Geçen hafta Türkiye'de meydana gelen ve 10 ili etkileyen Kahramanmaraş merkezli depremin yankıları dış dünyada da sürüyor.
Bir Rus haber sitesinde Türkiye ve Suriye'yedeki depremzedelere yapılan yardımlar konusunda Orta Doğulu Müslüman ülkeler övülürken, Batılı ülkeler ise eleştirildi. Haberde, "Orta Doğulu Müslümanların liberal Avrupalılardan daha hümanist" olduğu dikkat çekildi.
“Yardıma ilk önce Araplar ve Rusya koştu”
Rus haber sitesi ‘1prime.ru'da, Dmitri Mudrik imzalı “Avrupa Türkiye'yi terk etti ve işte nedeni” başlıklı yayımlanan dikkat çekici analiz haber şöyle:
Batı, hümanizm değerlerine bağlılığını ilan eder ve herhangi bir hayatın önemli olduğu fikrini yayınlar. Ancak depremden zarar gören Türkiye'nin yardımına ilk önce Arap ülkeleri ve Rusya koştu. Avrupa Birliği ise yardımda bu ülkelerden geri kaldı.
6 Şubat sabahı erken saatlerde Türkiye'nin güneydoğusu ve Suriye'de 7,7 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'a göre 1939 Erzincan depreminden sonraki en büyük felaket.
Birkaç saat sonra, 7.6 büyüklüğünde bir deprem daha meydana geldi. Son verilere göre afet sonucu 36 binden fazla kişi hayatını kaybetti.
Trajediden sonraki ilk saatlerde Rus makamları, kurtarıcıları gerekli ekipmanla birlikte afet bölgesine göndermeye hazır olduklarını duyurdu. Daha sonra Rus hayır kurumları, irili ufaklı işletmeler ve sıradan vatandaşlar insani yardım oluşturmaya başladı. Moskova, Suriye ve Türkiye arasında ayrım yapmadı: her iki ülkedeki kurbanlara insani yardım malzemeleri ve kurtarıcılar gönderildi.
Ancak Batı ülkelerinde bir tartışma çıktı: Suriye uzun süredir yaptırımlar altında olduğu için herkes, mağdurlara yardım etme kararı almadı.
Avrupa Komisyonu, depremin ardından kısa bir süre bekledikten sonra depremden etkilenen iki ülkeye toplam 6,5 milyon avro tahsis etmeye hazır olduğunu açıkladı. Bunlardan 3,5 milyon avroluk kısmı, ihtiyaç sahibi kişilerin barınaklara, suya, hijyen ürünlerine ve arama kurtarma operasyonlarına erişimine yardımcı olmak için acil insani yardım şeklinde Suriye'ye verilecek. Türkiye, depremin sonuçlarına "cevap verme çabalarını desteklemek için" üç milyon avro alacak.
Daha sonra Avrupa Komisyonu, ek yardım sağlamaya hazır olduğunu duyurdu, ancak tam olarak ne olduğu belirtilmedi.
Yardımda Arap ülkeleri çok cömert davrandılar
Arap ülkeleri bu trajik durumda çok daha cömert davrandılar. Yalnızca bir ülkede, Katar'da, depremin ilk gününde 46 milyon dolardan fazla bağış toplandı. Özellikle, Katar Emiri Tamim bin Hamad Al Thani 13,6 milyon dolardan fazla bağışta bulundu. Katar'ın en büyük bankası QNB de 2,7 milyon dolar bağışladı. Suudi Arabistan halkı şimdiye kadar 87 milyon dolardan fazla bağışta bulundu. Kuveyt ise 30 milyon dolar.
Ancak donör ülkeler ve bu yeterli görünmüyor. Arap Devletler Ligi Genel Sekreteri Ahmed Aboul Gheit, 13 Şubat Pazartesi günü Suriye'ye yapılan insani yardımın siyasallaştırılmasından kaçınılması çağrısında bulunarak, "Dünya gerçekten hem Suriye'ye hem de Türkiye'ye yardım için seferber olmalı. Ama bu siyasi gidişatla ilgili olmamalı... Suriye sınırları her taraftan gelecek yardıma açık olmalı" dedi.
