Meltem Suat Timeturk Dış Haberler Servisi/Özel
İranlı reformcu lider Mehdi Kerrubi, Meclis Başkanı Muhammed Bakır Kalibaf'ın Rusya ile İran arasındaki ilişkilere "zarar vermemeleri" konusunda yerel grupları uyarmasından birkaç gün sonra, milletvekillerini Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e "aşırı sadakat" göstermekle suçladı. Reformcu medya organlarında yer alan açıklamalarda Kerrubi, güvenlik ve askerî teşkilatın siyasi ve ekonomik faaliyetlerini eleştirerek, "reformcuların yıllar önce yaptığı uyarıların artık gerçeğe dönüştüğünü" belirtti. Rusya'ya aşırı sadakat gösterilmesi eleştirisi, İran'daki muhafazakâr kanadın Moskova ile kurduğu stratejik işbirliğinin iç siyasette yarattığı çatlağı gözler önüne seriyor.
Reformcu Eleştirinin Odağı, Muhafazakâr-Askerî Elit ve Jeopolitik Riskler
İran'ın kurucu isimlerinden olan reformcu lider Kerrubi'nin bu sert çıkışı, Tahran'daki muhafazakâr-askerî elitin dış politikayı Rusya'nın çıkarlarına aşırı derecede yaklaştırma eğiliminde olduğu yönündeki reformcu endişeleri detaylıca yansıtmaktadır. Bu durum, İran'ın ulusal çıkarları ile ideolojik hizalanma arasındaki gerilimi ortaya koymaktadır.
Sivil-Asker Gerilimi ve Ulusal Bağımsızlık Vurgusu
Askerî İsimler Yarışta: Kerrubi, “Parlamentodaki bazı askerî isimler Putin'e sadakatlerini göstermek için yarışıyor” diyerek, özellikle Meclis içindeki Devrim Muhafızları ve güvenlik kökenli figürleri hedef almıştır. Bu eleştiri, İran siyasetinde sivil-asker dengesinin bozulduğu ve askerî elitin dış politikayı domine ettiği algısını güçlendirmektedir. Kerrubi'ye göre, sivil diplomasi gelenekleri yerine, askerî ve güvenlik odaklı karar alıcılar, Moskova'ya stratejik tavizler vererek ülkenin diplomatik bağımsızlığını riske atmaktadır. Bu tavizlerin ekonomik ve siyasi maliyetlerinin halk tarafından ödendiği inancı, reformcuların temel itiraz noktasıdır.
Komünist Parti Kıyaslaması: Reformcu lider, eleştirisini alaycı bir şekilde dile getirerek, “Komünist Tudeh Partisi iktidarda olsaydı bile Ruslara bu kadar destek vermezdi” ifadelerini kullandı. Bu kıyaslama, İran'ın ulusal kimliğinde köklü bir yere sahip olan anti-komünizm ve ulusal bağımsızlık söylemlerine yapılan tarihsel bir atıftır. Kerrubi, bu yolla mevcut yönetimin Rusya'ya gösterdiği aşırı bağlılığın, İran'ın 1979 İslam Devrimi'nden sonra savunduğu “Ne Doğu ne Batı” ilkesini ve tarihsel bağımsızlık idealini ihlal ettiğini savunmaktadır.
Kalibaf'a Yanıt ve Jeopolitik Riskler
Suçlamalara Karşılık: Kerrubi'nin bu açıklamaları, Meclis Başkanı Kalibaf'ın eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif'i Tahran ile Moskova arasındaki stratejik ilişkilere zarar vermekle suçlayan eleştirilerine doğrudan yanıt niteliğindedir. Kerrubi, reformcuların yıllar önce dile getirdiği Moskova'ya aşırı bağımlılık endişelerinin haklı çıktığını ve Kalibaf'ın eleştirilerinin asıl sorunu gizlediğini savunmaktadır.
Stratejik Bağımlılık ve Manevraların Daralması: İranlı reformcular, Rusya ile kurulan bu yakın stratejik ortaklığın, İran'ı Batı ile olan potansiyel diplomatik kapıları kapatarak Moskova'nın jeopolitik çıkarlarına bağımlı hale getireceğinden endişe duymaktadır. Rusya'ya aşırı sadakat gösterilmesi, İran'ın nükleer programı ve ekonomik yaptırımlar karşısındaki manevra alanını daraltmaktadır. Özellikle ABD'nin nükleer denemelere yeniden başlama kararı gibi hassas konularda, İran'ın Rusya ile ortak hareket etmek zorunda kalması, ülkenin dış politikadaki özerkliğini ciddi şekilde kısıtlamaktadır.
Yorum Yap