Meltem Suat Timeturk Dış Haberler Servisi/Özel

Filistinli kaynaklar, Türkiye'nin üst düzey Hamas yetkililerine, bölgedeki kontrolü bırakmaları ve silahlarını teslim etmeleri gerektiği mesajını ilettiğini aktardı. Kahire'de süren müzakerelerde, Mısır arabuluculuğunda “silah bırakma” ifadesinin yerine “silahları dondurma” formülü gündeme geldi.

Haaretz'e konuşan bir Filistinli kaynağa göre Hamas, giderek artan siyasi yalnızlığın farkında ve mevcut durumda direniş pozisyonunu uzun süre koruyamayacağını biliyor. Kaynak, Türkiye'nin, Mısır ile yaptığı temaslarda bu mesajı Kahire'ye ilettiğini, Hamas heyetinin pazartesi günü Kahire'ye hareketinden önce de bu beklentinin açıkça dile getirildiğini belirtti.

Katar'ın da benzer bir tutum aldığını kaydeden diplomatik kaynaklar, yaklaşık iki hafta önce imzalanan New York Deklarasyonu ile Hamas'ın 7 Ekim saldırısına ve rehinelerin tutulmasına “hiçbir gerekçe” olmadığı yönündeki ifadeyi desteklediğini hatırlatıyor.

Kahire'de “Witkoff çerçevesi” masada

Mısır istihbaratı, Hamas, Katar ve ABD temsilcileri arasında yürütülen son tur görüşmelerde, “Witkoff çerçevesi” olarak bilinen plan ele alınıyor. Bu plan, savaşın kademeli olarak sona ermesini, İsrailli esirlerin serbest bırakılmasını ve Gazze'deki insani krizin hafiflemesini hedefliyor.

Mısır'ın güncel teklifinde, Hamas'a yönelik “silah bırakma” ifadesi yumuşatılarak “silahları dondurma” şeklinde revize edildi. Bu yaklaşım, Hamas'ın gelecekte yeniden askeri kapasite inşa etmesine taktiksel bir fırsat sunabilir; ancak örgüt içinde “teslimiyet” olarak algılanma riski taşıyor.

Hamas'ın zayıflayan kapasitesi

Filistinli kaynaklar, Hamas'ın kamuoyu önünde silahsızlanmaya karşı çıksa da, Gazze'yi yönetme yeteneğini, mali gücünü ve roket üretimi dahil askeri kapasitesini büyük ölçüde kaybettiğini ifade ediyor.

Plan, 60 günlük bir ateşkesin yanı sıra bu süre içinde esir takası ve nihai barış anlaşmasının hazırlanmasını içeriyor. Ayrıca, Gazze'nin yönetiminin uluslararası denetim altındaki geçici bir Filistinli teknokrat hükümete devredilmesi de öneriler arasında.

İsrail tarafı ise Başbakan Binyamin Netanyahu'nun, Hamas'ın son dönemde öne sürdüğü, 7 Ekim saldırısına katılan Nukhba komando birimi üyelerinin serbest bırakılması ve Philadelphia Koridoru'ndan çekilme gibi talepleri kabul etmeyeceğini açıkladığını aktarıyor.

Sahada diplomasi–sokak gerilimi

Hamas, diplomatik görüşmelerin sürdüğü bu dönemde, cuma, cumartesi ve pazar günleri için küresel protesto çağrısı yaptı. Grup, İsrail ve ABD elçilikleri önünde gösteriler dahil uluslararası eylemlerin artırılmasını istedi.

Mısırlı yetkililer, bu çağrının zamanlamasını “alışılmadık” olarak değerlendiriyor. Geçen hafta Hamas müzakere heyeti başkanı Halil el-Hayya'nın Arap ve Müslüman dünyasında protesto çağrısı yapması, Kahire ile Hamas arasında kısa süreli gerginliğe neden olmuştu.