İran, Rusya ve Çin, 18 Ekim 2025 itibarıyla Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) 2015 yılında nükleer anlaşmayı desteklemek amacıyla aldığı 2231 sayılı kararın süresinin dolduğunu bildirdi. Üç ülke, İran'a yönelik Birleşmiş Milletler yaptırımlarının yeniden uygulanmasının hukuken “kusurlu” olduğunu ifade etti.
Çin, Rusya ve İran Dışişleri Bakanları tarafından İngiltere, Fransa ve Almanya'nın “snapback” mekanizması kapsamında BM yaptırımlarını otomatik olarak yeniden yürürlüğe koyma girişimine karşı Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği ve BMGK Başkanlığına ortak mektup gönderildi.
Mektupta, İngiltere, Fransa ve Almanya'nın (E3) 28 Ağustos'ta BMGK'ya sundukları ve İran'a yönelik yaptırımların yeniden devreye sokulmasını talep eden mektupta yer alan iddiaların doğru olmadığı belirtildi. Üç ülkenin 2015'teki nükleer anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmediği vurgulandı.
E3'ün sözde snapback mekanizmasını işletme girişiminin yasal ve usul açısından kusurlu olduğu ifade edilen ortak metinde, 2231 sayılı BMGK kararının 8'inci paragrafı uyarınca kararın süresinin 18 Ekim 2025 itibarıyla sona erdiği hatırlatıldı. Böylece İran'a yönelik BM yaptırımlarının geçersiz olduğu savunuldu.
E3'ÜN SNAPBACK GİRİŞİMİNE TEPKİ
İngiltere, Fransa ve Almanya, ABD'nin tek taraflı çekilmesinden sonra uygulanmayan 2015 tarihli nükleer anlaşmada yer alan ve İran'ın anlaşmayı ihlal etmesi durumunda BM yaptırımlarını yeniden getirme hakkı tanıyan “snapback” mekanizmasını 28 Ağustos'ta işletme kararı almıştı.
Ancak anlaşmanın taraflarından Rusya ve Çin, İran ile ortak şekilde BM Güvenlik Konseyine gönderdikleri mektupta Avrupa ülkelerinin bu kararını hukuken geçersiz ve mantıksız olarak nitelendirdi. Üç ülke, Avrupa'nın bu adımının nükleer anlaşmanın özüne ve BM kararlarının ruhuna aykırı olduğunu dile getirdi.
İran, süreci durdurmak amacıyla İsrail ve ABD'nin saldırılarının ardından askıya alınan denetimlerin yeniden başlaması yönünde Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile Kahire'de 9 Eylül'de anlaşmaya varmıştı. Avrupa ülkeleri bu adımı olumlu karşılasa da yeterli görmedi.
BMGK'nin 2231 sayılı kararında yer alan snapback mekanizmasının devreye sokulmasının ardından İran ile Avrupa ülkeleri arasında yürütülen diplomatik görüşmeler sonuçsuz kalmış ve süreç 28 Eylül gece yarısı sona ermişti. Böylece İran'a yönelik BM yaptırımları otomatik olarak yeniden yürürlüğe girmişti.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, 12 Eylül'de yaptığı açıklamada, bu durumda İran'ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'ndan (NPT) çekilmeyi de içeren yeni adımlar atabileceğini belirtmişti.
İran Dışişleri Bakanlığı, 18 Ekim'de yayımladığı yazılı açıklamada, ülkeye yönelik BM yaptırımlarının geri getirilmesini sağlayan 2231 sayılı kararın süresinin önceden belirlendiği üzere resmen sona erdiğini duyurdu. Açıklamada, İran'a yönelik yaptırımların yeniden uygulanmasının hiçbir hukuki temele dayanmadığı vurgulandı.
aa
Yorum Yap