Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, dün, Afganistan'ın başkenti Kabil'e gerçekleştirdiği sürpriz ziyarette Taliban geçici hükümetinin Başbakan Yardımcısı Vekili Molla Abdulgani Birader ve geçici hükümetin Dışişleri Bakanı Vekili Emirhan Muttaki ile görüştü.
Konuk olduğu İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Zirvesi'nin düzenlendiği Pakistan'ın başkenti İslamabad'dan Kabil'e gelen Vang'ın ziyareti, Taliban'ın Afganistan'da iktidara gelmesinden bu yana Çin'in ülkedeki en üst düzey teması oldu.
Çin Dışişleri Bakanlığınca, ziyarete ilişkin yayımlanan açıklamaya göre, Bakan Vang, Afgan muhataplarına ülkesinin Afganistan ile ilişkilerinde "üç saygı ve üç asla" ilkesine bağlı olduğunu vurguladı.
Çin'in bugüne dek Afganistan'a zarar vermemiş tek büyük güç olduğuna dikkati çeken Vang, "Çin, Afganistan'ın bağımsızlığı, egemenliği ve toprak bütünlüğüne, Afgan halkının bağımsız tercihine, dini inanç ve geleneklerine saygı duyuyor. Çin, Afganistan'ın iç işlerine asla karışmayacak, asla kendi çıkarını gütmeyecek ve asla sözde etki alanı kurmaya çalışmayacak." ifadesini kullandı.
Vang, Çin halkının Afgan halkı ile dostane ilişkiler kurma arayışında olduğunu belirterek, "Afganistan ile barış içinde bir arada yaşama ilkeleri temelinde ilişkiler kurmayı, Afganistan'ın gerçek bağımsızlık ve kalkınmaya ulaşmasına kendi geleceğini kendi ellerine almasına yardım etmeyi istiyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
- Afganistan'a komşu ülkeler toplantısı öncesine denk geldi
Ziyaretin Çin'in gelecek hafta ev sahipliği yapacağı üçüncü Afganistan'a komşu ülkeler dışişleri bakanları toplantısının öncesine denk gelmesi dikkati çekti.
Afgan yetkililer, daha önce Eylül 2021'de Pakistan ve Ekim 2021'de İran'ın ev sahipliği yaptığı ilk iki toplantıya katılmamıştı. Dışişleri Bakanı Vekili Muttaki'nin Çin'de düzenlenecek üçüncü toplantıya katılacağı belirtildi.
Taliban geçici hükümetinin Başbakan Yardımcılığından yapılan açıklamaya göre, Vang ile Birader'in görüşmesinde, iki ülke arasındaki ticari, transit ve ekonomik ilişkiler ele alındı.
Birader, Afganistan'da çok sayıda maden bulunduğunu, Çin'in madenlerin işletilmesi konusunda iş birliği ve özellikle Logar vilayetindeki bakır madeni projesini tekrar başlatmasını istedi.
Öte yandan Taliban geçici hükümetinin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abdul Kahhar Belhi, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Vang ile Muttaki görüşmesinde siyasi, ekonomik konuların yanı sıra hava koridoru, Afganistan'dan kuruyemiş ihracatının yapılması, Afgan öğrencilere burs sağlanması konularının ele alındığını bildirdi.
- Çin'in Afganistan'a ilgisi
Çin, ABD öncülüğündeki NATO güçlerinin çekilmesinin ardından kurulan geçici hükümetle olumlu ilişkiler kurma yolunu izlemiş, geçici hükümete insani yardım alanında destek sağlayan Pekin yönetimi, resmi tanıma anlamına gelecek adımlar atmaktan kaçınmıştı.
Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında bölgede tarihi İpek Yolu güzergahında ulaştırma ve altyapı projeleri geliştiren Çin, Afganistan'da siyasi ve ekonomik istikrarın sağlanmasını çıkarına uygun görüyor.
Afganistan ile Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nden geçen dar bir sınır koridoru bulunan ülke, buradaki istikrarsızlığın kendi sınır bölgelerini etkilemesinden endişe ediyor.
Afganistan, dünyanın ikinci büyük ekonomisi olan Çin'e sanayi üretimi için ihtiyaç duyduğu, aralarında elektrikli araçlar ve mobil cihazlarda kullanılan pillerin üretildiği lityum gibi nadir metallerin bulunduğu bazı kritik ham madde ve kaynaklarını coğrafi açıdan en elverişli şekilde sağlama fırsatı sunuyor.
Taliban'ın kurduğu geçici hükümet de Batı'nın bıraktığı boşlukta, halkın temel ihtiyaçlarını karşılamak ve ülkenin zengin yeraltı kaynağı potansiyelini değerlendirecek altyapıyı oluşturmak için Çin'in desteğine ihtiyaç duyuyor.
