New York belediye başkanlığı seçimlerinde zaferinin açıklanmasının hemen ardından İsrailliler, Mamdani'nin zaferinin İsrail politikasına yönelik daha fazla Amerikan baskısı, Filistinliler lehine hareketi ve İsrail'in Gazze'deki imha savaşının Zahran Mamdani'nin zaferi üzerindeki etkisinin boyutu konusunda uyarılarda bulundu.
İsrailliler, Müslüman adayın en önemli ve en büyük Amerikan eyaletlerinden birinin belediye başkanlığındaki zaferini nasıl karşıladı? Mamdani'nin zaferi, hem Amerikalı hem de İsrailli Yahudiler arasında nasıl bir ayrışmaya yol açtı? Zaferin, özellikle Gazze ile ilgili olarak, ABD'nin İsrail'e yönelik politikasını etkileme olasılığı da var.
Zahran Mamdani'ye yönelik düşmanca ve ırkçı açıklamalar
İsraillilerin Zahran Mamdani'nin zaferine tepkileri, "İsrail karşıtı", "Filistin yanlısı" ve "anti-Semitik" gibi İsrail tartışmalarında en sık kullanılan tanımlamaların kullanılmasına odaklandı. New York'taki Yediot Aharonot muhabiri Daniel Adelson bile, Mamdani'nin İsrail düşmanlığına dikkat çekmekle kalmadı, aynı zamanda Suriye kökenli ve kendisi gibi İsrail düşmanı olan sanatçı eşi Rama Dewji'ye de atıfta bulundu.
Adelson, Mamdani'nin 2018'de Amerikan vatandaşı olduktan ve iki yıl sonra New York Kongresi'ne seçildikten sonra konumunu İsrail'e karşı yasa tasarılarını desteklemek için kullandığını ileri sürdü.
Mamdani'nin İsrail'e karşı sert bir eleştirmen olduğunu, İsrail'in bir Yahudi devleti olarak var olma hakkını tanımayı reddettiğini, İsrail'i Gazze'de soykırım yapmakla suçladığını ve Filistin yanlısı "intifadayı küreselleştirme" çağrısından da geri durmadığını sözlerine ekledi.
Mamdani, New York'u ziyaret etmesi halinde Netanyahu'yu tutuklamakla tehdit etti ve bunu yapacak yasal yetkisi olup olmadığı konusunda şüpheler olmasına rağmen, Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı'nın kendisi hakkında çıkardığı uluslararası tutuklama emrini uygulamaya çalışacağını söyledi.
Başkan Donald Trump, Mamdani'nin kazanmasını engellemek için bizzat çaba sarf etmiş, şehirdeki Yahudileri ona oy vermemeleri yönünde uyarmış ve "Yahudilerden nefret etmesine rağmen kendisine oy veren her Yahudi aptaldır" demişti.
Ancak Mamdani anti-Semitik olduğunu reddediyor ve seçim kampanyası boyunca Yahudi oylarını kazanmaya çalışıyordu. İbrani Yeni Yılı vesilesiyle İbranice "Mutlu Yıllar" dilediği bir video yayınlıyor ve danışmanlarının çoğunun Yahudi olduğunu defalarca belirtiyordu.
ABD'deki bazı büyük Yahudi örgütleri, Zahran Mamdani'yi anti-Semitik tutumlar benimsemekle suçlayan ortak bir bildiri yayınladı ve onu, şehirde can emniyeti, İsrail'e destek ve İsrail'in meşruiyetini zedeleyen her türlü konuşma ve eylemi kınamak için sorumlu tuttu.
Açıklamayı, Anti-Defamation League (ADL), Amerikan Yahudi Komitesi (AJC), New York Yahudi Federasyonu (UJA-NY), Topluluk İlişkileri Konseyi (JCRC-NY) ve New York Hahamlar Mahkemesi gibi Amerika'daki bazı Yahudi örgütleri imzaladı.
