Siyasi analist Mohammad Pervez Bilgrami
Türk dronları bu yılın Nisan ayı başlarında, Libya'daki Tarhuna şehrinin kuzeyindeki bir uçak pistinde BAE'ye ait Antonov askeri kargo uçağına karşı başarılı bir saldırı gerçekleştirdi. Saldırı, BAE'nin savaş ağası Halife Hafter'in güney Trablus cephesine saldıran güçlerine düzenli silah tedarikini bozmayı amaçlıyordu.
Muammer Kaddafi'nin 2011'de öldürülmesinden bu yana, Libya neredeyse iki iktidar koltuğuna ayrılmıştır: BM ve uluslararası tanınırlığa sahip sadece Türkiye tarafından ciddi bir şekilde desteklenen Trablus'taki Ulusal Anlaşma Hükümeti (GNA) ve diğeri ise Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) şeyhleri, Mısır askeri rejimi, Rus paralı askerleri ve Fransız lideri Emmanuel Macron tarafından desteklenen Doğu Libya'daki Halife Hafter yönetimi.
Türkiye destekli GNA ve dronlar
GNA, Şubat ayında Hafter ile barış görüşmelerini askıya aldıktan sonra, Hafter'in Trablus ve çevresindeki güçlerinin saldırganlığına tepki olarak Barış Fırtınası Operasyonu'nu başarıyla başlattı. BAE, savaşın parçalandığı ülkeye silah ihracatını yasaklayan BM Güvenlik Konseyi kararına aykırı olarak Hafter'i desteklemek için binlerce ton askeri malzeme gönderdi. Ancak, Çin Kanat Loong silahlı uçağı ve Rus Pantsir hava savunma sistemleri de dahil olmak üzere ağır ve sofistike ekipmanlara sahip Hafter güçleri, BAE adına savaşı kazanamadı.
Türkiye'nin desteği ile GNA, üst düzey komutanlar da dahil olmak üzere Hafter'in savaşçılarının birçoğunu öldürerek ve düşmanın lojistik ve silah kaynaklarını yok ederek öfke Volkanı Operasyonu isimli bir karşı saldırı başlattı. Türk dronları Al Watiya ve Tarhuna operasyonlarında Rus yapımı birimi yok ettiği için Batı Libya, Pantsir-S1 hava savunma sistemlerinin mezarlığı haline geldi.
Sudanlı paralı askerlerden, BAE'ye suçlama
Abu Dabi'nin Libya'da başarısız olmasının ana nedenlerinden biri, Sudan, Çad ve Nijerya'dan gelen yabancı silahlara ve paralı askerlere Libya'daki savaşıyla savaşmak için büyük ölçüde güvenmesidir. Yüzde 90'ı yabancı olan, yaklaşık 10 milyon insandan oluşan yedi emirlik birliği olan BAE, ego güdümlü güç oyunlarını oynamak için ithal erkeklere ve makinelere büyük ölçüde güveniyor. Yabancıları unutun, BAE'nin kendi vatandaşları bile şeyhleri için ölmek istemiyorlar.
İkincisi, Libya BAE'den çok uzakta. Onlara çok yakın olan Yemen'de bile, BAE ve ortağı Suudi Arabistan, Husi güçlerine karşı savaşı kazanamadı. BAE benzin parasını yakabilir, ancak uzun savaşlar kazanamaz; çünkü ulusal gücü oluşturan şeylerden yoksundurlar. İşe aldığı paralı askerler sadece terör yaratmak için iyidir. Zayıf eğitimli ve yıpranma savaşına karşı en az motive olmuş durumdalar. Ele geçirilen Sudan paralı askerleri ise BAE'yi, Emirlikler'de güvenlik görevlisi olarak işe almakla suçladılar, ancak Libya savaş cephesine yerleştirdiler.
