Yossi Melman tarafından kaleme alınan ve Middle East Eye'de yayımlanan, İsrail ve Sudanla ilgili analiz haber şöyle:
İsrail güvenlik ve diplomatik kurumunun Sudan'daki askeri darbeye yönelik ilk içgüdüsel tepkisi memnuniyet verici.
2019'dan beri General Abdel Fattah al-Burhan ve üst düzey subayları, askeri-sivil bir geçiş organı aracılığıyla sivil toplumla iktidarı paylaştı. Burhan, bu hafta başında hükümeti feshedene kadar Egemenlik Konseyi'nin başkanıydı.
Bu eşsiz güç paylaşımı, iki yıl önce sözde savaş suçlusu Ömer El Beşir'i deviren devrimin bir sonucuydu. Burhan, Sudan'ı demokrasiye götürme sözü verdi. Hâlâ yapıyor, ancak birçok gözlemci onun ciddi olduğundan şüphe ediyor.
Geçici hükümet sırasında Burhan, yakın zamanda İsrail ile normalleşme anlaşmaları imzalayan Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Fas'ın izinden gitmeyi umuyordu.
ABD eski başkanı iktidardayken, Hartum'a uygulanan yaptırımları kaldırmayı kabul etti.
O dönemde Mossad'ın şefi olan Yossi Cohen, generaller ve istihbarat şefleriyle görüşerek Burhan yönetimine teknik bilgi, teknoloji ve teçhizat konusunda yardım sözü verdi.
Şubat 2020'de İsrail'in o zamanki başbakanı Benjamin Netanyahu Kampala'ya uçtu, Uganda Devlet Başkanı Yoweri Museveni'nin himayesinde Burhan ile bir araya geldi. Burhan İsrail'e hava sahasını açma sözü verdi.
Ancak Burhan, İsrail ile ilişkiler konusunda endişeli olan Başbakan Abdulah Hamdok liderliğindeki siyasi partiler, sendikalar ve sol çevreler tarafından dizginlendi. Sivil muhalifleriyle iç sorunları yaşayan Burhan, İsrail'e karşı çıkan sesleri de dikkate almak zorunda kaldı. Sonunda bir uzlaşma sağlandı.
23 Ekim 2020'de İsrail ve Sudan ilk kez resmi ikili ilişkilerin kurulduğunu açıklayarak Burhan, Sudan'ı Mısır, Ürdün, BAE, Bahreyn ve Fas'tan sonra İsrail devletini tam olarak tanıyan altıncı Arap ülkesi haline getirdi.
Ancak bir anlaşma imzalanmadı ve diplomatik ilişkiler kurulmadı. Yine de Sudanlıların bakış açısından, İsrail'i tanıma gerçeği bir dönüm noktasıydı. Kırılgan bir durum
1958'den beri Sudan'ın İsrail ile ilişkileri yasaklayan bir yasası var. Bu, İsrailli şirketlerle veya İsrail çıkarlarına sahip şirketlerle iş ilişkilerinin yanı sıra İsraillilerle iş yapılmasını da yasakladı. Yasa ayrıca herhangi bir İsrail malının doğrudan veya dolaylı ithalatını da yasakladı.
Yasa, Sudanlı liderlerin, devlet görevlilerinin ve özellikle istihbarat ve askeri görevlilerin İsrailli mevkidaşlarıyla gizli ilişkiler kurmasını engellediği için değil, 70'lerin ve 80'lerin sonlarında İsrail'in Etiyopyalı Yahudileri Sudan'daki mülteci kamplarından alıp İsrail'e kaçırmasını sağlayan gizli işbirliği, bu tür bağların sadece bir örneğiydi.
Dönemin Sudan lideri Cafer Nimeiri ve güvenlik şefi Ebu Taib, yurtdışındaki gizli banka hesaplarına yatırdıkları 30 milyon dolarlık rüşvet karşılığında göz yumdu.
Burhan artık sivil unsurlardan kurtulup askeri bir hükümet kurmuştur ve İsrail ile ilişkiler kurmak için eski planlarına devam edebilir. Ancak bunu yapıp yapmayacağı şüpheli.
Durumun kırılganlığıyla başa çıkması ve yaygın huzursuzluk ve protestoları bastırması gerektiğinden, Burhan'ın halletmesi gereken, gözleri açık İsrail mayın tarlasına yürümekten daha acil meseleleri var.
İsrail hükümeti bunu çok iyi biliyor. İsrail'e sempati duymaya devam eden Sudan ordusu, daha uygun bir zamanı beklemek zorunda kalacak. İsrail'in umutları azalıyor çünkü ABD Başkanı Joe Biden'ın yönetimi darbeyi kınadı ve 700 milyon dolarlık mali yardımı durdurma tehdidinde bulundu.
Böylece İsrail ile bağ kurmak isteyen bir askeri hükümet bunu başaramaz. Öte yandan, Sudan'ın sivil, demokratik ve özgür bir hükümeti varsa, İsrail'le barış yapma şansı çok zayıf.
