Hindistan ile Pakistan arasında yıllardır sorun olan Keşmir geriliminde tansiyon giderek yükseliyor. Bu sabah Pakistan ordusundan Keşmir'in Pakistan kontrolündeki bölümünde Hindistan'a ait iki savaş uçağının vurulduğu ve bir Hint pilotun yakalandığı açıklamasından sonra gözler bu bölgeye çevrildi. Hindistan ise gelişmelerin ardından, Pathankot, Leh, Srinagar ve Keşmir'deki havaalanlarını kapattığını açıkladı. Pakistan savaş uçaklarının vurduğu Hint uçağının fotoğrafları da dünya basınına düştü.
Pakistan Silahlı Kuvvetleri sözcüsü Tümgeneral Asıf Gafur, Twitter'dan paylaştığı mesajda "Kontrol hattını geçen iki Hindistan savaş uçağı Pakistan Hava Kuvvetleri tarafından Pakistan hava sahasında düşürülmüştür. Söz konusu uçaklardan birisi Cammu - Keşmir bölgesinde, diğeri ise Hindistan kontrolündeki Keşmir bölgesine düşmüştür. Bir Hint pilot gözaltına alınmıştır" dedi.
HİNDİSTAN YÖNETİMİNDEKİ
KEŞMİR'E OPERASYON
Pakistan, Çarşamba sabaha karşı Hindistan kontrolündeki Keşmir'e yönelik hava operasyonları düzenlediğini teyit etti. Ancak bu operasyonların hava sahası ihlali yapılmadan gerçekleştiği belirtildi. Hindistan basınında çıkan haberlerde ise üç Pakistan savaş uçağının hava sahası ihlâli yaptığı iddia edildi. Pakistan'ın açıklamasında operasyonlara misilleme olarak Hindistan hava kuvvetlerinin savaş uçaklarını Pakistan kontrolündeki Keşmir'in hava sahasına yönlendirdiği belirtildi.
Pakistan Dışişleri Bakanlığı açıklamasında, "Pakistan Hava Kuvvetleri, Pakistan hava sahası içerisinde kalarak kontrol hattı üzerinde operasyonlar icra etmiştir" dendi.
Hindistan'dan yapılan açıklamada ise bir savaş uçağının Seinagar bölgesinde düştüğü teyit edilse de, uçağın Pakistan jetlerinin açtığı ateş sonucunda düştüğü iddiası teyit edilmedi.
Reuters haber ajansına konuşan Seinagar Emniyet yetkilisi, düşen uçaktaki iki pilotun yanı sıra bir de sivilin hayatını kaybettiğini belirtti.
GERİLİM NASIL TIRMANDI?
14 Şubat Perşembe: Keşmir'in Hindistan kontrolündeki bölümünde bomba yüklü araçlarla intihar saldırıları düzenlendi. Saldırılarda en az 40 kişi hayatını kaybetti. Saldırıyı Keşmir'in Pakistan'a bağlanması için mücadele verdiğini söyleyen cihatçı örgüt Ceyşi Muhammed üstlendi.
15 Şubat Cuma: Hindistan hükümeti, saldırılardan Ceyşi Muhammed'i sorumlu tutsa da Pakistan'ı da örgütü engellememekle suçladı. Hindistan Başbakanı Narendra Modi, "Terörist gruplara ve onların efendilerine sesleniyorum. Büyük bir hata yaptılar. Çok ağır bir bedel ödeyecekler" dedi.
26 Şubat Salı: Hindistan Hava Kuvvetlerine bağlı savaş uçakları, Pakistan hava sahasına girerek Balakot bölgesinde hava operasyonu düzenledi. Hindistan, operasyonlarda çok sayıda Ceyşi Muhammed militanının öldürüldüğünü söylese de Pakistan can kaybı yaşanmadığını iddia etti ve Hindistan'ın düşmanca yaklaşımına yanıt verileceğini belirtti.