BAE, Batı savaş vurguncularının ve
paralı asker tedarikçilerinin piyonu
Stratejik açıdan önemli Al Watiya hava üssü ve stratejik şehir Tarhuna'nın düşüşü, BAE'nin batı Libya cephesindeki savaşta mücadele kapasitesinin eksikliğini gösterdi. Libya'yı kazanmak için BAE'nin gerçek ulusal güce sahip ülkelerden tam askeri taahhüdüne ihtiyacı var. BAE'nin Libya'daki ortakları olan üç ülke Rusya, Fransa ve Mısır, Hafter için uzun süredir devam eden bir savaşta savaşacak ulusal güce ve askeri kapasiteye sahipler. Peki Rusya veya Fransa neden sofistike askeri varlıkları ve toprak birliklerini Türkiye ve uluslararası kabul görmüş Libya hükümeti ile doğrudan yüzleşecek? Tek Doğu Med havzası ülkesi olan Mısır, Doğu Libya'daki kara sınırına yakın olan projeksiyon gücünden Hafter için Trablusgarp'tan daha memnun görünüyor. Pantsirs gibi, birkaç Sovyet dönemi Mig ve Sukhoi savaş uçağı, Batı Libya'daki GNA hükümetinin askeri ilerleme sürecini değiştiremeyecek.
BAE'nin bir kaos yaratma, darbeleri düzenleme, politikacılara rüşvet verme, ilkesiz hükümet liderlerini çeşitli tuzaklarda yakalama yeteneği iyi biliniyor; ancak savaş kazanmak farklı bir top oyunu. Uzun savaşlar, tek motivasyonu aylık ücret almak olan paralı askerlerle kazanılamaz. BAE'nin kendi silahlı kuvvetleri ABD, İngiltere, Avustralya ve Latin Amerika'dan gelen yabancı müteahhitler ve paralı askerlerle dolu olduğu için bu garip değil. Gerçekte, BAE, Arap ülkelerinin petrol ve kaynaklarını ele geçirmek için batı savaş vurguncularının ve paralı asker tedarikçilerinin piyonu.
Türkiye BAE'ye karşı önemli teknolojik avantaja sahip
Modern savaşlar, savaş alanındaki silahlı keşif uçağı, elektronik paraşütçüler ve tuzak radarlarıyla yapılıyor. Bu savaşları sürdürmek için Türkiye, modern savaş talebini karşılamak için gelişmiş bir altyapı geliştirmiştir. Türkiye, aynı zamanda GNA güçlerine eğitim ve danışmanlık sağlayan Libya savaşını planlamak ve stratejikleştirmek için kendi yüksek eğitimli askeri personeline sahiptir. Ayrıca, Türkiye şimdi Suriye müttefiklerinin bir kısmını Libya savaş tiyatrosundaki komuta yapısı altında kullanmıştır. Bu memurlar ve askerler, titiz eğitim sürecinden sonra resmi olarak görevlendirildi.
Türkiye BAE'ye karşı önemli teknolojik avantaja sahiptir. Türkiye'nin Orta İrtifa Uzun Dayanıklılık (MALE) silahlı uçağı TB-2, Anka-B ve Anka-S, Hafter'in güçlerini zayıflattı ve dengeyi GNA lehine değiştirdi. Uydu kontrollü saldırı yeteneğine sahip Anka-S'nin Suriye ve Libya savaş tiyatrosunda etkili olduğu kanıtlandı. Bunlara ek olarak, Yüksek irtifa Uzun Dayanıklılık (HALE) uçağı Akıncı ve Aksungur uçağı ağır vurucu güç olacak. MIM-23'e ek olarak, Tripoli hava sahasını korumak için halihazırda konuşlandırılmış Hawk orta menzilli hava savunması ve Korkut düşük irtifa / çok kısa menzilli hava savunma sistemleri geliştirildi. Suriye'de başarılı bir şekilde faaliyet gösterdikten sonra, Şubat ayının başlarında Türkiye'nin Libya'ya transfer ettiği KORAL radar bozucuları Hafter'in Pantsir hava savunma sistemlerini bozmak için kullanıldı. Türkiye aynı zamanda seri atış yapan Hisar-A kısa menzilli ve Hisar-O orta menzilli hava savunma sistemi üretim sürecindedir. Hazır olduğunda, Trablus ve diğer büyük şehirler üzerindeki hava savunma kapsamını daha da iyileştirmek ve güvenli bir uçuş bölgesini güçlendirmek için Libya'da konuşlandırılmaları bekleniyor.