Yahudi bölünmesi ve İsrail'in Mamdani'ye oy verenlere yönelik öfkesi
Washington'daki eski İsrail Büyükelçisi Zalman Şovali, Yahudi seçmenler arasında on binlerce "aptalın" da yardımıyla Zahran Mamdani'nin zaferinin başka yerlerde de yankı bulacağını düşünüyordu; çünkü Yahudi nüfusunun çok yüksek olduğu bir şehirde Demokrat Parti'nin İsrail karşıtı bir adayı desteklemesinin, siyasi, ekonomik, kültürel ve medya güç merkezlerini kontrol etmeyi amaçlayan bir stratejinin habercisi olarak yorumlanması göz ardı edilemezdi.
Yedioth Ahronoth, Mamdani'nin zaferinin New York Yahudileri arasında bölünmeye yol açtığını ve Siyonizm'e karşı çıkmasına rağmen, Brooklyn'den, aslen Tel Aviv'in kuzeyinden olan ve dört yıldır New York'ta yaşayan Roni Zahavi de dahil olmak üzere, hatırı sayılır sayıda İsraillinin onu desteklediğini açıkladı.
Zahavi, İsraillilerin İsrail ile doğrudan bağlantısı olmayan seçimlerle meşgul olmalarına ve bu konuda paniklemelerine şaşırdığını ifade etti. Bu, İsrail'in dünyadan ne kadar kopuk olduğunu gösteriyor.
"Beni en çok kızdıran şey, kadın tacizcisi "Komo" gibi bir adaya oy vermemi istemeleri.” diyen Zahavi, şöyle devam etti:
"Mamdani'nin işgale karşı duruşunu benimsiyorum. İşgal devam ettiği sürece İsrail'in boykot edilmesini destekliyorum. Gazze'de Filistinlilerin öldürülmesiyle bağlantılı olan, işgal ordusuna fon sağlayan, insan hakları ihlallerini ve Filistinli tutuklulara tecavüzü destekleyen kuruluşların boykot edilmesini destekliyorum. Yerleşimlere bağış yapan derneklerin vergi muafiyetinin kaldırılmasını destekliyorum. New York'ta yaşayan biri olarak vergilerimin yerleşimlere gitmesini istemiyorum."
Zahavi, ayrıca İsrail hükümetini faşist olarak görüyor ve boykot edilmesi gerektiğini düşünüyor.
Ona göre Mamdani'ye yönelik "anti-Semitik" suçlaması, Siyonist propagandanın tuzağına düşmek anlamına geliyor. Dahası, İsraillilerin ondan "cihatçı" olarak bahsetmesi, Eylül 2001 saldırılarına destek verdiği iddiası ve New York'ta İslam hukukunu uygulayacağı iddiası komik:
“Bunlar ırkçı ifadeler ve New York'ta yaşayan bir Yahudi ve İsrailli olarak bunları duymak beni derinden üzüyor.”
Şehirdeki ultra-Ortodoks cemaatinin takipçileri arasında da bir bölünme yaşandı. Satmar Hasidik tarikatının liderlerinden Haham Moşe İndig, Williamsburg'daki bir toplantıda Mamdani'ye desteğini açıkladı. Diğer hahamlar Haskel Berkowitz, Avrum Birch ve Shalem Yaakovitz ise şunları söyledi:
"Mamdani'nin temsil ettiği Demokrat Parti içindeki ilerici hareket, Tevrat'a bağlı Yahudiler olarak yaşama yeteneğimizi tehdit ediyor."
Walla! internet sitesinin muhabiri Eidan Kifler, Haham Angela Buchdell'in Mamdani'nin zaferinin "Yahudi cemaatimiz için varoluşsal bir an" olduğunu ve "New York Yahudilerinin tekrar yabancılaşacağından endişe duyulduğunu" söylediğini aktardı.
Kifler şöyle devam etti:
"Siyonizm karşıtı söylemin uygulandığı ve yaygınlaştırıldığı, İsrail'in sürekli olarak suçlandığı ve dünya sahnesindeki en kötü oyuncu olarak gösterildiği, çocuklarımızın kendilerine Siyonist demekten utandığı veya Yahudi sembolleri takmaktan korktuğu bir ülkede yaşamaktan korkuyorum."
