Meltem Suat Timeturk Dış Haberler Servisi/Özel
Zorunlu göç ve “akıllı şehirler”
Plan, Gazze'nin 2 milyondan fazla nüfusunun “gönüllü göç” ya da yeniden inşa sürecinde güvenli bölgelere yerleştirilme yoluyla en azından geçici olarak başka yerlere taşınmasını öngörüyor.
Tehcir seçeneğini kabul edenlere: 5.000 dolar nakit, 4 yıllık kira ve 1 yıllık gıda sübvansiyonu vaat ediliyor.
Mülk sahiplerine: Dijital jeton karşılığı hakları devredilecek. Bu jetonlar ya başka bir ülkede yeni bir hayat kurmak ya da Gazze'de kurulması planlanan 6–8 “yapay zekâ destekli akıllı şehir”den birinde konut edinmek için kullanılabilecek.
WP'ye göre plan, ayrılmayı seçen her bireyin tröste yaklaşık 23.000 dolar tasarruf sağladığını öngörüyor; bu da tehcir seçeneğini “daha kârlı” hale getiriyor.
GREAT Trust ve finans modeli
Plan, “Gazze Yeniden Yapılanma, Ekonomik Hızlanma ve Dönüşüm Vakfı (GREAT Trust)” adıyla sunuldu. Arka planda, halen bölgede insani yardım dağıtan Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF)'ni kuran İsrailli girişimcilerin olduğu belirtiliyor. Finansal modelleme ise Boston Consulting Group ekibince yapıldı.
GREAT Trust, bağışlara dayanmıyor. Bunun yerine; elektrikli araç fabrikaları, veri merkezleri, sahil tatil köyleri ve gökdelenler gibi “mega projeler”le yatırım çekmeyi planlıyor. Belgelerde, 10 yılda 100 milyar dolarlık yatırımın dört katı getiri sağlayacağı hesaplanıyor.
Beyaz Saray'daki toplantı
Trump, bu hafta Beyaz Saray'da Dışişleri Bakanı Marco Rubio, özel elçi Steve Witkoff, eski İngiltere Başbakanı Tony Blair ve damadı Jared Kushner ile savaş sonrası senaryoları görüştü.
Toplantı sonrası resmi açıklama yapılmadı ancak Witkoff, yönetimin “çok kapsamlı bir planı” olduğunu söyledi. Trump için planı cazip kılan en önemli unsur, ABD bütçesinden tek kuruş çıkmadan yatırımcıların büyük kâr elde etme imkânı.
Alternatif yol haritaları
Biden yönetimi daha önce, Gazze'de BM denetiminde, güvenlik kontrolü Filistinliler ve “ortak ülkeler”ce sağlanacak bir geçici yönetim önermişti. Bu yapı, zamanla “reformdan geçmiş” Filistin Yönetimi'ne devredilecekti.
Mısır'ın Arap zirvesinde kabul gören planı da, Körfez finansmanı ile teknokratlardan oluşan bir yönetimi öngörüyordu. Ancak ABD ve İsrail, Gazze nüfusunun “başka ülkelere geçici yerleştirilmesini” gündeme getiren tek aktörler oldu.
İsrail iç siyaseti ve tehcir tartışmaları
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas'ın silahsızlandırılması ve rehinelerin iadesi dışında Gazze'nin geleceğine dair net bir vizyon ortaya koymadı. Netanyahu, bölgenin İsrail güvenlik kontrolünde kalması gerektiğini savunurken, Filistin devletini reddediyor.
Koalisyonun aşırı sağcı üyeleri ise daha ileri giderek Gazze'nin kalıcı işgali ve ilhakını talep ediyor. Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, “Gazze'nin kapılarını gönüllü göç için açacağız” dedi.
Netanyahu, Filistinlilerin başka ülkelere gönderilmesi için bazı ülkelerle görüşmeler yapıldığını da dile getirdi. Libya, Etiyopya, Güney Sudan, Endonezya ve Somaliland'ın isimleri gündeme geldi. Ancak bu ülkelerin çoğu iç savaş, siyasi istikrarsızlık ya da uluslararası tanınırlık sorunlarıyla karşı karşıya.
“Orta Doğu'nun Rivierası” mı, tehcir senaryosu mu?
Trump'ın vizyonu, Gazze'yi yatırımcılar için cazip bir bölgeye dönüştürmeyi amaçlarken, planın temelinde Filistinlilerin kitlesel göçü bulunuyor. Bu yönüyle, İsrail siyasetinde 1967'den beri süren tehcir tartışmalarına yeni bir boyut ekliyor.
Yorum Yap