Meltem Suat Timeturk Dış Haberler Servisi/Özel
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Soçi'de düzenlenen Uluslararası Tartışma Kulübü Valday'ın genel oturumunda yaklaşık dört saat (3 saat 51 dakika) süren kapsamlı bir konuşma yaptı. Putin, küresel güç dengelerinden Ukrayna'daki çatışmanın son durumuna, Batı'nın uyguladığı yaptırımlardan Trump'la olası ilişkilere kadar geniş bir yelpazede açıklamalarda bulundu. Konuşmasının ana teması, Rusya'nın Batı'nın izolasyon ve stratejik yenilgi çabalarına karşı "en yüksek direnç seviyesini" gösterdiği ve çok kutuplu bir dünya düzeninin kaçınılmaz olarak yükseldiği tezi oldu. Putin, konuşmasında nükleer denemelere karşı verilecek "anında karşılık" tehdidiyle Batı'ya en sert uyarısını gönderdi. Rusya'nın gücünün sınandığı bu dönemin, dünya için yeni bir düzenin arayış dönemi olduğunu vurguladı.
Analiz: Putin'in Valday Doktrini - Hegemonya Krizi, Nükleer Eşik ve Avrasya Ekseninin Mimarı
Vladimir Putin'in Valday Tartışma Kulübü'ndeki bu maraton konuşması, Kremlin'in sadece mevcut çatışmalara değil, aynı zamanda küresel jeopolitiğin uzun vadeli mimarisine dair vizyonunu da ortaya koyan bir "Valday Doktrini" sunmaktadır. Bu doktrin, Batı'nın çöküşünün kaçınılmaz olduğu ve Rusya'nın yükselen çok kutuplu düzenin ideolojik ve askeri çekirdeğini oluşturduğu varsayımına dayanır.
- Nükleer Tırmanma ve Askeri Teknolojik Caydırıcılık Stratejisi
Putin, konuşmanın en dikkat çekici kısmında, nükleer caydırıcılığın kırmızı çizgilerini netleştirdi ve askeri teknolojik üstünlük iddialarını yineledi:
Nükleer Deneme Restleşmesi: Herhangi bir ülkenin nükleer deneme yapması durumunda anında karşılık verileceği tehdidi, ABD'nin nükleer stratejisine karşı açık bir restleşmedir. Bu, stratejik taarruz silahları anlaşması (New START) konusunda ABD'deki bazı çevrelerin uzatma ihtiyacı görmediği yönündeki iddialara Rusya'nın "o zaman bize de gerek yok" diyerek verdiği bir cevaptır. Moskova, nükleer silahlardaki paritesini koruma kararlılığını bu sert uyarıyla göstermiştir.
Yeni Silahların Siyasi Gücü: "Oreşnik" sistemi ve yeni hipersonik silah sistemleri gibi modern teknolojilerin tanıtılması, Batı'nın Ukrayna'ya uzun menzilli füzeler (Tomahawk, ATACMS) gönderme kararına karşı Rusya'nın teknolojik üstünlüğünü kanıtlama çabasıdır. Putin, bu füzelerin cephede durumu değiştirmeyeceğini ancak Rusya-ABD ilişkilerine zarar vereceğini belirterek, çatışmanın askeri çözümden çok, diplomatik eskalasyon riskini artırdığı sinyalini vermiştir.
Nükleer Santral Saldırılarının Jeopolitiği: Zaporijya, Kursk ve Smolensk nükleer santrallerinin enerji hatlarına yönelik saldırı iddiaları, Batı'ya karşı önemli bir psikolojik baskı aracıdır. "Bize aynı şekilde karşılık vermemizi ne engelliyor?" sorusu, Rusya'nın Ukrayna'daki sivil altyapıyı hedef alma potansiyelini meşrulaştırırken, aynı zamanda uluslararası nükleer güvenlik kurumlarını (UAEA) sessiz kalmakla suçlayarak onların tarafsızlığını sorgulamaktadır.