Haham Buchdale, Mamdani'nin İsraillileri her zaman şeytanlaştırdığını, onlara karşı eski düşmanlık klişesini tekrarladığını, onları tüm sorunların kökü olarak gördüğünü, Gazze'deki soykırımdan sürekli bahsetmesinin, Hamas'ı terör örgütü olarak tanımlamaya karşı çıkmasının ve İsrail'in bir Yahudi devleti olarak varlığını açıkça reddetmesinin, her yerdeki Yahudiler için bir aşağılanma ve dışlanma ortamı yarattığını iddia etti.
Haham Eliot Cosgrove ise, Mamdani'nin zaferini New York'taki Yahudi siyasi yaşamının dokusuna yönelik bir tehdit olarak değerlendirdi ve bu durum onların endişelerinin boyutunu ortaya koydu. Ona göre Mamdani, "İntifadayı küresel hale getirelim" gibi kışkırtıcı sloganları kınamayı reddediyor, İsrail'in bir Yahudi devleti olarak meşruiyetini reddediyor, başbakanının New York'a girmesi halinde tutuklanması çağrısında bulunuyor ve İsrail'i suçluyor.
İsrail'i izole edecek küresel bir olguya dair korkular
Amerikan siyaset tarihçisi Kobi Barda, Yediot Aharonot'ta yayınlanan bir makalede, Mamdani'nin zaferinin, dünyanın tek Yahudi devletinin hakkına meydan okumayı amaçlayan daha geniş bir eğilimin parçası olduğunu ve seçim kampanyasını İsrail'e yönelik sert eleştirilere odaklaması, "intifadayı küreselleştirme" girişimleri yapması ve siyasi sermayesinin büyük bir kısmını ona karşı düşmanca pozisyonlar üzerine kurması nedeniyle İsrail ile ilişkiler üzerinde olumsuz etkileri olacağını iddia etti.
Barda, şu değerlendirmede bulundu:
“Dünyanın en büyük Yahudi topluluklarından birinin yaşadığı bir şehirde bunun yaşanmasının bir tesadüf olmadığını savunan Trump, ABD'deki Cornell Üniversitesi ile Hayfa'daki Technion Enstitüsü arasındaki akademik işbirliğini iptal etme niyetini açıkladı, İsrail tahvillerine yatırımların durdurulacağını, "İslamofobiyle mücadeleyi genişletmek" adına belediyelerdeki antisemitizm birimlerinin azaltılacağını ve çok net bir küresel vizyona işaret eden diğer adımları anlattı.
Trump, Zahran Mamdani'nin seçilmesinin çok daha geniş bir olguyu yansıttığını belirtti. New York Belediye Başkanlığı, yüz binlerce işçinin doğrudan ve dolaylı olarak istihdam edildiği ve bütçesinin tüm eyaletlerin bütçelerini aştığı Amerika Birleşik Devletleri'ndeki en önemli görevlerden biridir. Bu görev Mamdani gibi birinin eline geçtiğinde, beklenen sonuç köklü bir değişim olacaktır.
Mamdani'nin zaferi aynı zamanda İsrail'e bir işaret olarak görülüyor ve bu durum, ilişkilerin giderek Amerikan iç meselesine dönüşmesine, kamuoyunun bölünmesine ve siyasi bir yanıt gerektirmesine yol açıyor. Yakın zamana kadar desteklenmesi olağan karşılanırken, bugün gerçek bir kamuoyu tartışmasının konusu haline geldi. New York'ta yaşananlar, Tel Aviv ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Yahudi cemaatinde endişelere yol açmalı. Mamdani'nin zaferi, yalnızca Trump liderliğindeki Amerika için değil, aynı zamanda İsrail ile tarihi müttefiklerinden biri arasındaki ilişki için de bir sınav olacak.”
Aynı zamanda İsrailliler, dünya çapında Mamdani'yi destekleyen seslere dikkat çekti. Bunlardan en dikkat çekeni, liderliğindeki partide antisemitizm iddiaları nedeniyle görevden alınan İngiliz İşçi Partisi'nin eski lideri Jeremy Corbyn'di. Corbyn, Amerika Demokratik Sosyalistler Örgütü adına Mamdani için bir bağış kampanyası yürüttü ve onu "dünya Gazze katliamını görmezden gelirken Filistin'in sesi" olarak tanımladı.
