Pişirilmesi hızlı, saklanması kolay ve eski Mısır firavunlarının yanına gömülecek kadar yüce olan bu tohumlar, imparatorlukları ayakta tutmuştur. Romalı askerler, uzun seferleri boyunca taşınabilir bu temel proteinle beslendiler.
Bugün mercimek yine ön saflarda. Bu sefer iklim değişikliğine karşıyız. Start-up'lar laboratuvarda yetiştirilen etlerden sahte hamburgerlere kadar sürdürülebilir bir protein üretmeye çabalarken mercimek, kanıtlanmış bir sicile sahip hazır bir çözümdür.
Dünyanın geri kalanı bunu bin yıldır biliyor. Hindistan'ın kırmızı mercimeğinden, Fransız Le Puy'una, havyara benzerliği nedeniyle bu ismi taşıyan siyah “beluga” mercimeğine kadar , dünya her yıl yaklaşık 6 milyon ton yetiştiriyor. Mısır ve diğer tahıllardan farklı olarak mercimek, diğer pek çok ürünün kuruduğu az su içeren kurak topraklarda gelişebilir.
Ayrıca havyardan da anlaşılacağı gibi lezzetlidirler. Peki neden Amerikalılar neredeyse herkesten daha az mercimek yiyor?
Mercimeği insanlığın masasında hak ettiği yere nasıl geri getirebileceğinizi burada bulabilirsiniz.
MERCİMEK NE KADAR PROTEİN İÇERİR?
Mercimek baklagillerdendir veya bir baklagil bitkisinin yenilebilir tohumudur. Taze yeşil fasulyenin aksine kuru fasulye veya tohumlardan oluşan bu kategori, siyah fasulyeden nohut ve güvercin bezelyesine kadar her şeyi kapsar. Arkeolojik kanıtlar, insanların yabani çeşitleri 13.000 yıldan daha önce topladığını gösterdiğinden, bunlar tarımdan daha eskidir.
Mısır'daki Nil çiftliğinde mercimek harmanlanıyor. 1904...
Mercimek, pişirildiğinde et kadar yoğun ve sindirilebilir olmasa da birçok tahılla birleştiğinde ete benzer tam bir protein haline gelir. Aynı zamanda yavaş yavaş eritilir ve açlığa karşı saatlerce tok tutar.
Kırmızı etlerin, özellikle de işlenmiş etlerin aksine mercimek, kanser ve kalp hastalığı riskini artıran doymuş yağ ve katkı maddelerinin hiçbirini içermez. Ayrıca demir, çinko, magnezyum, potasyum ve B vitamininin yanı sıra temel amino asitlerin çoğunu da içerirler.
Montana Eyalet Üniversitesi'nden bitki ekolojisti Bruce Maxwell, "Mercimeklerin güzelliklerinden biri de bu. İnsan sağlığının öncülleri açısından gerçekten çok yüksek değer.” diyor.
AMERİKALILAR NE KADAR MERCİMEK YİYOR
Bir ticaret grubu olan ABD Kuru Bezelye ve Mercimek Konseyi'nin CEO'su Tim McGreevy, Amerikalıların beslenmesinde baklagillerin yerinin az olduğunu söylüyor. Hintliler yılda kişi başına yaklaşık 20 pound bakliyat tüketirken, İspanyollar kişi başına 10 kiloya yaklaşırken, Amerikalılar düşük, 10'lu yaş bandında kalıyor. Bir çalışmada, ABD nüfusunun yalnızca yüzde 8'inin her gün bakliyat yediğini tahmin ediliyor.
Amerikalıların mercimek hakkındaki bilgileri, çoğu insanın bildiği yeşil, kahverengi ve kırmızının ötesine genişlettikçe bu durum değişiyor. Siyah “beluga” mercimeği de dahil olmak üzere, dünya çapında yetiştirilen, her biri kendi çevresine veya toprak ve hava koşullarının kazandırdığı karakteristik tada sahip yüzlerce çeşit ürün, Amerika Birleşik Devletleri'ne doğru yola çıkıyor; benekli, koyu yeşil Fransız Puy'u ve büyük, açık yeşil Laird popülerlik kazanıyor.
Hindistan'ın Guwahati kentindeki bir pazarda satılan bakliyatlar. 2019...
McGreevy, mercimeklerin "humus anını" yaşamasını bekliyor.
Baklagil endüstrisinde olmayanlar için humusun Amerikan bakliyat tüketimi üzerindeki etkisini takdir etmek zordur. McGreevy, baklagillerin genel profilinin bitki bazlı gıdaların, özellikle de Akdeniz diyetinin popülaritesiyle birlikte artmasına rağmen, Amerikalıların nohut sevgisini ve daha geniş anlamda baklagil ailesini ateşleyen şeyin humus olduğunu söylüyor.