27 Şubat Çarşamba: Hindistan ve Pakistan'a ait savaş uçakları önce Keşmir'in Hindistan kontrolündeki bölgesinde, ardından da Pakistan kontrolündeki tarafında karşı karşıya geldi. Pakistan iki Hint savaş uçağının düşürüldüğünü ve bir pilotun yakalandığını söyledi. Hindistan ise bir uçağın düştüğünü teyit etti ancak olayın Pakistan uçakları ile girilen çatışma sonucu yaşandığı iddialarına dair bir açıklama yapmadı. Hindistan iki pilotunun yanı sıra bir de sivilin öldüğünü belirtti.
SINIR KONTOL HATTINDA EVLER TAHLİYE EDİLİYOR
1971'den bu yana iki ülke ilk kez karşılıklı olarak birbirlerinin hava sahasına girerek hava operasyonları düzenlerken, karadan da karşılıklı olarak topçu ateşi açılıyor.
Salı günü Hindistan ordusunun açtığı topçu ateşi sonucu dört sivil hayatını kaybetmiş, 10 kişi de yaralanmıştı.
Hindistan ise Pakistan'ın topçu ateşleri sonucu beş askerinin yaralandığını belirtmişti. Sınır kontrol hattındaki okullar tırmanan gerilim nedeniyle tatil edilmiş durumda.
Bölgede yaşayanlara da evlerini terk etmeleri çağrıları yapılıyor.
Hem Pakistan hem de Hindistan, nüfusun büyük bölümünün Müslüman olduğu Keşmir üzerinde hak iddia ediyor. İki nükleer güç, bugüne kadar Keşmir sorunu ile patlak vermiş olan üç savaş yaptı. Keşmir'in idaresi, Hindistan ve Pakistan arasında bölünmüş durumda.
Keşmir, dünyanın en çok silahlandırılmış bölgelerinden biri ve iki nükleer güç Pakistan ve Hindistan arasındaki en gerilimli fay hattı.
Son dönemde yaşanan şiddet olayları bölgeyi istikrarsızlaşma tehdidi taşıyor.
Pulwama bölgesinde geçen hafta düzenlenen, onyıllardır Keşmir'deki Hint güçlerini hedef alan en kanlı saldırıydı.
Bir dizi patlama ve silahlı çatışmada 50'ye yakın kişi öldü.
Bu yeni gerilim, bölgede son 10 yılın en kanlı bilançosunun üzerine yaşandı. 2018'de aralarında siviller, güvenlik güçleri ve militanların bulunduğu 500'den fazla kişi hayatını kaybetti.
KEŞMİR'DEKİ GERİLİM NEDEN ÇOK TEHLİKELİ?
Keşmir, Pakistan'ın bağımsızlığından bu yana, bölgenin Hindistan ve Pakistan yönetimi arasında bölünmesi ve Çin'in de bir kısmını almasından beri, Hindistan ve Pakistan arasında bir gerilim kaynağı.
Ancak geçen hafta bir intihar saldırısında, 40'tan fazla Hint askerinin ölmesi ve bunu izleyen çatışmalar, yakın gelecekte Hindistan-Pakistan ilişkilerinde buzların çözülmesi umutlarına son verdi.
Hindistan, saldırıdan Pakistan'da üslenmiş örgütleri sorumlu tuttu ve bu da Pakistan karşıtı eylemler yapılmasına yol açtı.
Bazı Hint şehirlerinde kızgın kalabalıklar Keşmirli üniversite öğrencileri ve işadamlarına saldırdı.
Keşmir'in Hindistan yönetimindeki kesiminde haftasonu mobil internet hizmeti kesildi.
Pakistan ise saldırıda rolü olduğu iddialarını reddediyor.
Hem Hindistan hem de Pakistan nükleer güç ve bu durum iki ülke arasındaki gerilime yeni bir boyut ekliyor.
Hindistan ve Pakistan arasındaki Keşmir'e hakim olma mücadelesinin yükünü, çoğunlukla bölge halkı çekti.
1947 ve 1965'te iki savaşa, asker ve sivillere karşı sayısız saldırıya ve komşular arasında gerilimin artmasına neden oldu.