Siyonizm karşıtı "Barış İçin Yahudi Sesi" hareketinin üyesi ve Netanyahu hükümetini sert bir dille eleştiren Yahudi aktör Wallace Shawn, Midtown Manhattan'da Zahran Mamdani'yi destekleyen bildiriler dağıtırken görüldü.
İsrailli bakanlar Mamdani'ye kapsamlı bir saldırı başlattı
Walla! haber sitesinin yazarı Yehuda Schlesinger, Mamdani'nin zaferinin "Yahudilerin Yahudilerden nefret ettiği" yeni bir gerçeklik yarattığını ve ülkeye düşman olarak algılanan aday olması nedeniyle İsrail'de büyük bir karışıklığa yol açtığını iddia etti. Hükümetten Mamdani'nin seçilmesine resmi bir yanıt gelmese de, bakanlar sosyal medya hesaplarında Mamdani'nin seçilmesini protesto eden uzun ve sert ifadeler içeren mesajlar yayınlayarak bir kampanya başlattılar.
Miras Bakanı Amichai Eliyahu, İsrail ve askerlerine olan nefretini gizlemese de, kendisini destekleyen New Yorklu Yahudilere saldırdı. Ancak, "Yahudilerden nefret eden Yahudiler" tarihin başlangıcından beri aramızda olmasına ve her zaman orada olmasına, bazen toplumun kenarlarında, bazen de liderlik pozisyonlarında bulunmasına rağmen, yanında Amerika Birleşik Devletleri'nin kalbindeki antisemitizmi desteklemek için ellerini kaldıran bazı Yahudiler buldu.
İsrailli bakan, "Bu acı bir gerçek, ama gerçek. Onları İsrail'de düşmanımızın yanında duran, devlete karşı dilekçe imzalayan, askerleri boykot etmeye çalışan ve İsrail'e silah tedarikinin yasaklanmasını talep edenler arasında görüyoruz," dedi.
Diaspora İşleri Bakanı Amichai Shekli, Mamdani'nin zaferine duyduğu öfkeyi dile getirerek, onun bir "Hamas destekçisi" olduğunu söyledi. New York küresel özgürlüğün sembolü olduktan sonra, anahtarlarını, yirmi beş yıl önce üç bin beş yüz kişiyi öldüren cihatçıların (11 Eylül) tutumlarından pek de farklı olmayan bir Hamas destekçisine teslim etti. Bu, İsrail dışında dünyanın en büyük Yahudi topluluğuna ev sahipliği yapan New York için kritik bir dönüm noktası ve bu zafer, Yahudi mülteci kitlelerine özgürlük ve fırsat sağlayan bu yerin temellerini sarsıyor.
Zahran Mamdani'nin zaferinin bir gecede gerçekleşmediğini, bunun yerine üniversitelerdeki "Katar parası" olarak tanımladığı Siyonizm karşıtı atmosferle başladığını ve Hamas destekçilerinin New York Üniversitesi ve ABD'de Hamas'a destek verenlerin kalesi haline gelen Columbia'da başlattığı şiddetli gösterilerle devam ettiğini iddia etti.
Shikli, New York'un, özellikle de Yahudi cemaati için, bir daha asla aynı olmayacağını, çünkü Londra'nın düştüğü uçuruma doğru gözlerini kocaman açarak yürüdüğünü söylüyor ve “New York Yahudilerini İsrail topraklarında yeni vatanlarını kurmayı ciddi olarak düşünmeye çağırıyorum.” yorumunda buunuyor.
New York'ta tersine bir Yahudi göçü korkusu
Jerusalem Post gazetesinin genel yayın yönetmeni Tzvika Klein, Walla internet sitesinde yayınlanan bir makalede, Zahran Mamdani'nin zaferinin, onun Siyonizm karşıtı duruşu nedeniyle, seçimden sonra atmosferde bir değişiklik hissedileceği için New York'tan İsrail'e bir Yahudi göçü dalgasına yol açacağını öngördü.
