Kudüs'ün tarihi mahallesindeki Filistinliler, yerlerini kaybetme endişesi yaşıyor

Doğu Kudüs'te neler oluyor?

Ziyaretçiler, Eski Şehir'e giderken genellikle Herod Kapısı'ndan geçerek, fırıncıların ve bakkal esnaflarının gülen yüzleriyle karşılanmak üzere Bab Hutta'ya doğru sola döner.

Bununla birlikte, Kasım ayının başından bu yana, bu Filistinli tüccarlardan yalnızca birkaçı dükkanlarını temelli kapatmaya iten İsrail yetkililerinin keyfi olarak değerlendirdiği tedbirler nedeniyle işlerini açabildi.

Ailesi yüz yıldır Bab Hutta yolunda küçük bir bakkal kiralayan bir tüccar olan Ebu Muhammed, hem babasının hem de büyükbabasının on yıllardır bölge sakinlerine ve ziyaretçilerine bakkallık yaptığını söyledi.

Ebu Muhammed, Eski Şehir pazarlarındaki ticari çöküşün 1987'de Birinci İntifada'nın patlamasıyla başladığını ve 2000'de İkinci İntifada sırasında işgal altındaki Doğu Kudüs'te artan gerilimle hızlandığını anlattı.

Bab Hutta tüccarları üzerindeki kısıtlamalar, 2017 yılında iki İsrailli polisin El Aksa yerleşkesinin girişlerinden biri olan Bab Hutta Kapısı'nda vurularak öldürülmesiyle zirveye ulaştı.

Filistinli tüccarlar 1967'den beri keyfi para cezaları ve dükkanlarının zorunlu olarak kapatılmasından muzdarip olsalar da, Ebu Muhammed son tırmanışın eşi benzeri olmadığını söyledi.

Ebu Muhammed, "10 Kasım'da, gelir vergisi, istihbarat, İsrail polisi, Çevre Koruma Kurumu, Tüketiciyi Koruma Dairesi, emlak vergisi ve KDV dahil olmak üzere çeşitli İsrail kurumlarından kadroların da dahil olduğu güçlerin saldırısına şaşırdık” diye konuştu.

"Bizi şaşırttılar ve dükkanlarımızı aramaya başladılar ve ertesi gün tüccarlara sorgu için mahkeme celbi verdiler” diyen Ebu Muhammed, yerel Filistinli tüccarlar üzerindeki baskının, iki yıl önce bölgeye taşınan İsrailli yerleşimcilerden oluşan bir aileye rahat bir ortam sağlamak için mahallenin ticaretini ve yoldan geçenlere engel olmayı amaçladığına inanıyor.

Ebu Muhammed, bazı Kudüslü tüccarların kendilerine uygulanan uygun miktarda vergiyi ödeyemediklerini, diğerlerinin ise kurallara tam olarak uymadıklarını inkar etmiyor. Ancak İsrail işgalinin çeşitli kollarının Filistinlileri Eski Şehir'den kovmak amacıyla kısıtlamalara başvurduğunu ve cezalandırıcı bir önlem olarak baskı uyguladığını yineledi. Ebu Muhammed şöyle devam ediyor:

"Batı Kudüs'teki İsrailli tüccarlar ve esnaflar tarafından hiç kimse tarafından sorgulanmadan birçok usulsüzlük görüyoruz çünkü onların ekonomileri bizimki gibi 1967'den beri Doğu Kudüs'te olduğu gibi hedef alınmıyor."

Bab Hutta, müslüman bölgesi (vikipedia)

Artan baskılar

Bab Hutta sakinleri ve tüccarlar, davalarını İsrail polisine götüren yerleşimcilere yönelik saldırıların ardından İsrail'in üzerlerindeki baskıyı artırdığı konusunda hemfikir. Polisin, bölgedeki tüccarlar da dahil olmak üzere Filistinli Kudüslüleri bastırarak yerleşimcileri desteklediğine inanılıyor.

