“Afrika hızla değiştiği ve içinde Fransa olmadan da yaşanabileceğine inanan yeni bir zihniyet ortaya çıktığı için, Fransız manipülasyonu artık Afrika halkları tarafından atalarında olduğu gibi kolayca aldatılmıyor” diyen gazeteci Tevfik Rabhi, “Fransız Büyükelçisi'nin Mali'nin başkenti Bamako'dan sınır dışı edilmesi, tüm Afrika Sahel bölgesindeki durumun Fransa aleyhine değiştiğinin bir işaretidir” yorumunda bulundu.
Cezayirli gazeteci ve yazar Tevfik Rabhi'nin, Alquds-co-uk'da “Afrika'daki Fransız karmaşasına veda” başlıkla yayımlanan yazısından kısaltılarak alınmış bölümler şöyle:
“Fransa ile Mali arasındaki ikili ilişkiler tehlikeli bir bozulma düzeyine ulaştı. Mali'deki hiçbir yönetici, ülkenin 1960 yazındaki bağımsızlığından bu yana, Fransız büyükelçisini ülkeden kovmaya cesaret edemedi. Ancak yeni darbeciler Paris'i hayrete düşüren bir hareketle bunu yapacak cesareti buldular.”
“Fransız büyükelçisinin Bamako'dan sınır dışı edilmesi tüm Afrika Sahel bölgesindeki durumun Fransa aleyhine değiştiğinin bir işaretidir. Aynı zamanda Fransa'nın eski Afrika kolonileri üzerindeki siyasi, askeri, stratejik ve ekonomik egemenliğinin bir düşüş aşamasına girdiğinin bir işaretidir.”
“Afrika sosyal, kültürel ve demografik olarak değişti ve Fransız vizyonu değişmedi. Fransızlar bugün Afrika'ya altmışlı yıllardaki gibi bakıyorlar. Macron'un ona bakışı Charles de Gaulle, Georges Pompidou ve Valéry Giscard d'Estaing'inkinden çok farklı değil. Bu görüş, üstün ve ırkçı olmasının yanı sıra, darbeler başta olmak üzere Afrika'daki her olaya çifte standart uygulamaktadır.”
"Fransa'nın Afrika'daki herhangi bir darbeye ilişkin tutumunun özgürlük, haklar ve medeni yönetim ilkeleri ve sloganlarıyla hiçbir ilgisi yoktur. Çıkar ve hegemonyanın kalıcılığı belirleyici faktördür. Darbe ülkede ve bölgede Paris'in çıkarlarına hizmet ederse, onu tüm dünyada destekleyecek ve savunacaktır. Tersi olursa, tozlu çekmecelerinden, özgürlük, hak ve sivil yönetim kurumlarının sloganları sarılacak ve kovulacaktır. Paris genellikle vaaz vermesine ve yukarıdan emirler ve direktifler vermesine izin verir.
Ve Afrika hızla değiştiği ve içinde Fransa olmadan da yaşanabileceğine inanan yeni bir zihniyet ortaya çıktığı için, Fransız manipülasyonu artık Afrika halkları tarafından atalarında olduğu gibi kolayca aldatılmıyor. Fransızların gerçekçi bir şekilde anlaması ve ele alması gereken şey buydu.”
“Bugünlerde Fransız basınını okuyan her kimse, Afrika Sahel ülkelerinde artan Fransa karşıtı duygulara artan bir ilgiyle durduruluyor. Gecikmiş bir uyanış ve bunun üzerine, Fransız politikacıların dikkatini çekmiyor gibi görünüyor ve sonuç bu düşüş ve Fransa'nın maruz kaldığı stratejik ve siyasi kayıplar oldu.”
“Fransız Büyükelçisi'nin Mali'nin başkenti Bamako'dan sınır dışı edilmesi, iki ülke arasında dünya çapında tekrarlanan bir gerilim olarak okunamasa da, bu, tüm Afrika Sahel bölgesindeki durumun Fransa aleyhine değiştiğinin bir işaretidir.”
