Irak'ta, İran'a yakınlığıyla bilinen Şii milis gücü Haşdi Şabi'ye dair yeni yasa tasarısı, ülkede ve uluslararası arenada tartışmalara neden oldu. ABD'nin itiraz ettiği ve resmi uyarılarla karşı çıktığı Haşdi Şabi yasa tasarısı, Irak parlamentosunda gündemdeki yerini koruyor.
ABD'nin Bağdat Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Steven Fagin, Irak Meclisi Birinci Başkan Yardımcısı Muhsin Mendelavi ile yaptığı görüşmede, ABD'nin yasa hakkındaki endişelerini dile getirdi. Fagin, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun, Haşdi Şabi yasasının İran'ın nüfuzunu artıracağı, silahlı terörist grupları güçlendireceği ve Irak'ın egemenliğini tehdit edeceği yönündeki uyarılarını hatırlattı.
Marco Rubio, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile yaptığı telefon görüşmesinde, yasa tasarısının İran'a ve silahlı terörist yapılara kurumsal meşruiyet kazandıracağını ve Irak'ın kendi siyasi iradesini zayıflatacağını vurguladı.
Irak'ta 70'ten fazla silahlı grubu bünyesinde barındıran Haşdi Şabi'nin yapısını düzenlemeyi amaçlayan tasarıya, parlamentodaki bazı Sünni ve Kürt gruplar tepki gösterdi. Bu gruplar, meclis gündeminin farklı açıklanarak yeterli çoğunluk sağlandıktan sonra tasarının gündeme alınmasının “aldatmaca” olduğunu savundu.
Tasarı, 16 Temmuz'da yapılan ikinci okumadan sonra parlamentonun gündemine tekrar alınmadı. Ancak Haşdi Şabi Başkanı Falih el-Feyyad, söz konusu yasanın geçmesi gerektiğini belirtti. Feyyad, bu yasanın yalnızca bir yasama işlemi olmadığını, halkın savaşçılara duyduğu minnettarlığın bir ifadesi olduğunu vurguladı.
Irak Meclisi Güvenlik ve Savunma Komisyonu Başkanı Kerim Aliyavi ise Sünni ve Kürt milletvekilleri oturumu terk etse bile yasanın çoğunluk esasına göre geçirileceğini ve bu konuda kararlı olduklarını açıkladı.
Tasarının içeriğinde, Haşdi Şabi başkanının en az 10 yıl bu bünyede hizmet etmiş olması, güvenlik ve akademik tecrübeye sahip olması şartı yer alıyor. Haşdi Şabi'nin silah ve donanımının Irak hükümeti tarafından sağlanması ve Başbakan'ın emirlerine tabi olması da düzenleme kapsamında.
Yasa geçerse, Haşdi Şabi, ordu ve polis teşkilatından ayrı ve bağımsız bir yapı kazanacak. Bu durum, birçok siyasi kesim tarafından “paralel askeri yapı” olarak değerlendiriliyor.
Kürdistan Demokrat Partisi Milletvekili Amanc Herki, söz konusu yasaya sadece Kürt ve Sünni partilerin değil, bazı Şii siyasi grupların da karşı olduğunu ifade etti. Herki, “Haşdi Şabi yasası geçerse Savunma Bakanlığı diye bir şey kalmaz” diyerek, yasanın Irak'ın iç dengelerini bozacağını, Kürdistan Bölgesel Yönetimi tarafından kabul edilemeyeceğini belirtti.
Herki, Şii partilerin mecliste çoğunluğa sahip olduğunu ancak seçim süreci yaklaştığı için bazı grupların itirazlarını açıkça dile getirmediğini aktardı. Yasanın geçmesinin hem Irak ekonomisine hem de bölgesel istikrara olumsuz yansıyacağını vurguladı.
Irak Parlamentosu Güvenlik ve Savunma Komisyonu üyesi ve Şii Bedir Örgütü Milletvekili Mehdi Taki ise, Haşdi Şabi yasasının kısa sürede geçeceğini ve ABD'nin bu konudaki itirazlarının önemsenmediğini söyledi.
Haşdi Şabi, 2014'te DEAŞ'ın Musul ve çevresine ilerleyişi sırasında, Şii dini lider Ayetullah Ali es-Sistani'nin fetvasıyla kurulmuştu.
Yorum Yap