Klein, zaferinin yalnızca siyasi bir olay olmadığını, aynı zamanda sosyal bir dönüm noktası ve Amerika'daki Yahudi toplumunun kimliği ve güvenliğinde derin bir değişimin işareti olduğunu da ekliyor. Bu nedenle, açıkça Siyonizm karşıtı olan Mamdani'nin “İsrail'e karşı Boykot, Yatırımın Çekilmesi ve Yaptırımlar (BDS)” hareketinin bir parçası olarak kamuoyu önünde aktivizm başlatması nedeniyle göçün büyük ihtimalle New Jersey, Boston veya belki de Washington, D.C. ve Florida eyaletlerine olacağını öne sürüyor.
Mamdani'nin Bernie Sanders, sosyalistler ve sert çizgideki ilericiler gibi önde gelen Amerikalı Yahudilerin desteğini aldığını, ancak New York Yahudilerinin her zaman İsrail ile ilişki kurma ihtiyacı hissetmediğini ve bu nedenle kendisine oy verenlerin büyük bir kısmının İsrail'de hayal kırıklığı yarattığını, çünkü Mamdani'nin Boykot, Yatırımların Geri Çekilmesi ve Yaptırımlar hareketinin açık sözlü bir aktivisti olduğunu belirtti.
Mamdani ayrıca Netanyahu'nun savaş suçlarından tutuklanması için küresel bir ayaklanma çağrısında bulunuyor ve Batı dünyasının, hatta tüm dünyanın en etkili belediye başkanı haline geldi. Bu durum, onun gibi daha fazla belediye başkanının önünü açıyor ve tüm bunlar, New York'taki Yahudileri bekleyen şeyin çok kötü olduğunu ve Amerika'nın geri kalanı için de yankıları olacağını doğruluyor.
Klein şöyle devam etti:
“Mamdani'nin zaferi aşırı Yahudi fanatikleri için oldukça endişe verici bir olaydır, çünkü yaklaşık altı aydır adı Siyonizm karşıtı kampanyalarla anılıyor ve kendisi İsrail'in "din temelli bir hiyerarşi" yürüttüğüne inanıyor ve New York'taki polis şiddetinin, polis memurlarının İsrail'de aldıkları eğitimden etkilendiğine inanıyor ve "Boynunuza basıldığında, İsrail ordusunda eğitim aldığını bilin" diyen kişi de kendisidir.”
Mamdani ayrıca, New York'un Filistin'deki yerleşimci suçlarına verdiği desteğin sona erdirilmesi ve kâr amacı gütmeyen kuruluşların Batı Şeria'daki yerleşimlere yardım etmesini engelleyecek mevzuatın desteklenmesi çağrısında bulundu. Bu konuşma, İsrail yanlısı yapıyla doğrudan yüzleşerek ideolojik imajını inşa etmesinde bir dönüm noktası oldu.
Mamdani'ye, Trump'ın 20 maddelik planında iddia edildiği gibi Hamas'ı neden silahsızlanmaya çağırmadığı sorulduğunda, hareketin silah bırakması gerektiğini, ancak ateşkes çağrısının tüm tarafların silah bırakması anlamına geldiğini söyledi. Bu sadece "soykırımı" durdurmak değil, aynı zamanda insani yardımların kısıtlama olmaksızın girişine izin vermek anlamına da geliyor.
Ateşkes, bu krizin nedenleri olan işgal, abluka ve apartheid ile mücadele edilerek garanti altına alınmalıdır.
İsrail çevreleri, Zahran Mamdani'nin İsrail ve destekçileriyle çatışmaya girerek, Filistin kimliği hakkında açıklamalar yaparak ve ABD'de İsrail karşıtı söylemler yayarak şehrini yöneteceğini ve bunun diğer ülkelerde domino etkisi yaratacağını bekliyordu.
