İsrail'in Gazze'de 8 Ekim 2023'ten bu yana sürdürdüğü saldırılar, hem büyük insani kayıplara hem de ülke ekonomisinde ciddi zararlara yol açtı. Turizm, ileri teknoloji ve savunma sektörlerinde milyarlarca dolarlık kayıp yaşandı. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları İsrail'in notunu düşürdü ve ekonomik toparlanmanın yıllar alabileceği bildirildi.

ABD desteğiyle Gazze'de saldırılar gerçekleştiren İsrail ordusunda Ekim 2023'ten bu yana 1152 asker hayatını kaybetti, 6 bin 313 asker yaralandı. Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü (INSS) verilerine göre yaralı asker sayısı yaklaşık 20 bin. Filistin tarafında ise en az 67 bin 173 kişi yaşamını yitirdi, 169 bin 780 kişi yaralandı. Ölenlerin çoğu kadın ve çocuklardan oluşurken, bölgede yaşanan kıtlık nedeniyle 460 kişi açlıktan öldü.

EKONOMİK KAYIPLAR VE SERT DARBE

Yahudi Haberler Sendikası sitesi, İsrail ekonomisinin saldırılar nedeniyle ciddi zarar gördüğünü aktardı. Turizm sektöründe büyük düşüş yaşanırken, askeri teçhizat ve yeniden inşa harcamaları milyarlarca dolarlık maliyet oluşturdu. Haberde, “Kayıpların telafisi yıllar alacak, hatta o zamana kadar ekonominin 7 Ekim 2023 öncesindeki gücüne dönüp dönemeyeceği belirsiz” ifadeleri yer aldı. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları durumu teyit ederek Standard and Poor's ve Fitch İsrail'in notunu A+'dan A'ya düşürdü. Moody's ise uzun vadeli ekonomik görünümde belirsizliğin olağan seviyelerin çok üzerinde olduğunu açıkladı.

Saldırılar nedeniyle ileri teknoloji sektöründe riskler arttı ve sektörde kitlesel göç yaşandı. İsrail İnovasyon Kurumu verilerine göre sektörde büyüme tamamen durdu ve çok sayıda nitelikli profesyonel ülkeyi terk etti. Bu durum, ülkenin rekabet gücünü tehdit eden bir “beyin göçü” dalgası oluşturdu.

TURİZM SEKTÖRÜ ÇÖKÜŞTE

Turizm gelirleri dramatik biçimde geriledi. 2019'da 4,5 milyon turist ağırlayan ve 8,5 milyar dolar gelir elde eden İsrail turizmi, 2024 itibarıyla 1 milyon turistin altına düşerek 2,2 milyar dolar gelir sağladı. Bu da sektörde yüzde 68'lik küçülme anlamına geldi. Oteller, restoranlar, tur operatörleri ve rehberler doğrudan etkilendi. İsrail gazetesi Haaretz, saldırıların doğrudan maliyetinin 200 milyar şekeli (60 milyar dolar) aştığını, artan savunma bütçesi ve borç ödemeleriyle bu rakama yüz milyarlarca şekelin daha ekleneceğini aktardı. Ayrıca 10 bin yedek askerin bir ay sahada tutulmasının maliyeti 120 milyon dolar olarak hesaplandı.

İsrail, on yıllardır Filistin'in yanı sıra Suriye ve Lübnan topraklarının bir kısmını işgal altında tutuyor ve başkenti Doğu Kudüs olan bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasını engelliyor. Bu durum, ülkenin hem güvenlik hem de ekonomik açıdan uzun vadeli risklerini artırıyor.

aa