Meltem Suat Timeturk Dış Haberler Servisi/Özel
RBK gazetesine konuşan Agee, şirketlerin dönüş için iki temel koşulun yerine gelmesini beklediğini belirtti: Ukrayna'da bir barış anlaşmasının imzalanması ve Batı'nın Rusya'ya uyguladığı yaptırımların kaldırılması.
Şirketlerin Geri Alım Opsiyonları
2022–2023 yıllarında Rusya'dan ayrılan Amerikan şirketlerinin yaklaşık yüzde 20'sinin, varlıklarını daha sonra geri alma seçeneğiyle çıkış yaptığını hatırlatan Agee, bu sözleşmelerin süresinin 2026–2027 yıllarında dolacağını kaydetti.
Rusya'da bu opsiyonların kullanımına sınırlama getirilmesi yönündeki tartışmalara da değinen Agee, “Şirket hisseleri satıp sonra ucuza alıyor gibi görünüyor. Ama aslında onlara bu varlıkları geri alma ve dönme imkânı tanıyoruz. Bu da Rusya'nın iş yapmaya açık olduğunun bir sembolü olur” dedi.
ExxonMobil Örneği Olumlu Sinyal Olarak Görülüyor
Agee, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in geçtiğimiz günlerde aldığı bir kararla ExxonMobil'e Sahalin-1 projesindeki payını geri alma izni vermesini, Amerikan şirketleri açısından olumlu bir işaret olarak değerlendirdi. ExxonMobil'in henüz kesin bir dönüş kararı olmadığını vurgulayan Agee, “Bu, çok olumlu bir sinyal” ifadelerini kullandı.
Yaptırımlar En Büyük Engel
AmCham Başkanı, mart ayında yaptığı açıklamada Amerikan şirketlerindeki “iyimserliğin arttığını” belirterek, hangi yaptırımların öncelikli olarak kaldırılması gerektiğine dair bir rapor hazırlayıp Washington'a sunacağını söylemişti.
O dönem Ticaret Odası, özellikle havacılık sektöründeki kısıtlamaların, Amerikan şirketlerinin Rusya'ya yatırım yasağının ve Rus bankalarına yönelik yaptırımların kaldırılmasını istemişti. Agee, mevcut yaptırımlar nedeniyle iş yapma maliyetlerinin birkaç kat arttığını vurgulamıştı.
Avrupa İş Derneği Araştırması: Yaptırımlar Baskıyı Artırıyor
Avrupa İş Derneği'nin (AEB) Haziran 2025'te yayımladığı araştırmaya göre, yabancı şirketler için en büyük engeller ABD ve AB yaptırımları, Rusya'nın karşı önlemleri ve jeopolitik belirsizlikler olmaya devam ediyor.
Araştırmada, yaptırımlardan olumsuz etkilendiğini belirten şirketlerin oranı 2024'teki yüzde 80 seviyesinden 2025'te yüzde 87'ye yükseldi.
En ağır etki yaratan kısıtlamalar ise Rus bankalarına yönelik yaptırımlar, ihracat-ithalat kısıtlamaları, Rusya'nın döviz rezervlerinin dondurulması, SWIFT sisteminden çıkarılma, ulaşım engelleri ve yazılım kullanımına getirilen yasaklar oldu.