuçlarını aşabilir” dedi. İki ülkenin birçok uluslararası meselede benzer görüşler paylaştığını belirten İran lideri, bu yakınlığın hem bölgesel hem de küresel düzeyde işbirliği için sağlam bir temel oluşturduğunu söyledi.
Askeri işbirliği masada
Uzmanlara göre Tahran, Minsk ile özellikle hava savunma sistemleri konusunda ortak projeler geliştirmeyi hedefliyor. Rusya Bilimler Akademisi'nden araştırmacı Stanislav Lazovskiy, Belarus'un Sovyet ve Rus menşeli savunma teknolojileri konusunda İran için stratejik bir ortak olduğunu vurgularken, İran uzmanı Evdokia Dobreva, Belarus'un bu alanda Rusya'ya kıyasla daha esnek hareket edebileceğine dikkat çekti.
Ekonomi ve ticarette hızlı yükseliş
Yaptırımlar nedeniyle enerji ve tarım makineleri tedarikinde sorun yaşayan İran, Belarus'un teknolojik birikiminden faydalanmayı hedefliyor. Tarım ürünleri, gübre ve gıda tedariği başta olmak üzere birçok sektörde işbirliği gündemde.
İki ülke arasındaki ticaret hacmi son dört yılda beş katına çıkarak 2020'de 20 milyon dolardan 2024'te 113 milyon dolara ulaştı.
Dobreva'ya göre Belarus, Tahran için yalnızca bir pazar değil; aynı zamanda yaptırımları aşma tecrübesi ve geçiş kanallarıyla stratejik bir ortak. Minsk'in bu rolü, İran'ın uluslararası alandaki manevra alanını genişletiyor.
Yükselen yeni eksen
Uzmanlar, İran, Belarus ve Rusya arasında yavaş yavaş şekillenen yeni bir ekonomik-siyasi eksenin oluştuğunu, bu işbirliğinin mal ve hizmetlerin yaptırımlara takılmadan takas edilmesine imkân tanıdığını belirtiyor. Minsk'teki görüşme, bu sürecin önemli bir kilometre taşı olarak değerlendiriliyor.
Yorum Yap