- İdeolojik Savaş: Rusya'nın Geleneksel Değerler Kalesi
Putin'in Batı'nın değerler sistemi ve Avrupa'nın geleceği hakkındaki yorumları, konuşmanın ideolojik boyutunu derinleştirmektedir:
"Sevdiğimiz Avrupa Yok Oluyor" Kehaneti: Kontrolsüz göç, değerlerin aşınması ve "çocuklara karşı cinsiyet terörü" gibi kavramlarla Avrupa Birliği'nin güçlü bir uygarlık merkezi olarak sönmekte olduğu tezi, Rusya'nın kendisini Batı'nın kültürel çöküşüne karşı bir gelenekler ve istikrar kalesi olarak konumlandırmasını amaçlamaktadır. Bu söylem, Avrupa'daki yükselen milliyetçi ve popülist hareketlere de açık bir destek ve meşruiyet sağlamaktadır ("Macar kalmak isteyenler" gibi).
Rus Medeniyeti Savunması: Rusya'nın 1000 yılı aşkın süredir farklı dinlerden ve halklardan insanları bir arada yaşattığına dair vurgu, Rusya'nın çok seslilikten ve değerlerin senfonisinden yana olduğu iddiasını desteklemektedir. Rus toplumunun içeriden çökertilme çabalarına rağmen gösterdiği olgunluk ve sağlamlığın sembolü olarak "kokoshnik" gibi kültürel unsurların dile getirilmesi, ulusal birliği ve toplumsal direnci vurgulayan bir propaganda unsurudur.
- Çok Kutuplu Ekonomik Yeni Dünya Düzeni ve Yaptırımlara Karşı Mukavemet
Putin, Batı'nın izolasyon çabalarının başarısız olduğunu kanıtlamak için ekonomik cepheye odaklandı:
Ekonomik Çekim Merkezi Kayması: BRICS ülkelerinin dünya GSYİH'sındaki payının (%40), AB ülkelerinin payını (%23) geride bıraktığı yönündeki somut veri, küresel ekonomik gücün Batı'dan Doğu'ya ve Güney'e kaydığına dair argümanını güçlendirmektedir. Bu, yeni ortaklar bulunarak lojistiğin yeniden kurulduğu iddiasıyla desteklenmiştir.
Dolardan Kaçışın Rasyonalizasyonu: Rusya'nın dolar karşıtı bir kampanya yürütmediğini, ancak dolar üzerinden ödeme yapmasına izin verilmediğini söylemesi, Rusya'nın ulusal çıkarlarını korumak için zorunlu olarak dolar dışı sistemlere yöneldiğini iddia eder. BRICS'in elektronik ödeme ve ticaret imkânlarını genişletme çabası, küresel finansal sistemin tek kutupluluğuna karşı bir meydan okumadır.
Enerji Sektöründeki Çifte Standart Vurgusu: ABD'nin uranyum alımlarına devam etmesi örneği üzerinden "Jüpiter'e serbest olan, boğaya serbest değildir" metaforunu kullanması, Batı'nın uyguladığı yaptırımların ikiyüzlülüğünü ve kendi çıkarlarına hizmet ettiğini vurgular. Rusya'nın ABD'ye nükleer yakıt sevkiyatını sürdüreceğini açıklaması ise, Moskova'nın hala küresel enerji arzında vazgeçilmez bir aktör olduğunu gösterir.
- Ukrayna Cephesinde Psikolojik Operasyon ve Müzakere Çağrısı
Putin, Ukrayna'daki çatışmanın gidişatını kendi lehlerine çevirme çabasını sürdürdü:
Kayıp İddialarıyla Müzakere Baskısı: Ukrayna ordusunun eylüldeki ağır kayıplarına (44.700 asker) dair verdiği detaylı ve tartışmalı rakamlar, Kiev yönetimi üzerinde müzakere masasına oturma baskısını artırmak için tasarlanmış bir psikolojik operasyondur. Putin, Ukrayna yönetiminin bu gücü bulacağını umduğunu belirterek, askeri üstünlüğün diplomasiye dönüştürülmesi hedefini netleştirmiştir.
"Sarf Malzemesi" Retoriği: Ukrayna halkını Batı'nın "sarf malzemesi" olarak gördüğü tezi, Ukrayna içindeki ulusal direnişi bölmeyi ve savaşın Batı'nın çıkarları için yürütülen gereksiz bir trajedi olduğu algısını pekiştirmeyi amaçlamaktadır.
Askeri Güven Vurgusu: Zorunlu seferberlik yapılmadığı, gençlerin kendiliğinden askere yazıldığı ve Rus ordusunun kayıplarının Ukrayna'nınkinden kat kat az olduğu yönündeki iddialar, içerideki halkın orduya ve savaşa olan desteğini pekiştirmeyi hedeflemektedir.
Yorum Yap