Azerbaycan ile Ermenistan, ABD'nin başkenti Washington'da Beyaz Saray'da düzenlenen üçlü zirvede paraflanan Barış ve Devletlerarası İlişkilerin Kurulmasına İlişkin Anlaşma metnini kamuoyuna açıkladı. 17 maddeden oluşan metin, karşılıklı egemenlik tanıma, toprak bütünlüğüne saygı, güç kullanımından kaçınma ve diplomatik ilişkilerin tesisi gibi hükümler içerdi.
Anlaşma, ABD Başkanı Donald Trump'ın ev sahipliğinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın katıldığı zirvede, iki ülkenin dışişleri bakanları tarafından paraflandı. Eş zamanlı olarak iki ülke dışişleri bakanlıklarınca yayımlanan metnin ilk maddesinde tarafların, eski Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği'ne ait cumhuriyetler arasındaki sınırların uluslararası toplumca tanındığını teyit ederek, egemenlik ve toprak bütünlüğünü tanıdığı belirtildi. İkinci maddede tarafların birbirlerine karşı hiçbir toprak iddiası bulunmadığını ve gelecekte de bulunmayacağını onayladığı ifade edildi.
Üçüncü maddede, tarafların birbirlerinin siyasi bağımsızlığına karşı güç kullanmaktan veya bu yönde tehditte bulunmaktan kaçınacağı, topraklarının üçüncü taraflarca BM Şartı'na aykırı şekilde kullanılmasına izin vermeyeceği hükmü yer aldı. Dördüncü madde ile iç işlerine karışmama ilkesine atıfta bulunuldu. Beşinci madde, anlaşmanın onaylanmasından sonra Viyana Diplomatik ve Konsolosluk İlişkileri Sözleşmeleri çerçevesinde diplomatik ilişkilerin tesis edilmesini düzenledi.
Altıncı maddede sınır belirleme ve işaretleme çalışmalarının iyi niyetli müzakerelerle yürütüleceği belirtildi. Yedinci madde ile ortak sınırlarda üçüncü taraf kuvvetlerinin konuşlandırılmaması ve güvenlik tedbirlerinin uygulanması kararlaştırıldı. Sekizinci madde, hoşgörüsüzlük, ırkçı nefret, ayrımcılık, şiddet içeren aşırılık ve terörizmin tüm biçimlerinin kınanmasını içerdi. Dokuzuncu madde, kayıp kişilerin akıbetinin belirlenmesi ve adaletin sağlanması konusunda işbirliği yapılmasını öngördü.
Onuncu maddede, ekonomi, ulaştırma, çevre, insani ve kültürel alanlarda işbirliği yapılabileceği kaydedildi. On birinci madde, uluslararası anlaşmalara halel getirmeme hükmünü içerdi. On ikinci madde, anlaşmanın iç hukuka dayalı gerekçelerle uygulanmamasını yasakladı. On üçüncü madde, uygulanmayı izleyecek ikili komisyonun kurulmasını düzenledi. On dördüncü ve on beşinci maddeler, uyuşmazlıkların istişare yoluyla çözümü ve mevcut devletlerarası iddiaların geri çekilmesini kapsadı. On altıncı madde yürürlük şartlarını, on yedinci madde ise metnin dillerini belirtti.
Paraflanan metin, anlaşmanın yürürlüğe girdiği anlamına gelmiyor. Anlaşmanın resmileşmesi için Ermenistan Anayasası'ndaki Azerbaycan'a yönelik toprak iddialarının kaldırılması gerekiyor. Taraflar, Mart 2025'te metin üzerinde mutabakata varmış, 8 Ağustos'ta Beyaz Saray'da düzenlenen zirvede imzaya giden yolda önemli bir adım atmıştı.