Avrupa ülkeleri yardımda neden isteksizdi?
Otkritie Investments'ın önde gelen analistlerinden Andrey Kochetkov ise, yaklaşımlardaki bu farklılığın Avrupa Birliği'ndeki siyasi iklimle bağlantılı olduğuna işaret ederek, “Avrupa müttefiklere ve hükümet karşıtı muhaliflere her şeyi vermeye hazır. Arap dünyasıyla ilişkiler çok gergin olmasına rağmen İsrail bile yardım gönderdi" diye vurguladı.
“Tabii ki, Avrupa daha önce enerji kriziyle mücadele etmek için 800 milyar avroya kadar para harcadı” diyen Kochetkov, "Bugün fazladan kaynak olmadığı varsayılabilir. Artı Amerikan jeopolitik çıkarlarını sağlamak için büyük masraflar. Aynı zamanda, hem ekonomik nedenlerle hem de jeopolitik nedenlerle Avrupa ülkelerine borç vermek isteyen daha az insan var" ifadelerini kullandı.
Siyasi açıdan Türkiye'ye yönelik bu tavır şaşırtıcı değil. Ankara yıllardır AB üyelik vaatleriyle besleniyor ama her seferinde önüne engeller, sebepler çıkarılıyor. Bu nedenle Kochetkov, Türkiye'nin Orta Doğu'daki işlere müdahil olmasının giderek daha belirgin hale geldiğine inanıyor.
Sonuçlar açık: Ankara, ABD ve Avrupa için yalnızca jeopolitik hedeflerine ulaşmak için bir araç olmuştur ve olmaya devam etmektedir. Uzman, bu nedenle, Türk seçkinlerinin kendi ulusal çıkarlarının ve hayali değil gerçek müttefiklerinin giderek daha fazla farkına varacağına inanıyor.
Değerlere karşı liberaller
Rusya Bilimler Akademisi Avrupa Enstitüsü Alman Araştırmaları Merkezi'nin önde gelen araştırmacılarından Alexander Kamkin de, Orta Doğulu Müslümanların liberal Avrupalılardan daha hümanist olduklarını söylüyor. Türkiye'ye sınırı olan ülkeler Azerbaycan, Gürcistan ve Rusya trajedinin ardından ilk saatlerde kurtarma ekiplerinin yanı sıra kapsamlı insani yardım gönderdi. Basra Körfezi ülkeleri de aynısını yaptı.
Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri ise, Charlie Hebdo'nun Fransızca baskısında yayımlanan "Türkiye'de deprem. Tank göndermeye bile gerek yok" yazılı aşağılık karikatürünü görmezden gelip başsağlığı dilemekle yetindiler. Türkiye'de bu mutlaka değerlendirilecek ve bir yere not edilecektir.
‘Batı'nın amacı Erdoğan'ı görevden almak'
Alexander Kamkin, “Batı medyasında sık sık depremin Türkiye'de güç değişimine katkı sağlayacağı fikri savuşturuldu. Dolayısıyla mütevazı yardım, bu ülkeyi ‘yabancı' olarak görmelerinden, ‘altın milyar' içinde yer almamalarından kaynaklanmıyor. Her şeyden önce bu alçakgönüllülük, Türkiye'deki durumu baltalamayı, Erdoğan'ı görevden almayı hedefliyor" dedi.
Aksine, depremle ilgili durum, Moskova ve Ankara'nın karşılıklı yarar sağlayan işbirliği kurmaya hazır olduğunu doğruladı. Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'nden gelen dış baskıyla ilişkili riskleri dengeleyen Türkiye'ye önemli ekonomik faydalar sağlıyor. Batı'nın aksine Rusya, realpolitik ve hümanizm temelinde hareket ediyor ve "sahte hümanistlerin" başkalarından bekledikleri ama kendilerine bağlı kalmadıkları ilkelere göre değil.