ABD'de nohutlara ayrılan alan, 1995'te neredeyse hiç yokken, 2017'de yaklaşık 1.200 mil kareye, yani Los Angeles'ın iki katından fazlasına yükseldi, ancak o zamandan bu yana biraz geriledi.
McGreevy, “Humus bir paradigma değişimiydi. Muhteşemdi. Humus geçit nabzıdır.” diyor.
Mart 2020'de (pandemi) ABD'nin büyük bir kısmı kapandığında nabızlarda bir artış daha yaşandı. Pandemi sırasında market raflarından uçtular ve mercimek özellikle yüksek talep gördü. En büyük çevrimiçi bakliyat perakendecilerinden biri olan Palouse Brand'in CEO'su Sara Mader, mercimek satış döneminin pandemi öncesi ve sonrası dönemlere bölünebileceğini söylüyor.
Kahverengi Pardina mercimeğinin yıllık satışları, Mart 2020'deki kapanmaların ardından bir önceki yıla kıyasla yüzde 860 arttı. O zamandan beri pek yavaşlamadılar. Mader, mercimeğin artık Palouse Brand'in en çok satan üç satıcısından biri olduğunu söylüyor.
Amerika Birleşik Devletleri'nde mercimek konusunda bir zorluk varsa, o da onun en büyük hayranlarının burada yaşamamasıdır. McGreevy, Kuzey Amerikalı çiftçilerin hâlâ mahsullerinin yaklaşık yüzde 55'ini denizaşırı ülkelere, çoğunlukla Hindistan ve Avrupa'ya gönderdiklerini söylüyor.
Mercimek üretimini Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'ya yaymak için çiftçilerin istikrarlı bir iç pazara ihtiyacı var.
Steve Sando, bunun mümkün olduğunu kanıtlıyor. Aile yadigarı fasulye tedarikçisi Rancho Gordo'nun kurucusu, mütevazı fasulyeyi imrenilen bir ürüne dönüştürdü.
Şarap ülkesi Kaliforniya'da büyüdüğü için baklagillere neden aynı saygının gösterilmediğini merak etti. Böylece dünyanın dört bir yanından lezzetli fasulye alıp satarak Rancho Gordo'yu kurdu. Onun "Fasulye Kulübü", Napa'nın pahalı şarap kulüplerinden esinlenerek bir şaka olarak başladı. Artık 20.000 üyeye sahip olduğunu iddia ediyor ve daha da fazla kişi bekleme listesinde.
Sando bile çocukluğunda mercimeği küçümsediğini anlatırken, “Gıda kooperatifindeki eski kahverengi mercimek kutularıyla büyüdüm. Onlardan nefret ediyordum." diyor.
Bu, nabzın ilk izlenimlerinin çoğunu yansıtıyor: yumuşak, tatsız ve sıkıcı. Ancak yeni çeşitler ve heyecan verici hazırlıklar da mevcut.
MERCİMEK NASIL PİŞİRİLİR?
Taze mercimek daha iyidir, ancak kuru olanları neredeyse süresiz olarak saklayabilirsiniz (ABD Kuru Bezelye ve Mercimek Konseyi CEO'su Tim McGreevy, Mısır piramitlerinde binlerce yıl geçmesine rağmen mercimeğin hala yenilebilir olduklarını söylüyor.)
Taos, NM'deki Burger Standında mercimek açısından zengin bir burger var, üstüne beyaz peynir ve kavrulmuş kırmızı biber sosu eklenmiş. Kızartılmış mercimek, Las Vegas'taki bir Meksika restoranı olan Viva'da kalabalığın favorisi olmuştur. Barbekü mercimek, çikolatalı mercimekli brownie... Bunlar, mercimek ve hardal soslu havuç salatası ve mercimek mantarlı yahni gibi eski dünya klasikleri.
Acaba elmalı turta kadar Amerikalı olabilecekler mi? McGreevy bunun sadece bir zaman meselesi olduğunu söylüyor.
Kasesinin olmadığı bir gün geçmiyor. Her Pazar, tüm haftaya yetecek kadar tencere pişiren McGreevy, "Gerçekten her sabah kahvaltıda mercimek yerim. Kulağa çılgınca gelebilir ama eşim ve ben üzerlerine yumurtayla birlikte biraz tereyağı, tuz ve karabiber koyuyoruz. Bir atıştırmaya ihtiyaç duymadan önce öğle yemeği vaktini epeyce geçebilirim. Seni sadece uzun bir yola taşıyorlar." diyor.
Kaynak: WashintonPost