Mahalleye yapılan son baskından bu yana altı ticari dükkan kapılarını kapattı.

Kalan tüccarlar, durum devam ederse aynı kaderi paylaşabileceklerinden endişe ediyorlar.

İsrail polisi, tüccarların İsrail Sağlık Bakanlığı'nın sağlık yetkililerinin koronavirüs salgını nedeniyle yüz maskesi takma konusundaki talimatlarına uymadıklarını iddia ederken, hem bölge sakinleri hem de tüccarlar bu iddiaları reddediyor.

10 Kasım baskınından sonraki gün tüccarlar karakola gitti. Ebu Muhammed, "İsrailli istihbarat görevlileri, polise yerleşimcileri kızdıran ve onlara saldıran gençlerin adlarını verebilirsek, bize yönelik tüm para cezalarını ve talepleri iptal etmeyi teklif etti. Başka bir deyişle, bizi uşak haline getirmek istiyorlar" dedi.

Otuz yaşlarında bir Bab Hutta tüccarı olan Ebu Salih, birkaç yıl önce ailesinin Kudüs ekmeği kaak al-Quds yapmakla ünlü olan fırınında çalışmaya başladı. İsrailli yetkililerin El Aksa Camii'nin bitişiğindeKİ Bab Hutta'yı uluslararası hukuka aykırı olarak mahallede yaşayan bir İsrailli aile dışında sakinlerinin ezici çoğunluğunun Filistinli olması nedeniyle hedef aldığını söyledi.

Ebu Salih, "Bir gün eve gitmeye hazırlanırken bazı çocuklar buradan geçen bazı İsrail askerlerinin üzerine taş attılar ama beni fırında tutarak ve girişte para cezası veren belediyeden bir ekibi arayarak beni cezalandırdılar, fırın taş doluydu. Zulüm ve adaletsizlik altında böyle yaşıyoruz” ifadelerini kullandı

Günlük eylemlere rağmen, Ebu Salih, ailenin fırınını korumaya ve Eski Şehir'de Filistin mirasının kalan bir sembolü olarak geleneksel kaak al-Quds şekerlemesini sürdürmeye kararlı.

Ebu Salih, kısıtlamaların sadece mağaza baskınları ve para cezaları ile sınırlı olmadığını, ancak artık esnafların karantina kurallarını ihlal ettikleri bahanesiyle işlerine ulaşmalarının engellendiğini savunuyor. Ebu Salih şöyle diyor;

"Eski Şehir kapılarına yaklaştığımızda askerler kimliğimizi soruyor; fiziksel olarak bizi arıyorlar ve biz iş yerimize ulaşmadan önce bizi sorguluyorlar.”

'İşgale direnmesiyle ünlü'

Ebu Salih'in fırınına bakan Najib ailesinin evi.

Dalal Najib, Bab Hutta'da doğdu ve 59 yıldır orada yaşıyor.

Mahallenin diğer sakinleriyle birlikte, polis ve istihbarat görevlileri tüccarların burayı depo olarak kullandıkları iddiasıyla avlularına baskın düzenledikleri için o ve ailesi İsrail yetkilileri tarafından baskı altında.

Najib ve komşuları, günlük yiyeceklerini Bab Hutta'dan, ekmeklerini ve hamur işlerini buradaki fırınından alıyor. Bu dükkanların kapatılması sakinleri ciddi şekilde etkileyecek çünkü diğer pazarlar nispeten uzak noktada.

"Bab Hutta işgale direnmesiyle ünlüdür” diyen Najib, şöyle devam ediyor;

"Mahalle sakinleri ve tüccarlar, çatışmalarda yaralılara her zaman el uzattılar. 2017'de Kudüslülerin El Aksa Camii kapılarında başlattıkları oturma eylemlerinde de desteklerini artırdılar. Mahallemizdeki dayanışma işgali rahatsız ediyor. Bizi tutuklamaya geliyorlar ve ayrılmamızı sağlamak için hayatlarımızı perişan etmeye çalışıyorlar."

