Trafalgar Meydanı'nda toplanan göstericiler, Başbakanlık ve Parlamentoya yürüyerek, İngiltere'nin birliğini tehdit ettiğini savundukları protokolün iptalini istedi.
Bandoyla yürüyen göstericiler, "Kuzey İrlanda Protokolü'nü durdurun", "Birlikte olursak ayağa kalkar, bölünürsek düşeriz" ve "Kuzey İrlanda, AB değil İngiltere" yazılı döviz ve pankartlar taşıdı. Yol üzerinde bulunan Birinci Dünya Savaşı Anıtı'na çelenk koyan göstericiler, Başbakanlığa taleplerinin yazılı olduğu bir mektup verdi.
"Birlik dağılır" uyarısı
Bir gösterici AA muhabirine, eylemle Birleşik Krallık'ın birliğini korumaya olan desteklerini göstermek istediklerini belirterek, "Birleşik Krallık; İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda'dan oluşuyor. Dördü de Birleşik Krallık'ın yetki alanında ve hepsinin, Avrupa ve Güney İrlanda (İrlanda Cumhuriyeti) eşit muamele görmesi gerekiyor. Kuzey İrlanda da onların değil, Birleşik Krallık'ın bir parçası. Kuzey İrlanda aynı muamele, aynı hak ve aynı uluslararası anlaşmaları hak ediyor. Avrupa bunu dinlemeli ve buna göre hareket etmeli." dedi.
Protokolün, adada çatışmaları bitiren Hayırlı Cuma Anlaşması'yla çeliştiğini savunan gösterici, Avrupa'nın ve Başbakan Boris Johnson'ın bunu kabul etmesi gerektiğini söyledi. Başka bir gösterici de protokolün Kuzey İrlanda üzerinde olumsuz etkisi olduğunu savunarak, Başbakanlığa bir mektup verdiklerini belirtti.
Tartışmalı protokol
Brexit Anlaşması'nın bir parçası olan Kuzey İrlanda Protokolü, Birleşik Krallık'ın parçası olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasındaki ticareti düzenliyor.
Protokole göre, Brexit'e rağmen Kuzey İrlanda, AB'nin gümrük birliği kurallarına tabi olmaya devam ediyor. Birleşik Krallık'ın geri kalanıyla ticareti ise Kuzey İrlanda limanlarında gümrüğe tabi tutuluyor.
Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere'yle Birlik yanlısı Protestanlar arasındaki savaşı sona erdiren Belfast Anlaşması (Hayırlı Cuma) gereği, kontrollerin yapılabildiği fiziki bir kara sınırı oluşturulamıyor. Bu yüzden kontrollerin ancak denizde yapılması kararlaştırılsa da uygulanmasında sorunlar yaşanıyor. İngiltere, protokolün değiştirilmesini istese de AB, bunun mümkün olamayacağını belirtiyor.
Protokolün ticarete zarar verdiğini ve Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'taki konumunu tehdit ettiğini savunan Protestanların protokole karşı mart ve nisandaki gösterilerinde otobüs ve araçlar ateşe verilmişti. Protestoların Katoliklerle çatışmaları yeniden başlatmasından endişe edilmişti.
İrlanda sorunu
İngiliz imparatorluğunun ilk sömürgesi İrlanda adasından İngiltere'nin elinde kalan kısmı teşkil eden Kuzey İrlanda, 1960'lı yıllardan 1998'e kadar Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere'yle birlik yanlısı Protestanlar arasındaki çatışmalara ve terör olaylarına sahne olmuştu. 40 yıla yayılan ve "Sorunlar" diye anılan yıllarda terör olaylarında 3 bin 500 kişi hayatını kaybetmişti.
Ada ancak 1998'de imzalanan Hayırlı Cuma Anlaşması ile sükunete kavuşurken, Kuzey İrlanda'da çatışan tarafların ortaklığına dayalı bir bölgesel yönetim kurulması üzerinde anlaşılmıştı. Belfast Anlaşması olarak da bilinen metinler, Kuzey İrlanda'da bugün yürürlükte olan bölgesel yönetimin temelini oluşturuyor. Barış anlaşmasının üzerinden geçen 20 yılı aşkın süreye karşın, bölge halkı arasında güven tam olarak tesis edilebilmiş değil. AA