"Rasyonel" İsrailli sesler paniğin yatıştırılması çağrısında bulunuyor
Channel 12 muhabiri Tomar Almagor, Mamdani'nin İsrail karşıtı başlangıçlarını, siyasi kariyerine "Filistin İçin Adalet " örgütünün öğrenci şubesini kurarak başlamasını ve eyaletteki çeşitli yerel kampanyalara katılımını ele aldı. Güçlü İsrail karşıtı duruşuyla tanınan Mamdani, Yahudi cemaati arasında endişe yaratıyor.
Daha önce Boykot, Yatırımların Geri Çekilmesi ve Yaptırımlar (BDS) hareketine destek vermiş, yerleşim yerlerine yönelik ABD yardımlarını engellemek için adımlar atmış ve İsrail'in bir Yahudi devleti olarak var olma hakkını tanımadığını açıklamıştı. Buna rağmen, şehirdeki radikal ve ilerici Yahudi gruplarından destek aldı ve kendisi de şehirdeki Yahudilerin yararına çalışacağını belirtti.
New York'ta yaşayan 1,5 milyon Yahudi'nin en büyük endişesinin, Amerikan Demokratik Sosyalistleri üyesi Zahran Mamdani'nin "meteorik yükselişi" olarak nitelendirilmesi olduğu belirtiliyor. Mamdani, gerçek bir tehlike arz ediyor.
Channel 14 muhabiri Efrat Brenner'a göre, Mamdani'nin "Soykırım" yapmakla suçladığı İsrail'e yönelik sert eleştirileri yaygın tartışmalara yol açarken, Yahudilere ayrıcalıklı haklar tanıyan resmi bir Yahudi devletini destekleyemeyeceği yönündeki açıklaması ciddi şüphelere ve bu tutumunun Yahudilere karşı iç gerginliği tırmandıracağı hissine yol açtı.
Ancak Channel 13'ün dijital editörü Liron Roddick, seçim kampanyasında dile getirdiği konuların derinlemesine incelenmesinin New York için ideal bir belediye başkanı olduğunu göstermesine rağmen, İsrail medyasını Mamdani'nin açıklamalarını abartmakla suçladı. Gerçek bir devrimci ve cesur fikirleri şehrin vatandaşlarına fayda sağlıyor. İsrail'in onu Filistinlileri destekleyen, terörizmi ve 11 Eylül saldırılarını destekleyen bir aşırılıkçı olarak gösterme çabaları, çıkar gruplarından gelen ırkçı ve yabancı düşmanı girişimlerdir.
Kendisine karşı çıkan İsraillilerin birçoğu New York'ta yaşıyor olsaydı, büyük olasılıkla ona oy verir ve savunduğu davaları desteklerlerdi. Oysa İsrail'i dünyanın merkezi olarak gören ve tüm görüşlerini Mamdani'ye karşı temellendiren İsrail medyası, Mamdani'nin ABD Başkanı değil, New York Belediye Başkanı seçildiği varsayımını göz ardı ediyor.
Mamdani'nin zaferinin açıklanmasıyla aynı zamana denk gelen bir CNN anketi, New Yorkluların yüzde 38'inin adayın İsrail konusundaki duruşunun kime oy vereceklerine karar vermede önemli bir etken olduğunu düşündüğünü ortaya koydu. Oysa Mamdani'nin İsrail konusunda yaptığı birçok sorunlu mesaj arasında, Uluslararası Holokost Anma İttifakı'nın (IHRA) anti-Siyonizmi bir tür anti-Semitizmi olarak tanımlamasını reddetmesi de vardı.
ABD'deki "Israel Today" gazetesinin muhabiri Dudu Kogan'ın aktardığına göre, İsrail ile kent ilişkilerine karşı bir dizi adım atılabileceğini, bunların arasında belediye yatırımlarının İsrail tahvilleri ve şirketlerinden çekilmesi, ortak forum ve programların iptal edilmesi ve Batı Şeria'daki yerleşim yerlerine yapılan bağışlar için vergi muafiyetlerinin kaldırılmasını amaçlayan "Bizim Masrafımızla Değil" girişiminin desteklenmesi yer alıyor.
Arap Postası
Yorum Yap