Sonuç olarak, bugün bölgede siyasi istikrarsızlık ve yüksek işsizlik oranlarına neden olan, kırılgan bir ekonomi var. Lordlar Kamarası üyesi ve Keşmir uzmanı Lord Nazir Ahmed, bunun "terör faaliyetleri için uygun bir ortam" oluşturduğunu söylüyor.
Lord Ahmed gibi uzmanlar, Keşmir'in hemen yakındaki Afganistan'da bulunan IŞİD ve Taliban gibi örgütleri kontrol altında tutmayı da zorlaştırdığını söylüyor.
Bölgeyi kim yönetiyor?
Keşmir'in aidiyeti, İngiliz yönetiminin sona erdiği ve ülkenin Hindu Hindistan ve Müslümanların çoğunlukta yaşadığı Pakistan arasında ikiye bölündüğü 1947'den önce de tartışma konusuydu.
Keşmir'in Maharajası (Hükümdarı) bölgenin Hindistan'a mı yoksa Pakistan'a mı katılacağı konusunda tereddüt etti. En nihayetinde Hindistan'a katılmayı tercih edince, iki ülke Keşmir uğruna iki yıl süren bir savaşa tutuştu.
Ateşkesin ardından, Pakistan bölgedeki askerlerini çekmeyi reddedince, Keşmir de ikiye bölündü.
Hindistan ve Pakistan mücadele ederken, Çin 1959'lerde Doğu Keşmir'i, Aksai Chin diye bilinen bölgeyi aşama aşama işgal etti.
1965'te ikinci Hindistan-Pakistan savaşı çıktı. 1980'ler ve 1990'lar, Hint yönetimine duyulan öfke silahlı direnişe, kitlesel gösterilere ve Pakistan destekli militan grupların yükselişine sahne oldu.
1999'da Hindistan, Pakistan destekli güçlerle kısa ama şiddetli bir çatışma yaşadı. Hindistan ve Pakistan bu noktada artık kendilerini nükleer güç ilan etmişlerdi.
Çatışmaların başlamasından bu yana onbinlerce kişi hayatını kaybetti.
KEŞMİR HALKI NE İSTİYOR?
Birleşmiş Milletler, 1950'lerden bu yana bir referandum yapılmasından yana.
Hindistan başta bu fikre destek verse de Yeni Delhi yönetimindeki Cammu Keşmir eyaletindeki seçimler Hindistan'a katılımı desteklediği için artık buna gerek olmadığını söyledi.
Ancak Pakistan buna katılmıyor ve bölgedeki çok sayıda kişinin Hindistan yönetimine girmek istemediğini, ya bağımsızlığı ya da Pakistan ile birleşmeyi tercih ettiğini savunuyor.
Keşmir'in Hindistan yönetimindeki kesiminde yaşayanların yüzde 60'ından fazlası Müslüman ve Hindistan'da çoğunluğun Müslüman olduğu tek eyalet.
Pakistan Ulusal Güvenlik Komisyonu'ndan yapılan açıklamada ise, yaklaşmakta olan bir seçim ortamında iç tüketim için yürütülen "kendine hileli, umursamaz ve komik bir macera" olarak nitelendirdi.
Pakistan Hükümeti, Hindistan'ın adaletsiz bir saldırganlık yaptığını ve Pakistan'ın kendisine istediği zaman ve yerde cevap vereceğini söyledi.
Pakistan ordusu sözcüsü, Pakistan savaş uçaklarının, "Muzaffarabad'dan sızan Hint uçağının", Muzaffarabad'tan sızdığı Hindistan'a ait bir havayı tahliye ettiğini açıklayan “bir ormanlık alanda kargo kazası yapan, zayiat veya maddi zararlara yol açmayan” Hint uçaklarını takip ettiğini açıkladı.
Salı günü yapılan baskınlar, iki komşunun 1971'de savaştığından, Keşmir'in iki kısmı arasındaki sınırda türünün ilk örneği.
Balakot, ateşkes hattının sınır çizgisi olan Kontrol Hattı'na 50 km uzaklıktadır ve Hindistan ile Pakistan arasındaki üç savaşın iki savaşının sebebi olan dağlık bölge olan Keşmir'deki gerçek sınır çizgisidir.
