İran Meclisi, Avrupa ülkeleri tarafından Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını geri getirecek “tetik mekanizması”nın (snapback) işletilmesi halinde, ülkenin 1970 yılından bu yana taraf olduğu Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'ndan (NPT) çekilmesini öngören bir yasa tasarısı hazırlığı başlattı.
İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Sözcüsü İbrahim Rızai, Meclis'te yapılan oturumda konunun ele alındığını belirtti. Rızai, “Komisyon üyelerinin çoğunluğu, tetik mekanizmasının etkinleştirilmesi durumunda hükümetin NPT'den çekilmesini gerektirecek bir yasa tasarısının hazırlanarak parlamentoya sunulmasını önerdi. Bu tasarı, Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu'nda görüşüldü. Taslağı hazırlanıyor ve üzerinde çalışılacak.” açıklamasında bulundu.
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi (ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa) ve Almanya arasında 14 Temmuz 2015'te imzalanan nükleer anlaşma kapsamında, İran'ın nükleer faaliyetlerini sınırlandırması karşılığında yaptırımların kaldırılması kararlaştırılmıştı. Ancak ABD, 2018 yılında anlaşmadan tek taraflı çekilerek İran'a yeniden yaptırımlar uygulamaya başlamıştı.
Bu gelişme sonrası İran, Avrupa ülkelerinden ABD'nin eylemlerine karşılık telafi edici adımlar atmasını talep etmiş ancak Avrupalı taraflar, ABD'ye karşı çıkmalarına rağmen somut adım atmamıştı. İran, bu durum üzerine anlaşmadaki taahhütlerini aşamalı olarak durdurmaya başladı ve yüksek düzeyli uranyum zenginleştirme faaliyetlerine yöneldi.
E3 olarak bilinen anlaşmanın Avrupalı tarafları İngiltere, Fransa ve Almanya ise İran'ın nükleer faaliyetlerini ihlal ettiği gerekçesiyle, anlaşmada yer alan ve “snapback” olarak bilinen maddeyi işletme tehdidinde bulunuyor. Bu madde, İran'a yönelik BM yaptırımlarının geri getirilmesini öngörüyor. Söz konusu mekanizmanın devreye alınabileceği süre 18 Ekim 2025'te sona eriyor.
Öte yandan, İran ile İngiltere, Fransa ve Almanya, 25 Temmuz'da İstanbul'da dışişleri bakan yardımcıları düzeyinde bir araya gelerek bu konuyu görüştü. Görüşmelerin sürdürülmesi konusunda taraflar mutabık kaldı.
İranlı yetkililer, BM yaptırımlarının yeniden devreye sokulması durumunda NPT'ye bağlılıklarını yeniden değerlendireceklerini daha önce de duyurmuştu.
Yorum Yap