Najib, bu tür girişimlere tepkisinin "giderek daha fazla sebat ve Bab Hutta'da kalma kararlılığı" olduğunu söyledi.

Ailenin bir diğer üyesi Amani Najib, 37 yıldır mahallede yaşadığını ancak bir yıl önce kocasıyla birlikte Kudüs'ün başka bir mahallesine taşınmak için ayrıldığını söyledi. Ancak yine de neredeyse her gün bölgeyi ziyaret ettiğini söyledi.

Amani şöyle devam ediyor;

"Bab Hutta'ya oyun oynayan neşeli çocukları ve tüccarların sohbetlerini ve gülüşlerini dinlemek için gelmeden bir günü kaçırırsam, biraz oksijeni özlediğimi hissediyorum. Son baskın nedeniyle dükkanlar üst üste dört gün kapandığında, hayatın durduğunu ve damarlarımdaki kanın kuruduğunu hissettim. Hayatımda mahalleyi tamamen kısır ve cansız olarak ilk kez gördüm.”

Onu en çok endişelendiren, dükkanın kapalı olarak kalmasının daha uzun sürmesi.

Amani, "Korkarım ki ibadet edenler bu duruma alışabilir ve El Aksa Camii'ne ulaşmak için başka yollar aramaya başlayabilir ve bu da Filistin vilayetlerinden Aksa Camii'nde namaz kılmak için gelen müslümanlar için en uygun rotalardan biri olarak bilinen Bab Hutta'da tamamen durmaya neden olabilir" dedi.

Filistin Kudüs Tüccarlar Komitesi başkanı Hejazi al-Rishq, Bab Hutta'nın 53 ticari mağazaya ev sahipliği yaptığını söyledi: bakkallar, fırınlar, berber ve diğer türden mağazalar. Bunlardan yirmi dördü 2017 ve 2018'deki baskınlar ve kısıtlamalar sırasında kapatıldı.

Rishq, Eski Kudüs Şehri'nin 354'ü koronavirüs salgını öncesinde uzun bir süre kapanmış olan toplam 1.372 mağazaya ev sahipliği yaptığını, pandeminin başlangıcından bu yana, turistik ve antika eşyaların satışında tecrübeli esnafın 460 mağazası kapandığını, böylece Eski Şehir'deki ticari satış noktalarının yarısı kapalı kaldığını sözlerine ekledi.

İbadete gelen halka hizmet ettiği için cezalandırıldı

"Özellikle Eski Şehrin bu bölümünü hedeflemenin ana nedeni, buradaki insanların ibadet edenlerin yanında durmaları ve El Aksa Camii kapılarında otururken onlara günün her saati yiyecek ve su sağlamasıdır" dedi.

Şimdi, İsrail hükümetinin üs noktası olan dini siteye metal dedektörlerinin yerleştirilmesine karşı protestolar sırasındaki duruşları için bir ceza olarak ve aynı zamanda yerleşimcilerin alan geçişini düzene sokma çabası olarak bölge sakinlerine ve tüccarlara karşı ihlallerde bulunduğunu söyledi.

İsrail güçlerinin son baskısı para cezası vermek ve tüccarlara karşı sorgu ve dava açmakla sınırlı değil. Rishq, ayrıca üç dükkanın kapılarının kırılması ve mallara el konulması nedeniyle maddi hasara da yol açıldığını söyledi.

Son İsrail saldırısına yanıt olarak Rishq, tüccarlar komitesinin tüm Kudüslülere bir çağrı başlattığını ve yerel işletmelerin gelişmesine ve Bab Hutta'daki Filistin varlığını sürdürmesine yardımcı olmak için Eski Şehir'de alışveriş yapmalarını istediğini ekledi.

Middle East Eye