Türkiye ayrıca Şubat ayından bu yana Trablus ve Sabrata arasındaki kıyı şeridindeki GNA kuvvetlerine hava ve deniz koruma desteği sağlamak için Gabya sınıfı Donanma fırkateynlerini konuşlandırdı. Libya ihtilafında ilk kez 1 Nisan'da Türk fırkateynleri LNA uçağı üzerinde havadan havaya füzeler ateşledi. Türkiye ayrıca, Türk Hava Kuvvetleri'nin yerdeki Türk istihbaratına sinyal istihbaratını sağlamak için kıyıdan uçarak Boeing E-7T'yi konuşlandırdı.
Diplomatik manevra
Diplomatik cephede, Türkiye Cezayir'de Libya çatışmasına girdi. Türkiye ve Cezayir, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Ocak ayında Cezayir ziyareti ve Erdoğan'ın Cezayir mevkidaşı ile Berlin'deki Libya Konferansı görüşmelerinde yaptığı toplantı da dahil olmak üzere Libya durumuna odaklanan üst düzey toplantılar gerçekleştirdi. Cezayir Cumhurbaşkanı Abdelmadjid Tebboune, Cezayir'de GNA başkanı Fayiz Es Serrac'la görüşürken Trablus'un kırmızı çizginin geçilmediğini belirtti. Cezayir, komşu Libya'daki çatışmanın her iki tarafı ile iyi ilişkiler sürdürdü ve ayrıca Sisi'nin Mısır'ına karşı bir ağırlık olduğunu kanıtlayabilir. Erdoğan ayrıca, Libya'daki gelişmeleri görüşmek üzere 2019 Aralık ayı sonunda Tunus'a sürpriz bir ziyarette bulundu. Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, GNA güçlerinin Tunus ile sınır geçişlerini kontrol altına almasının ardından Nisan ayı ortasında GNA hükümetine desteğini duyurdu.
Türkiye'nin başarılı GNA askeri operasyonlarına askeri yardımı, Türkiye'nin Libya'ya anahtar komşu Cezayir ve Tunus'a diplomatik erişimini daha da artıracak. Orta ve uzun vadede Türkiye için bir diğer büyük artı, genel olarak Libya kitlelerinde ve özellikle diğer Arap sokaklarında kabul edilebilirliğidir. Libya'daki Türk askeri operasyonu, Hafter destekçilerinin masalarını ters çevirdi ve yabancı destekçiler şimdi çaresizce ateşkes talebinde bulunurlarken, Türkiye ve GNA kendinden emin ve tüm Batı Libya'yı Hafter'in paralı askerlerinden temizlemek istiyor.
Hafter, Libya'nın kilit petrol altyapısının çoğunu kontrol ediyor gibi görünüyor. Bununla birlikte, Trablus'u ele geçirme girişimleri Libya hükümet güçleri tarafından engellendiğinden, petrol tesislerini sabote etmenin veya Bingazi'nin yakınında ve milislerinin daha özgürce çalıştığı Libya'nın diğer doğu bölgelerinde bulunanları tutmanın yollarını arayacak. Hafter'in petrol kaybetmesi, Abu Dabi'nin savaş ağalarını ve milislerini sürdürmek için BAE petrol gelirlerinin bir kısmını paylaşmak zorunda kalacağı anlamına geliyor. Savaş ağalarının yabancı destekçileri, Libya'nın geniş petrol kaynağı üzerinde kontrol sahibi oldukları sürece ülkenin toprak bölünmesine aldırmazlardı. Türkiye'nin bir sonraki hamlesi, ülkenin bölünmesini durdurmaya ve Libya'nın Akdeniz'de “yeni bir Somali” olmasını önlemeye yönelik olacak. Bu arada, Türkiye'ye kulak vermeyen ülkeler ve BM destekli Libya hükümetinin Ocak ayındaki Berlin konferansında Hafter'in Trablus'a yönelik saldırısını durdurma çağrısına sessiz kalırken, şimdi ise çatışmayı sona erdirmek için müzakere istiyorlar.
Kaynak: https://www.libyaobserver.ly/
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak verilmiştir. Bu makalede yer alan görüşler yazarına aittir.
Çeviri: Feyza Akyıl
