Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) İçişleri Bakanlığı, yüzlerce Iraklı Sünni ve Şii ismin katıldığı ve “İbrahim Anlaşmaları” uyarınca İsrail ile normalleşme çağrısında bulunan bir konferanstan haberi olmadığını ve böyle bir konferansın düzenlenmesine onay vermediğini duyurmasına rağmen, konferansın sonuç bildirgesi Bağdat'ta öfkeli tepkilere yol açtı.
Irak Yüksek Yargı Konseyi ise, Erbil'de düzenlenen "İsrail ile normalleşme" temalı konferansa katılanlar hakkında tutuklama kararı verdi.
Uzmanlar konferansın yaklaşan seçimler öncesi Kürt-Şii ittifaklarını baltalamaya yönelik düzenlendiğini belirtiyorlar.
Konferansı düzenleyen Center for Peace Communications (CPC) adlı kurumun kurucusu Iraklı Yahudi asıllı ABD'li uzman Joseph Braude konuya ilişkin Fransız haber ajansına AFP'ye verdiği demeçte “‘Barış ve Yeniden Kazanmak' başlığı altında düzenlenen konferansa Bağdat, Musul, Salahaddin, Enbar, Diyala ve Babil'den Sünni ve Şii 300 kişinin katıldığını ve içlerinde aşiret şeyhlerinin, aydınların ve yazarların da bulunduğunu” söyledi.
Kendisini Bağdat Kültür Bakanlığı çalışanı olarak tanıtan Seher et-Tai'nin okuduğu konferansın sonuç bildirgesinde şu ifadelere yer verildi:
“İbrahim Anlaşmaları'na katılmak istiyoruz. Anlaşmalar imzacı taraflar, devlet ve İsrail arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasını öngördüğü gibi, biz de gelişmek ve kalkınmak amacıyla İsrail ile normal ilişkiler ve halkıyla sivil ilişkilere dayalı yeni bir politika talep ediyoruz.”
Iraklı konuşmacılar arasında eski bir tümgeneral ve Washington'un desteğiyle radikal örgütlerle savaşan es-Sahve (Uyanış) aşiret gruplarının liderlerinden biri de vardı. Aynı zamanda video konferans yöntemi ile düzenlenen konferansta babası eski İsrail Başbakanı Şimon Peres tarafından kurulan bir kuruluşun başkanlığını yürüten Chemi Peres de konuştu.
Enbar'dan Elbumatar aşiretinin Şeyhi Raysan el-Halbusi “Düşmanlık, kaos ve cinayetler canımıza tak etti. Bizden sonraki çocuklarımızın ve torunlarımızın huzur ve güven içinde yaşamaları için iş birliği, barış ve güvenlik için yeni bir sayfa açmalıyız” ifadelerini kullandı. Özerk yönetimden açıklama
IKBY İçişleri Bakanlığı tarafından konferans hakkında yayınlanan açıklamada “Konferans IKBY hükümetinin bilgisi, onayı ve katılımı olmadan gerçekleştirilmiştir. Bu konferans hiçbir şekilde IKBY hükümetinin resmi tutumunu yansıtmamaktadır. Bu toplantının nasıl düzenlendiğini araştırmak için gerekli işlemler yapılacak” ifadelerine yer verildi. Bağdat hükümetinden tepki
Bununla birlikte Irak Başbakanı Mustafa el-Kazimi'nin ofisi tarafından konferansa yönelik sert bir açıklama yapıldı. Söz konusu açıklamada bu tür girişimlerin kesin bir şekilde reddedildiğine dikkat çekilerek “Irak hükümeti olarak, IKBY'nin Erbil şehrinde ikamet eden bazı aşiret temsilcilerinin İsrail ile normalleşme başlığı altında yaptığı yasadışı toplantıları kesinlikle reddediyoruz. Bu toplantılar, bu şahsiyetlerin umutsuzca sakinleri adına konuşmaya çalıştıkları aziz Irak şehirlerinin insanlarını ve sakinlerini temsil etmiyor. Bu toplantılar kamusal huzuru bozmaya ve menfur mezhepçilik söylemlerini canlandırmaya yönelik bir girişim olmasının yanı sıra, sadece katılımcılarının tutumlarını temsil etmektedir. İsrail ile normalleşme önerisi Irak devletinde anayasal, hukuki ve siyasi açıdan reddedilmektedir. Hükümet Irak'ın haklı Filistin davasını destekleyen değişmez tarihi tutumunu ve başta başkenti Kudüs olan bağımsız bir devlet kurma hakları olmak üzere Filistin halkının haklarını savunduğunu net bir şekilde açıkladı” ifadeleri kullanıldı.
