ABD'in önde gelen dış politika dergilerinden Foreign Policy, son sayısında ilginç bir analize yer verdi. Analizde Avrupa'nın gerçekçi olmadığı ileri sürülerek; AB liderlerinin, haklarına baskı ve zulüm uygulayarak demokratik dışı yollarla iktidara gelen Sisi gibi bazı Arap ve Afrika ülke liderlerle olan bağını eleştirdi.
Avrupa ülkelerinin bakış açının, demokratik değerler olmadığı ileri sürülen derginin analizinde; AB ülke liderlerinin Ortadoğu ve Afrika'daki askeri otoritelere ‘dış kaynamak sağlama sözü' vermesi de eleştirildi.
ZİRVEYE KATILAN ÜLKELERİNİN
ÇOĞUNDA, 'DEMOKRATİK
DEĞERLER'E UYAN ÜLKE YOK
Avrupa'nın Arap komşuları eski sömürge mülkleriyle olan ilişkilerinde, sadece söz konusu olan dolu tarih değildir.
24 ve 25 Şubat'ta Mısır, Şarm El Şeyh'de, Arap Birliği ile Avrupa Birliği arasındaki eşi benzeri görülmemiş zirve, siyasi rejimlerin çatışmasıydı. AB, demokrasiyi, hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını onaylayan değerlere dayalı bir dış politika ile gurur duyuyor. Mısır'da buluştuğu 30 Arap ülkesinden sadece Tunus bu kriterlere uyuyor.
Sonunda, zirveye Almanya Şansölyesi Angela Merkel de dahil olmak üzere 20 Avrupa hükümet başkanı katıldı. Ancak zirveye katılanlar, iki özel konuk olan Sudan Devlet Başkanı Ömer El Beşir ve Suudi Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman'a yakın olmaktan çekindiler.
AB LİDERLERİ, SİSİ'YE KARŞI
GERÇEK YÜZÜNÜ GÖSTERMEDİ
Bu, Avrupalıların kızarıklıklarını engellemiş olabilir; ancak, Avrupa Birliği (AB), idam tartışmalarının gölgesindeki Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi'ye karşı uyumsuzluğunu gösterebilirdi.
Sisi, 2013 yazında Müslüman Kardeşler'in usulüne uygun, demokratik yollardan seçilmiş hükümetini yüzlerce can pahasına deviren eski bir general. İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne göre; 60 binin üzerinde siyasi muhalifini çok sayıda gazeteciyi hapse tıkan, ülkeyi ‘demir yumrukla' yöneten Sisiy'di…
Sadece geçen ay, Müslüman Kardeşler'in 9 üyesi öldürüldü. 2011 devrimi tarafından uygulamaya konulan demokratik olarak seçilmiş hükümetin devrilmesi, başlangıçta geçiş niteliğindedir. Sisi'nin destekçileri, generalin 2034 yılına kadar iktidara gelmesini sağlamak için baskı yapıyorlar.
Toplantıya kadılan Suudiler bile, AB liderlerini rahatsız etmiyor. Kral Selman, sahneyi terk etmeden önce yaptığı zirve konuşmasında utanç verici bir şekilde tökezledi.
AVRUPA NEDEN OTORİTER
LİDERLERLE İLİŞKİLERİNE
ÖNEM VERİYOR?
Avrupa, insan hakları fedakarlıklarını anarşik bir dünyada gerekli diplomasi ücretleri olarak göstermeye alışmıştır. Bu kendi kendini beğenmedir - aynı zamanda kendini aldatmadır. Asıl soru, Avrupa'nın neden bu tür otoriter rejimlerle hükümetten hükümete ilişkilerin geliştirilmesinin çok önemli olduğunu düşündüğüdür.
Arap Birliği ile bir toplantı için temel gerekçesi, Avrupa'nın komşularıyla konuşması gerektiğidir. Bunu inkar etmek zor. Şarm El Şeyh'te konuşmadan başka bir şey yapılmadı. Ancak bu, etkileri olmadan olmaz. Sisi meşruiyeti arzu ediyor. AB, Sisi'ye tribün için bir platform sunar. Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk, toplantıyı, Sisi'nin otoriter rejimini kültürel milliyetçilik afişine sardığı tuhaf bir basın toplantısı ile sonlandırdı.
Sisi'nin, bazı AB ülke liderlerin eleştirilerine tepki göstererek “Bize insanlık hakkında bilgi vermeyeceksin” dedi. Sisi, sadık Mısırlı gazetecilerin saflarından övgüyle alkış aldı. Sisi, Avrupalılar ve Araplar'ın insanlık değereleri ile etik anlayışlarının farklı olduğunu söyledi.
Aslında o toplantıda bulunanlar Sisi'nin bu açıklamalarına tepki göstermeliydiler. Bağımsız bir oylama yaptığımızda, Mısır kamuoyunun büyük bir bölümü Sisi rejiminin şiddetine itiraz ediyor.
AVRUPA'NIN, 'GÜCÜN KİRLİ BİR KELİME'
OLDUĞUNU KABUL ETMESİNİN
ZAMANI GELDİ ARTIK
AB'nin otoriter liderlerle olan bağını sorugulayan eski üst düzey Avrupalı bir diplomat da, Mısır zirvesinden önce İsviçre'de yaptığı konuşmada, Avrupa'nın artık “gücün” kirli bir kelime olduğunu kabul etmesinin zamanı geldiğini belirterek, “Bazen dans pistinde olanlarla dans etmek zorundasınız” dedi.
Bu aslında mantıklı geliyor mu? Avrupalıların dans ettiği tür güçler nelerdir? Avrupa'nın neden hiç dans etmesi gerekiyor?
Elbette, Sisi'nin iktidar gücünü elinde tutması, şimdilik sağlam görünüyor. Kesinlikle acımasız. Fakat onun rejimi Mısırlılara uzun vadeli olumlu bir bakış açısı sunuyor mu? Bu çok daha az açıktır ve Mısır'ın ana ticaret ortağı olarak Avrupa'nın konuyla ilgili bir sözü var. Halen ticaret payı yüzde 30'dur. Çok daha büyük olabilirdi. Sisi'nin mahkemesinde AB, Arap Baharı 2011'de başladığında alçakgönüllü olarak bırakılan Libya'nın Muammer el-Kaddafi'siyle veya Mısır'ın kendi Hüsnü Mübarek'le olan bağlılığının utancını unutmuş mu?
Coğrafya gerçeğinin yanı sıra, AB'yi bu tür yöneticilerle uğraşmaya zorlayan şey nedir? “Gerçekçilik”e atıfta anlatım var. Sıklıkla, kirli ellerin trajik gerekliliğini öne sürerek, bu tür bir konuşma “neden” ve “nedense” hakkındaki soruları öngörmez.
