Dış Haberler Servisi
Meltem Suat - Timeturk Özel
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na sayılı haftalar kala, Avrupa'da Filistin'in tanınması konusunda art arda kritik adımlar atılıyor. Fransa ve İngiltere'nin ardından Kanada ve Malta da Eylül ayında Filistin'i resmi olarak tanıyacaklarını açıkladı. Bu gelişmeler, Avrupa Birliği (AB) içinde ortak dış politika yürütülüp yürütülemeyeceğine dair yeni tartışmaları da beraberinde getirdi.
Çarşamba günü Kanada Başbakanı Mark Carney, kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada, "Gazze'deki insani acılar tahammül edilemez boyutlarda. Kanada, iki devletli çözüm çerçevesinde, bağımsız ve egemen bir Filistin devletinin tanınmasını Eylül ayında gerçekleştirecek," dedi. Aynı gün Malta Dışişleri yetkilileri de benzer bir açıklama yaparak tanımanın resmileştirileceğini bildirdi.
Bu kararlar, geçen hafta İngiltere Başbakanı Keir Starmer'ın Filistin'in tanınacağı yönündeki açıklamasını izledi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da ülkesinin Filistin'i tanıyan ilk G7 ülkesi olacağını duyurarak benzer yönde irade ortaya koymuştu.
Tanıma Dalgası Ne Anlama Geliyor?
Filistin'i tanıyan ülkeler, 1967 sınırları dahilinde Batı Şeria, Gazze ve Doğu Kudüs'ü kapsayan bir egemenlik alanını kabul etmiş sayılıyor. Bu adım, Filistin'in uluslararası hukuktaki konumunu güçlendirmenin yanı sıra, uluslararası finans kaynaklarına ve diplomatik haklara daha kolay erişmesini sağlıyor.
Birleşmiş Milletler'e üye 193 ülkeden 147'si halihazırda Filistin'i tanımış durumda. Avrupa Birliği'ne üye ülkelerden 10'u bu tanımayı gerçekleştirmişken, ABD ve Almanya gibi ülkeler henüz bu yönde bir adım atmış değil.
Almanya ‘Henüz Erken' Diyor
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, "iki devletli çözümden yana olduklarını" belirtmekle birlikte, "şu anki koşullar tanıma için uygun değil" diyerek resmî tanımanın ertelendiğini duyurdu. Bu yaklaşım, Almanya'nın diplomatik temkinliliğini yansıtırken, AB içinde görüş ayrılıklarının da derinleştiğini gösteriyor.
İsrail ve ABD Sert Tepkili
İsrail hükümeti, tanıma kararlarının Hamas'ı ödüllendirdiğini savunarak bu süreci sert biçimde eleştiriyor. ABD ise Filistin'in tanınmasının ancak kalıcı bir barış anlaşmasından sonra gündeme gelebileceğini savunuyor. ABD ve İsrail, geçen hafta New York'ta düzenlenen iki devletli çözüm konulu BM konferansını boykot etti.
Türkiye'nin Duruşu Ne?
Türkiye uzun süredir Filistin'in bağımsızlığını destekleyen bir tutum sergiliyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, her fırsatta Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkına vurgu yaparak, Gazze'deki zulme karşı uluslararası toplumu harekete geçmeye çağırdı. Erdoğan'ın özellikle 7 Ekim'den sonra yaptığı çıkışlar, Filistin meselesine verdiği önemin altını çizdi. Türkiye, sadece sözde değil, fiilen de Filistin halkına destek sunan nadir ülkelerden biri olarak öne çıkıyor. Bu duruş, Ankara'nın Eylül ayında yapılacak BM Genel Kurulu'nda nasıl bir pozisyon alacağına dair beklentileri de artırıyor.
Tablo: Filistin'i Tanıyan ve Tanımayan Ülkeler
Uzmanlar, Avrupa'da yükselen tanıma dalgasının, Filistin'in BM sistemindeki konumunu kalıcı biçimde değiştirebileceği görüşünde. Tanımanın sadece diplomatik değil, aynı zamanda siyasi ve hukuki sonuçlar doğuracağına işaret ediliyor.
Tanıma kararları, Filistin'in uluslararası sistemde daha güçlü bir özne olarak yer almasını sağlayabilir. Eylül ayında BM Genel Kurulu'nda yaşanacak diplomatik trafik, yalnızca Orta Doğu dengeleri değil, aynı zamanda Avrupa'nın dış politika uyumu açısından da kritik önemde olacak.
Yorum Yap