“Özelde Mali'deki ve genel olarak kıyı ülkelerindeki Fransız gerilemelerini açıklayan birkaç okuma var. Bu nedenlerden bazıları yerel ve bölgesel, bazıları Fransa'da, bazıları ise iki ülke dışında. Afrika toplumlarının doğal gelişimi ve bu ve diğer faktörlerin sonucu olarak Fransız varlığının erozyona uğramasının yanı sıra, Afrikalıları baştan çıkarmayı başaran, Fransızlara olan hesaplarını bozan yeni oyuncular var Amerika Birleşik Devletleri'ne ek olarak: Çin, Rusya ve Türkiye…
Çin sessizce ama etkili bir şekilde Afrika'ya giriyor. Çin'in kıtaya olan ilgisi, geleceğe yönelik bir içgörünün yönlendirdiği yirmi yıldan fazla bir süre önce başladı. Finansman, zorlu şartlarına ve risklerine rağmen, Çin'in Afrika'ya açılan tercih ettiği kapıdır. Çin'in şu veya bu şekilde ortak olmadığı kıta ülkelerinden birinde büyük bir ekonomik veya stratejik proje bulmak bugün nadirdir.”
"Rusya da aktif olarak nüfuz ediyor, her zamanki gibi savaşlara ve güvenlik krizlerine yatırım yapıyor. Rusların kıtaya giriş kapısı olarak güvenlik ve istihbarat çalışmalarını seçmesi şaşırtıcı değil. Moskova, Fransızları Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki güvenlik çalışmalarından çıkardıktan sonra, Fransızlara karşı hem otorite hem de halk olarak rahatsızlığından ve bir alternatif ihtiyacından yararlanarak dikkatini Mali'ye yöneltti. Rusların planlarının bölgede bu iki ülke dışında da hedefler içerdiğini tahmin etmek kolay. Rusların vurucu kolu, Kremlin'e yakın bir paramiliter grup olan Wagner Grubu. Moskova'nın buradaki istihbaratı, Rus devletinin yasal veya ahlaki sorumluluğa tabi tutulduğunda eylemlerinin sonuçlarına katlanmadan Wagner Grubu aracılığıyla hedeflerine ulaşmasıdır.”
“Türkiye, özellikle Fransız pastasından kaptığı Afrika'da önemli bir paya sahiptir. Ankara'nın kıta üzerindeki etkisi, ekonomik, ticari ve hatta dini projelere ve daha az ölçüde güvenlik ve askeri projelere bağlıdır. Türk mevcudiyetinde, Afrika'daki Fransız çıkarlarının kasıtlı olarak hedef alınması söz konusudur. Pek çoğunun bilmediği şey ise, son yıllarda Türk şirketlerinin birkaç Afrika ülkesinin ordusuna günlük ihtiyaçlarını karşılamaya başladığıdır. Bu orduların bir kısmı, onlara büyük faturalar karşılığında ihtiyaçlarını karşılayan Fransız şirketlerinin vesayeti altındaydı.
Fransızların zirveler ve etkinlikler düzenleyerek olup bitenleri telafi etme girişimleri, acının bir işaretidir, ancak aynı zamanda kafa karışıklığının ve konu üzerindeki kontrolün kaybının da kanıtıdır. Fransa/Afrika zirvelerinin modası ve modası geçti. Bugün Rusya/Afrika Zirvesi, Türkiye/Afrika Zirvesi ve Çin/Afrika Forumu var. Geçen sonbaharda Paris, Montpellier'de (güney Fransa) bir zirve düzenleyerek "sıradan" düşünmeye çalıştı. Bu iyi bir girişimdi, ancak masum ve hedef dışı değildi çünkü çoğu Afrika ülkesindeki sivil toplumun, sivil örgütlerin ve aktivistlerin her birinin kendi ülkelerinin hükümetlerinin kontrolü altında olduğu gerçeğini görmezden geldi. Elysee'ye bahse giren genç adamlar bile Macron'u Fransa'nın kıtalarındaki politikaları, kibri ve kalıcı sömürge zihniyeti hakkında utanç verici sorular ve eleştiriler yağmuruna tuttu.
Fransa'nın Afrika'daki açmazı, katılımın türü ve miktarı ne olursa olsun, zirveler veya toplantılarla ele alınamayacak kadar çeşitli ve çok büyük. Belki de Fransa'nın Afrika'yı sonsuza dek kaybettiğini kabul etmesi gerekiyor, çünkü dünya değişiyor ve uzun süredir onu hor görüyor. Egemen ve egemen Afrikalı seçkinler Fransa'ya bağlılıklarını sürdürseler bile toplumlar farklı bir şeydir.”