Diğer taraftan Irak Cumhurbaşkanlığı da Erbil'de düzenlenen konferansın sonuç bildirgesini kınadığını açıkladı. Açıklamada “Cumhurbaşkanlığı, Irak'ın Filistin davasına ve Filistin halkının tüm meşru haklarının yerine getirilmesine yönelik değişmez tavrını ve desteğini bir kez daha vurgularken, Irak'ın İsrail ile normalleşme meselesini katî suretle reddettiğini yineliyor” ifadeleri kullanılarak konferans “toplumsal huzuru bozmaya yönelik provokasyon ve iç barışı hedef alma girişimi” olarak tanımlandı. Irak'ın resmi olarak konferansı kınama açıklaması İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid'in açıklamasından saatler sonra yapıldı. Lapid yaptığı açıklamada “İsrail'in eli, isteyen herkesle barışı sağlamak için uzanır. Erbil Konferansı hiç aklımıza gelmeyen yerlerde umutları yeşerten bir olay. Irak'la aramızda ortak bir tarih ve Yahudi toplumunda ortak kökler var. Ne zaman bize ulaşırlarsa normale dönmek için elimizden geleni yapacağız” dedi.
Irak'taki siyasi partilerden de konferansa yönelik tepkiler geldi. (Şii) Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, federal hükümete İsrail ile normalleşme çağrısı yapan kişileri tutuklaması yönünde çağrıda bulundu. Sadr dün yaptığı açıklamada “Erbil'in bu toplantıları engellemesi gerektiğini” söyleyerek “normalleşme yanlısı toplantıları engellemek için yasal, akli ve ulusal olarak çalışmakla” tehdit etti. Konferansın amacı Sadr-Barzani ittifakını baltalamak
El-Irakiyye Üniversitesi İletişim Fakültesi'den Uluslararası Medya uzmanı Prof. Dr. Fadıl el-Bedrani, konferansla ilgili Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte:
“Irak'ın yasama seçimlerine yaklaştığı kritik bir dönemde İsrail'le normalleşme, Irak gerçekliği için yeni bir adım. Bu, yasama seçimleri öncesinde parti ittifaklarının yapısını büyük ölçüde etkileyecek bir bombanın patlamasına benziyor. Bunun önceden planlanmış bir mesele olduğu ve ABD-İsrail dış birimleriyle yakın bağları olan Irak'taki siyasi ve sosyal taraflar arasında koordinasyon sağlanarak zamanlamasının seçildiği aşikar. Normalleşme konferansının en önemli sonucu, Sadr ittifakı ile Mesud Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) arasındaki yakınlaşma da dahil olmak üzere, Irak'taki bazı siyasi ve toplumsal güçler arasında meydana gelen yakınlaşmaları baltalamaktı. Nuri el-Maliki ve Barzani ittifaklarının yakınlaşmasında da aynı şey söz konusu.”
Hukukçu Emir ed-Dami Şarku'l Avsat'a verdiği röportajda “1969 tarihli 111 sayılı Irak Ceza Kanunu, Siyonizmi veya Masonluğu teşvik eden veya reklamını yapan ya da bu hareketlere bağlı olan kişilere ölüm cezası verilmesini öngörüyor. İsrail ile hala düşmanız” dedi.
Buna ilaveten Kufe Ehl-i Beyt Üniversitesi İletişim Fakültesi'nden Prof. Dr. Galip ed-Dami Şarku'l Avsat'a verdiği demeçte “Bu konferans, oluşumlar düzeyinde ulusal bölünmeyi artıracağı gibi oluşumun kendi içindeki bölünmeyi de artıracaktır. Ancak soru şu; bu konferans yaklaşan seçimlerden sonraki anlaşmaları etkileyecek mi? Anlaşmalar güçler ve taraflar arasındaki çıkarlardan ibaret olduğu için hiç etkilenmeyecekler. Hatta Erbil resmi olarak İsrail ile normalleşme yoluna gittiğini duyursa bile bazı Şii ve Sünni bloklar bu durumdan etkilenmeyecek” dedi.
Kaynak: Şarkul Avsat
